Cultuursubsidies: Needcompany en Ictus dreigen op droog zaad te vallen

De cultuurhuizen, de theater-, dans- en muziekgezelschappen weten sinds maandag of ze vanaf 2023 opnieuw subsidies zullen krijgen. In Brussel was dat veelal goed nieuws. Maar voor grote kleppers als theatercollectief Needcompany en muziekensemble Ictus is het een zwarte dag: zij krijgen een negatief advies. Hun voortbestaan is bedreigd.

Het gaat om zogenaamde preadviezen voor de subsidieronde van het Kunstendecreet. Die subsidies moeten van 2023 tot 2027 de werking verzekeren van cultuurhuizen en theater-, dans en muziekgezelschappen in Vlaanderen en Brussel.

De adviezen, uitgebracht door verschillende commissies, kunnen positief zijn, negatief, of ‘positief buiten budget’. Dat laatste betekent dat de subsidieaanvraag te hoog is maar sluit een uiteindelijke subsidie niet uit. Die organisaties komen op de wachtbank te zitten.

In Brussel is er voor de grote huizen veelal goed nieuws: KVS, Beursschouwburg, Rosas, Ultima Vez en Bronks krijgen groen licht. Ze kunnen verder met het gevraagde budget. Het Kaaitheater kreeg een ‘positief advies buiten budget’. Kaaitheater verwacht dat na de grote verbouwingswerken ook de werking fors zal groeien. Het is afwachten of de extra subsidie ook gegeven zal worden.

Vele kleintjes hebben ook een positief advies buiten budget gekregen. Voor hen is het onzeker of ze uiteindelijk subsidies zullen krijgen.

Boeken dicht

Alvast twee grote kleppers kregen een negatief advies. Het gaat om het Molenbeekse theatergezelschap Needcompany van Jan Lauwers en Grace Ellen Barkey. Ook Ictus, een internationaal gerenommeerd muziekgezelschap gespecialiseerd in hedendaagse muziek, kreeg een negatief advies.

Bij Ictus reageren ze ontgoocheld. “Dit is een donderslag bij heldere hemel,” zegt zakelijk leider Gerd Van Looy die er verder voorlopig niets over kwijt wil. Ictus bereidt een reactie voor.

Ook Jan Lauwers van Needcompany had dit niet zien aankomen. Hij vindt het advies onbegrijpelijk. “We krijgen in het advies veel waardering voor de zakelijke leiding, voor onze internationale reputatie, maar toch worden we op nul gezet. Dit is een ideologisch statement.”

Zo zou Needcompany volgens de commissie jonge theatermakers te veel vrij spel geven, zonder hen te begeleiden. “Maar kunst moet juist een vrijplaats zijn van het denken,” zegt Lauwers. “Natuurlijk moeten we die jongeren hun gang laten gaan.”

Volgens het advies zou Needcompany ook te internationaal gericht zijn en daardoor te weinig haar uitstraling in Vlaanderen uitspelen. “Maar dat kunnen we tegenspreken. We hebben de afgelopen drie jaar 72.000 mensen bereikt in Vlaanderen," zegt Lauwers.

Lauwers ziet de toekomst somber in. Als het advies onveranderd blijft moeten de boeken dicht.

In totaal dienden 85 Brusselse organisaties een subsidieaanvraag in, goed voor één derde van alle subsidieaanvragen in Vlaanderen en Brussel.

Bij het Brussels Kunstenoverleg (BKO), de koepel van de Brusselse culturele organisaties, willen ze niet zeggen hoeveel er uiteindelijk een positief advies kregen. Quinten Wyns: “We zijn volop de adviezen aan het analyseren.” Wel is BKO al meteen naar VGC-collegelid Pascal Smet (One.brussels-Vooruit) getrokken met de vraag om de Brusselse belangen te behartigen.

“We zijn de hoofdstad van het land, van Vlaanderen. De culturele sector fungeert hier als een echte vitrinefunctie. Dat mag dus wel gewaardeerd worden,” zegt Wyns.

BKO hoopt vooral ook dat de kleinere organisaties niet uit de boot vallen. “Ze zijn de vruchtbare humuslaag waaruit veel kan ontstaan. Daarin snoeien kan het fragiele ecosysteem in de hoofdstad aantasten,” zegt Wyns.

Definitief

De organisaties krijgen nu twee weken de tijd om een repliek te geven op het advies. Voor de organisaties die een negatief advies kregen is het hopen dat de commissie alsnog het advies herziet.

Voor de organisaties die een ‘positief advies buiten budget’ kregen kan een Landschapscommissie beslissen om die organisaties, binnen een strikt budgettair kader, weer op te vissen.

Uiteindelijk is het aan de Vlaamse minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) om binnen de schoot van de de Vlaamse regering te beslissen over de definitieve subsidietoewijzing. Dat zou voor de zomer moeten gebeuren.