Twintig jaar Farm Prod, collectief aan de spuitbus

De twintigste verjaardag van het internationaal geroemde Belgische urban painting-collectief Farm Prod geeft aanleiding tot een grote (en gratis) tentoonstelling. En tot een gesprek met enkele leden van het eerste uur.

Van 1 tot 30 september kan je in de voormalige industriële wasserij en actuele kunsttempel LaVallée terecht voor een veelkantige expo van en over het collectief Farm Prod, dat sinds 2003 interactief is vanuit Brussel. In die twintig jaar was Farm Prod goed voor tal van murals en urban art-projecten die ook bij het grote publiek bekend zijn. Zoals het Bruegel-parcours in de Marollen uit 2019, de verschillende edities van het Kosmopolite Art Tour-festival, of de mural naast de foyer van de KVS.

Een van de stichtende leden van Farm Prod is Guillaume Desmarets. Hij hoorde bij het vriendengroepje van de afdeling Grafische Kunst aan Saint-Luc in Doornik, dat aan de basis lag van het collectief, en is tot vandaag een van de sterkhouders. “Het begon allemaal in die vierkantshoeve in de buurt van Doornik waarvan één vleugel omgebouwd was tot een reeks ateliers. We studeerden allemaal grafiek en illustratie, en hadden toen al de gewoonte om samen te werken voor de zaken die we voor school moesten doen. Dat heeft de energie losgemaakt om in 2003 als een echt collectief te beginnen, toen ik met nog enkele anderen, onder wie Arnaud Debal, in het gekraakte Hotel Tagawa aan de Louizalaan ging wonen.”

“Op een gegeven moment waren we met een tiental leden: behalve Arnaud en ik ook Alexis Corrand, Alexandre Alonso, Anthony Léveque, Clément Nourry, Frédéric Lebbe, Johan Baggio, Nelson Dos Reis en Piotr Szlachta. We hadden nog baantjes ernaast – ik ben bijvoorbeeld ook lang webdesigner voor Belgacom geweest –, maar alles ging spontaan en op een heel amicale en feestelijke manier. Door onze spontane expo's en geïmproviseerde live paintings, waar iedereen aan meedeed volgens het freejazzprincipe, zonder zijn ego te laten opspelen, kregen we stilaan bekendheid. In Tagawa kwam ook veel volk uit het alternatieve circuit. In 2004 deden we dan een expo in de ruimtes van Recyclart, waarvoor we op kartonnen dozen schilderden die we in heel Brussel gingen verzamelen. Toen hebben we, naar het voorbeeld van graffiticollectieven, de naam Farm Prod bedacht, een verwijzing naar ons verleden op die boerderij.”

Vriendschap en ontmoeting

Een uitgeschreven missie of hiërarchie is er nooit geweest bij Farm Prod. In de loop der jaren werd het een los-vast collectief met een veranderend bestand van leden, die naast Farm Prod ook hun eigen ding konden doen. Sommige leden hebben andere paden opgezocht, degenen die bleven hebben het collectief verder geprofessionaliseerd. Desmarets: “Wij zijn geen graffiti- of streetartcollectief in de strikte zin, maar we werden wel uitgenodigd op graffiti- en streetartfestivals, zoals het Festival Kosmopolite in Bagnolet in 2008, waarmee we de jaren daarna op tournee zijn gegaan, tot in Brussel en Amsterdam. Dat opende internationaal dan weer deuren, waardoor we de gelegenheid kregen om naar Brazilië, Nepal en Madagaskar te trekken. Fred Lebbe en ik zijn ons ook wat bezig gaan houden met subsidies en projectoproepen, waardoor we nu op professionele basis kunnen werken, ook al was dat in het begin niet het opzet of de ambitie.”

