Europalia India: Boeiend filmluik

Dat zijn heus niet uitsluitend zeemzoete films in duizend kleuren met minstens tien zang & dans-nummers en een bij de haren getrokken happy end.

Anurag Kashyap

Vergeet je vooroordelen over Bollywood-escapisme, Anurag Kashyap gaat al tien jaar geen taboe uit de weg in donkere, eigentijdse films. Met Black Friday waagt hij zich in 2004 aan een onderwerp dat de collega's en hun filmsterren al tien jaar lang in duizenden films angstvallig uit de weg gaan: de bomaanslagen die 12 maart 1993 in Mumbai (toen nog Bombay) 260 doden maken. Het duurt een paar jaar voor de film in Indië mag vertoond worden.

De première op het festival van Locarno zet Kashyap op de kaart. Hij draait de ene film na de andere en neemt resoluut het voortouw in een groeiende groep, onafhankelijke regisseurs met een heel andere kijk op Indië en cinema. Dit door zelf het voorbeeld te geven maar ook door de anderen als scenarist en producent op weg te helpen. Voor een internationale doorbraak zorgt het tweedelige Gangs of Wasseypur (2012): het Indische equivalent van Goodfellas of de Godfather-trilogie met dien verstande dat er twee, uiteraard rivaliserende, gangsterfamilies gevolgd worden: de Khans en de Quereshis.

Kitsch is in geen velden of wegen te bekennen. In drama, bloed, geweld, megalomanie, uitbuiting, corruptie, wraakgevoelens en onmogelijke liefdeshistories is wel ruim voorzien. Kashyap komt naar Brussel voor de avant-premières van Gangs of Wasseypur en Ugly. Flagey pakt uit met zijn vroeger werk en voor Cinematek selecteerde Kashyap drie andere films uit de independent Indische cinema.

anurag kashyap 8 > 26/10, Cinematek, www.cinematek.be & Flagey, www.flagey.be

Guru Dutt

Geen seconde aarzelde de Brits-Indische collega die ik in Cannes ooit vroeg welke Indische regisseur hij mij naast de onvolprezen Satyajit Ray kon aanraden. Guru Dutt. Men roemt de man die de Orson Welles van Indië genoemd wordt voor zijn impressionistische cinematografie, lyrische dialogen en de vastberadenheid waarmee hij probeerde meer duisternis en persoonlijkheid binnen te smokkelen in de populaire Hindi cinema.

Hij hekelde de hypocrisie en sociale zeden die ten koste gaan van de outsider en de minderbegoede medemens. Zijn vaakst geprezen films zijn Pyaasa (Eternal Thirst, 1957) over een straatarme dichter in een troosteloos Calcutta en Kaagaz Ke Phool (Paper Flowers, 1959) over een filmregisseur die ten onder gaat terwijl zijn muze een grote filmster wordt. Indië lustte zijn films niet. Erkenning kwam er pas na zijn zelfgezochte dood in 1964.

retrospective Guru Dutt 1 > 23/11, Cinematek, www.cinematek.be

Flageywood Day

Ter gelegenheid van de multidisciplinaire focus rond de Indische film doopt Flagey zich om tot Flageywood. Anurag Kashyap is het zwaartepunt. Maar er is ook The Fourth Wall, een fotoreeks van Max Pinckers. De jonge Belg viert in schilderachtige tableaus zijn fascinatie bot voor de grote invloed van Bollywood op het dagelijks leven in India. Op 26 oktober is er Flageywood Day met workshops Henna en dans, een typisch Indiaas diner een afsluitend feest met DJ Edo Bouman. Deze Nederlander is een van de grootste verzamelaars van Bollywoodmuziek en staat aan het hoofd van het label Bombay Connection Record. Dat maakte furore met de heruitgave van een acid house album van vergeten genie Charanjit Singh.

100 years of Indian cinema Flagey, www.flagey.be

100 jaar Indiase film

Indië viert dit jaar het 100-jarig bestaan van haar filmindustrie en Flagey viert mee door enkele klassiekers te hernemen. Awaara (1951) van Raj Kapoor is een van de populairste Indiase films van de jaren '50. Umrao Jaan (1981) van Muzzafar Ali is een kleurrijke Bollywood film. Salaam Bombay! (1988) schetst de overlevingsstrijd van een kleine jongen in de straten van Bombay, te midden van schrijnende armoede, uitbuiting, prostitutie en drugverslaafden. Mira Nair groeide na haar debuut uit tot een internationaal gerespecteerde filmregisseur.

Bizar genoeg duikt Satyajit Ray amper op in het filmprogramma. We moeten het stellen met Jalsaghar (1958) of het Muzieksalon, het verhaal van een oude aristocraat uit de late jaren twintig. Hij heeft het niet begrepen op de vooruitgang en organiseert in zijn vervallen landhuis nog één muziekconcert. "De cinema van Ray niet gezien hebben is als op aarde rondlopen zonder de zon of de maan gezien te hebben," zei Akira Kurosawa.

Flageywood day 26/10, Flagey, www.flagey.be