Scar the car: carrosserie Vanuytven herstelt lockdown-littekens

Een schroevendraaier, een stel krasse karren en een hoop rauwe coronakreten… Meer heeft Eric Vanuytven, de drijvende kracht achter Night Shop Chez Madeleine en Garage Madeleine, niet nodig voor Scar the car. Het participatieve project staat nog tot 30 mei geparkeerd in galerie Waldburger Wouters.

Dat de lockdown littekens nalaat, hoef je Eric Vanuytven niet te vertellen. De kunstenaar en drijvende kracht achter Night Shop Chez Madeleine en Garage Madeleine ziet ze al weken pulseren, op de toegetakelde carrosserie van een stel afgeleefde maar krasse karren. Als een tastbaar slamgedicht waarin rauwe emoties, diepe inzichten, dromen, angsten en frustraties in alle brutale eerlijkheid aan de oppervlakte komen.

“Met welke gevoelens zitten mensen vandaag, te midden van die pandemie en lockdown? Dat was de vraag die ik me bij het begin van de coronamaatregelen stelde,” vertelt Eric Vanuytven. “Want het is een heftige periode die we nu met z’n allen doormaken. Allemaal samen, tegelijkertijd. Scar the car is een manier om iets positiefs uit te halen uit dat grote moment van synchroniciteit. Een soort van collectief bewustzijn dat deze periode overleven zal.”

Je hebt mensen opgeroepen om hun gevoelens en gedachten met jou en elkaar te delen. Door ze zelf op de carrosserie van een paar auto’s te komen krassen of dat door jou te laten doen.
Eric Vanuytven: Precies. Veertig procent van de krassen zijn door anderen gezet tijdens de lockdown. De overige zestig procent zijn boodschappen die mensen mij hebben bezorgd en die ik heb gekrast. Dat zijn mensen met wie ik in gesprek ben gegaan, op zoek naar de basis van hun gevoel.

Wat haal je zelf al uit die boodschappen?
Vanuytven: Goh, moeilijke vraag. Het is niet zo dat er één onderwerp of thematiek in het bijzonder naar boven komt. Je hebt mensen die het over het werk hebben, over de sociale zekerheid, over de financiële ellende… Maar het gaat breder en dieper dan dat. Het zijn de essentiële existentiële vragen die naar boven komen. Heel menselijk. Of antwoorden, uitroepen van mensen die in het nu een gelegenheid zien om verandering te brengen en door te drukken. Misschien gaan ze een beetje in de richting van een realistische hoop of zo…

Het is mooi hoe die verkenning van de binnenkant zich naar een ingreep op de buitenkant, de carrosserie van een paar wagens vertaalt.
Vanuytven: Ja, dit is een enorm gebaar, hoor. Ik ben heel dankbaar voor het feit dat mensen die gevoelens willen delen. Het gaat soms echt diep. Weet je, als kunstenaar bouw je toch vaak een eigen illusie op, vertrek je van het individu. En daar streed ik mee in het begin van deze bizarre periode. Wat is mijn plaats in de maatschappij? En hoe ga ik die plek en die rol invullen tijdens een crisismoment als dit?

Mijn werk situeert zich sowieso al in dat speelveld van het collectief. Dit is ook echt een collectief verhaal geworden, uit noodzaak. De openheid die ook al in Night Shop Chez Madeleine zat, wordt hier nog meer opengetrokken. Het maakt mij niets uit wie er vandaag voor mij staat. Onze maatschappij teert op het idee dat X niet gelijk is aan -X, dat jij en ik, links en rechts niet gelijk zijn. Wat die auto ons leert, de grote boodschap die erop staat, is dat X en -X wel gelijk zijn aan elkaar. Dat wij één zijn, en dat besef dringt des te meer door op een moment dat de wereld ook één is. We zitten allemaal in dezelfde situatie, met dezelfde gevoelens, met dezelfde gedachten, dezelfde vrees, dezelfde hoop…

