'Verboden beelden': Cinematek toont films die ooit gecensureerd werden

België geldt als een land dat amper filmcensuur tolereert. Maar in de praktijk werd er wel fluks geknipt, toont het boek Verboden beelden. Cinematek vertoont een twintigtal films die met een schaamlapje werden bedekt.

België heeft de reputatie een uitzonderlijk vrij filmland te zijn. Op papier maakt filmcensuur hier weinig kans. In de praktijk is er soms wel duchtig geknipt in films, op aansturen van de filmkeurings­commissie of door filmdistributeurs die de schaar in films durfden te zetten om het 'kinderen toegelaten'-label te krijgen. UGent-professor Daniël Biltereyst licht het toe in het boek Verboden beelden. Cinematek speelt op de uitgave in door een twintigtal films te vertonen die in het toegankelijke boek worden aangehaald.

Zo was de Belgische filmkeuring ongenadig voor Tarzan and his mate uit 1934. Niet alleen werd de ronduit fantastische scène verboden waarin Johnny Weissmuller als Tarzan en Maureen O'Sullivan als Jane naakt onder water zwemmen. Ook acht geweldscènes werden zonder pardon weggeknipt.

Een schrijnend voorbeeld van zelfcensuur is Casablanca (1942). De filmverdeler zette zo gretig de schaar in de klassieker met Humphrey Bogart en Ingrid Bergman dat het verhaal amper nog te volgen was. In Stage fright (1950) van Alfred Hitchcock werd onder meer het bebloede kleed van Marlene Dietrich weggeknipt. Vandaag zou het trouwens wereldnieuws zijn als er werd gefoefeld met een film van zo'n grootheid.

Druk om een film te verbieden kon ook van buitenaf komen. Frankrijk verbood zeventien jaar lang Paths of glory (1957), de antioorlogsklassieker van Stanley Kubrick over deserterende Franse soldaten. Toen de Belgische regering weigerde hetzelfde te doen, organiseerde de Franse ambassade een sabotage­campagne. De politie moest relschoppende Franse reserveofficieren en oorlogsveteranen uit een Brusselse bioscoop verwijderen. De zaaluitbater kreeg anonieme bedreigingen. Frankrijk slaagde niet in zijn opzet.