Koenraad Tinel over Brancusi: 'Beeldhouwen voel ik aan mijn lijf'

Koenraad Tinel is een 85-jarige kunstenaar die tekeningen (Scheisseimer, Verhalen van het Pajottenland) en sculpturen maakt die gegrond zijn in de aarde en tegelijk op elk moment lijken te kunnen opvliegen. Hij vertelt over zijn beeldhouwkunst en zijn band met Constantin Brancusi.

“Pas in La Cambre heb ik voor het eerst over Brancusi gehoord. Zijn werk doet je mond openvallen. Het heeft iets heel serieus en verhevens. En tegelijk wringt daar het schoentje voor mij. Ik ben een fysieke mens, ik voel met mijn lijf. Terwijl Brancusi iemand was die daar vooral aan wilde ontsnappen. Ik kan niet zeggen dat het niet heel schoon is wat hij heeft gemaakt, en als ik zijn werk zie, zie ik het sérieux van de man, de moeite en de obsessie, maar het pakt mij niet zoals het werk van iemand als Picasso. Dat laat de tranen in mijn ogen opwellen. Het verschrikkelijk esthetiseren, daar heb ik moeite mee. Die zoete, gepolijste vormen, als madammen die zich te veel hebben opgetut."

“Brancusi maakt iets en zit er onophoudelijk op te wrijven om het tot zijn etherische toppunt te brengen. Hij haalt weg op zoek naar een kern, terwijl ik bijvoorbeeld nu bezig ben aan een sculptuur in ijzer, die in mijn ogen te veel vertelt, waardoor ik er nu met plaaster bovenop ga werken. Dat is de omgekeerde beweging. In plaats van in de materie te gaan, leg ik er lagen op om het te verhullen. Ik zou niet in steen kunnen werken. Ik heb het geprobeerd, hoor, maar na een paar keer in die steen te gaan met een beitel, had ik al het idee dat ik hem kapot had gemaakt.”

“Brancusi staat ver van me af, maar er zijn uitzonderingen. De kus (een stenen blok waaruit minimalistisch twee verstrengelde geliefden zijn gehouwen, ks) bijvoorbeeld, is een mooi beeld. En zijn Colonne sans fin (eindeloze zuil, ks) heb ik altijd graag gezien. Dat beeld heeft een enorme kracht, een aardse kracht die opwaarts gaat. Dat is een heel typisch gevoel van de mens. Als in een toren of een kathedraal. Ook de vorm is zeer mooi. Heel simpel maar sterk. Het is maar dat, maar daardoor komt het binnen. Ik hou van kracht en geweld, van lawaai in het hoofd. Het beeld drukt ook een aspiratie uit, een eindeloze ambitie die niet anders kan dan falen. En dat is zo schoon. Falen is zo belangrijk. Ik faal gedurig. En het kan niet anders. Het moet een probeersel blijven. Als je het kan, dan doe je het toch niet meer.”