Gevraagd naar het belangrijkste bindmiddel van Farm Prod, bevat het antwoord bij alle Farm Prod-leden steeds weer de woorden 'vriendschap' en 'ontmoeting'. Ook met artiesten buiten de beeldende scene, zoals uit de muziekwereld. Is het evenwicht tussen individuele expressie en engagement voor het collectief dan soms niet moeilijk? Desmarets: “Dat verloopt allemaal heel organisch. We werken meestal niet allemaal tegelijk aan één werk. Alles hangt af van je affiniteiten en beschikbaarheid. In de expo zullen we aan de hand van archiefmateriaal en nieuw werk ook benadrukken dat we allemaal onze eigen stijl hebben.”

Dat er niet echt sprake is van één Farm Prod-stijl is ook de mening van Clément Nourry, die als studiegenoot van Desmarets eveneens tot de stichtende leden behoort, maar in 2009 Farm Prod verliet. Farm Prod heeft wel een identiteit, maar individueel zijn de verschillen groot. Vandaar dat het Farm Prod-logo, dat door Nourry werd ontworpen, de signatuur is die duidelijk maakt dat het om een werk van het collectief gaat. Nourry: “Dat we in groep opereerden, heeft er ook voor gezorgd dat we ons vlot konden integreren toen we in Brussel verzeild raakten. We stonden hier wat bekend om onze grote mond, maar we werden als collectief wel omarmd.”

Zachtaardige rebellen

Farm Prod heeft dan ook niet voor de rebelse guerrilla van andere tag- of streetartcollectieven gekozen, maar behoort tot de geconsacreerde, georganiseerde kunstscene. Nourry had als deel van het collectief soms wél het idee dat hij andermans ideeën aan het uitvoeren was. Maar de redenen waarom hij stopte bij Farm Prod zijn familiaal en professioneel. “Toen ik in 2009 een zoon kreeg, ben ik de weg van de audiovisuele sector ingeslagen. Daar sta ik nu bekend als de creatieve jongen. (Lacht) Ik heb het logo van Farm Prod dan wel niet laten tatoeëren, zoals sommige andere leden wel deden, maar het collectief zit wel nog altijd in mijn bloed. Voor de expo heb ik ook meteen toegezegd om het videowerk te verzorgen. Als ik zou beslissen om terug te keren, dan staat de deur wijdopen.”

Vrouwen zitten niet in het collectief, maar sinds kort is er met Stéphanie Vessière wel iemand aan boord die de productieve bende bijstaat met raad en daad. Na de recentste editie van het festival Fresh Paint in Louvain-la-Neuve, en het boek over twintig jaar Farm Prod, geredigeerd door Éric Van Essche, zet ze nu mee haar schouders onder de expo. “Het succes van Farm Prod en de brede acceptatie van streetart en urban art brengen veel opdrachten en projecten met zich mee. Maar de expo is een gelegenheid om het collectief zelf eens centraal te zetten. We tonen aan de ene kant de individuele artiesten met een hele reeks individuele werken en videointerviews. Maar aan de andere kant verbeelden we aan de hand van archiefmateriaal ook de chronologie van het collectief. Van de onderzoeksfase op de boerderij bij Doornik tot de monumentale fresco's van nu. Er is ook een immersief gedeelte waar Farm Prod het leven in het atelier evoceert. Daarvoor zijn ze een tijd in residentie geweest in LaVallée.”

En dan is er nog een heel evenementenprogramma dat van 20 years of Farm Prod een levende expo moet maken. Na de vernissage op 31 augustus volgt op 16 september ook nog een concertavond met de bevriende rappers van Les X (vroeger X-Men) uit het Parijs van de jaren 1990 en met coverband Clochards Deluxe. Op de finnissage van 30 september draaien Brusselse dj's. Tijdens de residentie van Farm Prod in LaVallée zijn er ook rondleidingen en workshops.

De tentoonstelling 20 years of Farm Prod opent op 31/8 en loopt tot 30/9 in LaVallée, lavallee.brussels, www.farmprod.be