Stemmen voor de gemeenteraad, hoe doe je dat precies?

De regionale, nationale en Europese verkiezingen liggen nog maar enkele maanden achter ons, of de volgende staan al voor de deur. Toch is voor de gemeenteraad stemmen niet helemaal hetzelfde als voor een parlement. BRUZZ zet nog eens op een rij hoe je zondag precies moet en mag stemmen.

Moet ik gaan stemmen?

Ja. In tegenstelling tot in Vlaanderen geldt er in Brussel en Wallonië nog steeds opkomsplicht voor de gemeenteraadsverkiezingen. Iedereen die een oproepbrief heeft gekregen moet in principe naar een toegewezen kiesbureau gaan, of kan ervoor kiezen om te stemmen bij volmacht. Maar je bent niet verplicht om in het stemhokje ook een stem uit te brengen, je kan ook geen keuze maken en blanco stemmen.

Is het nog met pen en papier?

Nee, in alle 19 gemeenten van het Brussels gewest wordt er elektronisch gestemd. Dat betekent dat je van de voorzitter van het kiesbureau een chipkaart krijgt die je in de stemcomputer moet steken. Dan kies je op het scherm je lijst, en/of kandidaat, bevestig je, controleer je je keuze, en bevestig je nogmaals. Dan is je stem geregistreerd, waarop je nog een papieren stembiljet van de computer krijgt. Dat moet je buiten het stemhokje scannen en in de stembus deponeren, de papieren stembiljetten worden gebruikt mocht er zich een probleem voordoen met de stemcomputer.

Gaan stemmen gebeurt tussen 08.00 uur en 16.00 uur.

Is een lijststem hetzelfde als alle bolletjes op de lijst kleuren?

Er zijn in het stemhokje twee mogelijkheden. Je kan je stem geven aan de lijst. Daarmee aanvaard je de volgorde van de kandidaten op de lijst. Of je kan een of meerdere kandidaten op de lijst aanvinken. In dat geval geef je aan die personen een voorkeurstem. Hoe meer voorkeurstemmen, hoe meer kans die kandidaat heeft om verkozen te geraken. Om nu op de vraag te antwoorden: een lijststem uitbrengen, of alle bolletjes kleuren geeft inderdaad hetzelfde resultaat. In beide gevallen wijzigt er in se niets aan de volgorde van de kandidaten.

Kan ik als Nederlandstalige op Franstalige partijen stemmen en is dat een goed idee?

Uiteraard. Iedereen kiest voor wie hij wil. Deze vraag is wel iets relevanter dan vroeger. Want steeds meer Nederlandstalige kandidaten staan op Franstalige of tweetalige lijsten. Je moet ze in dat geval wel wat gaan zoeken. BRUZZ helpt je daarbij, met een overzicht van alle kandidaten op alle lijsten per gemeente, waarbij de Nederlandstalige kandidaten zijn aangeduid met het label 'NL'. Het klopt wel dat je op die manier mee een stem geeft aan de Franstalige partijen.

Heeft het zin om alleen op Nederlandstaligen te stemmen?

Dat is wat heel veel Nederlandstalige kiezers doen. Onzinnig is het zeker niet. Een Nederlandstalig gemeenteraadslid is belangrijk om de Nederlandstalige stem te laten horen in de gemeenteraad. Of die nu verkozen is op een eentalige, Franstalige dan wel tweetalige lijst. En uit die Nederlandstalige verkozenen komt zo goed als zeker ook een Vlaamse schepen. Die bepaalt mee het beleid en is meestal ook bevoegd voor Nederlandstalige aangelegenheden.

Kan ik op verschillende kandidaten stemmen van verschillende lijsten?

Nee dat zal niet lukken. Dat was nog mogelijk toen we niet elektronisch gingen stemmen maar op papier. De stem was dan ongeldig. Vandaag stemmen we elektronisch en is het simpel: computer says no.

Kies ik rechtstreeks wie de volgende burgemeester wordt?

Onrechtstreeks wel. Op zondag verkiezen we gemeenteraadsleden. Die stellen dan een kandidaat-burgemeester voor, die een meerderheid van alle nieuwe gemeenteraadsleden achter zich moet krijgen en een meerderheid van de kandidaten op zijn of haar eigen lijst. Om aan die meerderheid te geraken maken lokale partijen coalitieakkoorden. Meestal wordt de lijsttrekker van de grootste lijst binnen die meerderheid burgemeester. Maar een groot aantal voorkeursstemmen helpt die kandidaat om de sjerp binnen te halen.

Wat gebeurt er als ik niet ga stemmen?

Wie niet gaat stemmen, riskeert in theorie de politie aan de deur te krijgen. Want in het Brussels gewest geldt er een opkomstplicht. Wie toch niet wil deelnemen aan de verkiezingen kan in het stemhokje nog altijd blanco stemmen. De ervaring leert wel dat er een gedoogbeleid geldt in Brussel voor wie niet gaat stemmen. Er zijn nauwelijks vervolgingen bekend. Voor het openbaar ministerie is niet-stemmers vervolgen, absoluut geen prioriteit.

Maar let op als je bent opgeroepen als bijzitter. Want als je dan niet komt opdagen op verkiezingsdag riskeer je wel een boete.

Ik ga stemmen en ik neem mee ...

Zeker geen kiespropaganda. Dat is in het stembureau verboden. Maar wel je identiteitskaart en je stembrief. Zoniet kan je terug naar huis. En verder je goed humeur, want, hoe je het ook draait of keert, de verkiezingen zijn ‘het feest van de democratie’.