De Fransman

Deze week was het mijn eerste opnamedag voor een Franse productie, alles begint om 11 uur 's morgens in Luxemburg. Ik word opgepikt aan het station door een Parijzenaar. Mijn eerste gesprek verloopt vlot en vriendelijk met hem, we praten over vanalles en niets. Genre het weer, de mensen, hoe proper de stad is enz... Tot mijn telefoon begint te rinkelen, ah mijn vriendin, ik spreek Nederlands met haar. Logisch, 't is een Vlaamse.

Plots wordt het stil in de auto, ik zie de uitdrukking van mijn chauffeur in de achteruitkijkspiegel en hij lijkt zo vriendelijk niet meer. Ik ben ineens die knuffelmarokkaan niet meer van daarnet. Hij wordt knalrood en spreekt me aan met een toon vol verwondering "Quoi, tu parles le flamand?". Waarop ik dan antwoord: "Oui oui, à la base je suis Flamand."

Ik voeg er aan toe dat het voor mij vandaag een bijzondere dag is want ik speel altijd in het Nederlands en voor het eerst ga ik deelnemen aan een Franse productie en ook in het Frans spelen. Dit verwekt bij hem nog meer verwondering, hij staat er compleet versteld van dat ik werk krijg van Vlamingen. Wel wel wel, wie had dat ooit gedacht. Ik, Jamal Boukhriss, derde generatie Marokkaan in België, sta op het punt om mijn Vlaamse medeburgers te verdedigen. En daar ga ik dan. Op een rustige en zachte toon zeg ik : "Weet je, ze zijn niet allemaal hetzelfde, er zijn er goeie en slechte, zoals overal."

Witte sokken in sandalen
Hoe kan ik zoiets zeggen? Hij gaat er vanuit dat, vermits ze al niet van hun Waalse broeders houden, ze ook niet van iemand zoals ik kunnen houden. En hij gaat nog een stapje verder door te stellen dat de Walen praktisch Fransen zijn, maar dat de Vlamingen toch wel heel erg lijken op Duitsers.

Wat bedoelt hij nu toch? Voor mij zijn er maar een paar gelijkenissen tussen Duitsers en Vlamingen. Ze houden beiden van bier en ze hebben allebei de neiging om witte sokken te dragen onder hun sandalen als ze op vakantie gaan. Maar het probleem is dat hij het helemaal anders ziet, ik vrees dat zijn vergelijking te maken heeft met een donkere periode uit onze geschiedenis. Dat kan ik echt niet laten zeggen en ik reageer verontwaardigd en vraag hem of hij toevallig iets anders spreekt dan Frans. "Nee natuurlijk niet," zegt hij, "ik trek mijn plan overal zonder al die vreemde talen te moeten spreken."

Ik beslis dit gesprek te beëindigen, kijk door het raam naar de mooie Luxemburgse natuur. Ik zit met een dubbel gevoel, enerzijds aangevallen als Vlaming en anderzijds triest dat zoveel Vlamingen in zekere zin mij wegstemmen. Hoe ben ik hierin verzeild geraakt? Waarom heb ik al die zever moeten aanhoren komende van een Parijzenaar zonder enige vorm van cultuur. Hij weet niets van ons land en toch meent hij te weten hoe alles zit. Ik wou gewoon naar de set gevoerd worden om aan mijn eerste draaidag te beginnen en nu zie ik alles door een donkere bril.

Mijn dag begon niet goed en om het enigszins goed te maken voel ik de behoefte om naar mijn nichtje uit Vilvoorde te bellen, ik wil Nederlands praten met iemand die ik graag zie. De rit heeft nog en tijdje geduurd en ik heb de hele weg Nederlands gepraat… bij het uitstappen heb ik hem begroet en gezegd «Salut en de kost, Ducon!»

De les die ik hieruit heb getrokken is dat je altijd wel de Marokkaan bent van iemand en die dag was ik de Vlaming van iemand! En nu gauw een pint gaan drinken op een terras in Brussel waar ik wel en Marokkaan kan zijn die in het Frans zijn pint bestelt en in het Nederlands met zijn vrienden praat.

Jamal Boukhriss (35) is acteur en performer. Hij schrijft een tweewekelijkse column voor brusselnieuws.be.