DEALEN IN TROOST
Die collectieve geest waait door een project dat in essentie is gekiemd in iets heel persoonlijks. “Mijn grootvader was een automecanicien en carrossier, mijn vader is een zelfstandige mecanicien. En ikzelf kom uit het vandalisme, als ket heb ik nog auto’s gekrast, daar ligt de basis van mijn creatieve proces. In de garage van mijn vader in Ukkel heb ik carrosseriestukken opgehangen en daar ben ik mee aan de slag gegaan. Dat werkte heel goed. En het is, na de Night Shop een nieuwe functionele ruimte, een mobiele nachtwinkel bij wijze van spreken. Een auto kan zich verplaatsen, kan naar de mensen gaan wanneer zij niet naar het kunstwerk kunnen komen. Toen ik zestien was, dacht ik nog ‘Fuck you, auto’s!’ en nu repareer ik ze. (Lacht) Op een wat aparte manier, toegegeven, maar het is net zo goed een soort vakmanschap dat erin zit.”

Als een nieuwe huid die je rond een levenloos object wikkelt.
Vanuytven: Een huid met littekens, ja. Die scar, die kras in de huid, in een boom, in een rots, is iets wat je nalaat. Het wordt als het ware een nieuwe auto. Dat object krijgt de gelegenheid om een nieuwe functie te vervullen. Er zit een psychologisch aspect aan, mensen komen af om hun gevoelens te delen. Er is een sociaal aspect via die ontmoeting, dat moment dat in hun agenda staat geprikt. Maar er is ook een belangrijk democratisch aspect aan verbonden. De mensen die nu de touwtjes in handen hebben en over onze hoofden van alles beslissen, scheppen eigenlijk de wereld waarin onze ketten opgroeien. Misschien zullen ze het nog meer gewoon zijn dat hun stem niet zo belangrijk is. Dit project schakelt al die stemmen gelijk. Het wordt een soort van democratische stem die vertolkt hoe wij ons echt voelen in deze periode.

Er staan berichten in gekrast als “no future”, “no past”, “generation generous”, maar ook: “Adil.”
Vanuytven: Die auto is een Renault Clio. Clio is een van de zes muzen in de Griekse mythologie, degene die de namen bijhoudt van mensen die heldendaden hebben verricht. Dat zijn de stemmen die vandaag opklinken. Het toeval wil, een tijdje nadat iemand “Adil” in de bumper had gekrast, is er iemand binnengekomen die zei mensen uit de inner circle van Adil te kennen. Met de volgende auto, een Citroën Xantia, wil ik een stem geven aan de mensen die misschien geen stem hebben, die om een of andere reden niet gehoord worden. Het is de bedoeling om zo dicht mogelijk in de cirkel van Adil te raken. Ik wil dat hij anders beschreven wordt dan tot nu toe soms wordt gedaan, als die negatieve poster boy.

Weet je, je hebt veel mensen die nu dromen van een andere mentaliteit, een andere wereld. Als we hier beter uitkomen – wat dat ook betekent – dan hebben we daar vrede mee. Maar als er niets verandert, wat dan? Dan uit zich dat in manifestaties, in geweld… Zoals na de dood van Adil. Er was geen vrede, omdat er geen ritueel was, geen rouwproces. De essentie nu, vandaag, en toen, is dat je met mensen zit die pijn lijden, die met verlies moeten omgaan. Als je hun een soort van rouwproces kan aanreiken, vinden ze troost.

En dat is een beetje wat je hier ook aanreikt?
Vanuytven: In ieder geval schept Scar the car mogelijkheden waar mensen er geen meer zien. Ook op een praktisch niveau, op het vlak van tentoonstellen. Nog tot 30 mei staat Scar the car bij Waldburger Wouters, en daarna ga ik op zoek naar andere plaatsen om het project letterlijk te parkeren. We zien wel wat het moment brengt. Ik werk rond object, ruimte en tijd, maar al de rest wordt gevormd en allant. Om het nog vager te maken: ben ik een garagist die kunstenaar is of een kunstenaar die garagist is? Ik weet alleen dat ik in auto’s deal. (Lacht)

SCAR THE CAR
> 30/5, Waldburger Wouters & Instagram
bezoeken op afspraak via scar_the_car@hotmail.com of 0498-23.72.37