Bye bye Bernardo Bertolucci

Bernardo Bertolucci is al drie maanden dood, maar zal nog vele jaren herinnerd worden. Daar zullen zijn films wel voor zorgen. Cinematek zwaait hem uit.

Niemand minder dan Pier Paolo Pasolini loodste Bernardo Bertolucci (1941-2018) de filmwereld binnen. Op zijn 22e was zijn eerste regie (La commare secca) al een feit. Hoewel hij in 1964 een goede beurt maakte met Prima della rivoluzione zag hij daarna even zwarte sneeuw.

Sergio Leone liet hem het scenario schrijven voor Once upon a time in the West, en in 1970 wierp Bertolucci zich definitief op als een van de grote Italiaanse regisseurs met Il conformista, een krachtige film over een conformistische aristocraat die zich laat corrumperen door het fascisme. Het camerawerk was van Vittorio Storaro, op wiens oog voor schoonheid en fenomenale gebruik van licht Bertolucci vaker een beroep deed.

Bij Bertolucci’s overlijden was er vooral aandacht voor Last tango in Paris, een schandaalfilm uit 1972 over de passie tussen een levensmoeë Amerikaanse weduwnaar en een jonge vrouw. Bertolucci vertelde Maria Schneider niet dat Marlon Brando tijdens een anale seksscène boter zou gebruiken. De Franse actrice voelde zich verkracht.

Onbezoedeld is Novecento (1976), een verbluffend lyrisch epos over de opkomst van het communisme in ruraal Italië, met glansrollen voor Robert De Niro, Gérard Depardieu, Burt Lancaster en Donald Sutherland.

Zijn grootste succes boekte Bertolucci in 1987 met het met negen Oscars bekroonde The last emperor, een historisch fresco over de laatste keizer van China. Hij was de eerste westerling die toestemming kreeg om in de Verboden Stad te filmen. Met Little Buddha probeerde hij vergeefs dat succes nog eens over te doen.

In de jaren 1990 verloor hij zich in dure Amerikaanse producties die niet rijmden met zijn jeugdidealen. Maar hij wist zijn carrière mooi af te ronden met een erotische, nostalgische ode aan de jeugd die van 1968 1968 maakte (The dreamers) en een teder portret van twee tieners die de buitenwereld maar niets vinden (Io e te).

BERNARDO BERTOLUCCI 1/3 > 15/5, Cinematek