Speakers Corner Quartet: ‘Mijn oma wil nog steeds dat ik een echte job zoek’

De gespleten roots en de veerkracht van fluitist en beatmaker Alan Ross Harris alias Biscuit – half Tamil, half Cornisch – zijn tekenend voor de hybride jazz-, slam- en hiphopscene die vanuit Londen al een tijdje de wereld aan het veroveren is. Met Speakers Corner Quartet kleurt hij straks ook het Brussels Jazz Festival.

Veertien jaar na hun eerste release – de ep Further back than the beginning – volgde vorige zomer eindelijk het debuutalbum van Speakers Corner Quartet. Hun fusie van jazz, elektronica, rap en spoken word gooide op Further out than the edge hoge ogen. De titel kwam van Kae Tempest, al jaren een metgezel van de instrumentalisten die sinds 2006 zowat fungeren als de moederkloek van de Zuid-Londense scene. Drummer Giles Kwakeulati King-Ashong alias Kwake Bass was de rechterhand op tournees van Sampha en Tempest. Fluitist Alan Ross Harris alias Biscuit maakt sinds kort deel uit van Kofi Flexxx, het nieuwe ensemble van Shabaka Hutchings, een andere roerganger van de scene.

Biscuit heeft een stekje in Londen, maar lijkt in een ruimteschip te zitten wanneer we hem videobellen in zijn echte thuishaven in het Engelse graafschap Cornwall, waar hij een dag eerder nog sprak met zijn grootmoeder van 102. “Ze vindt nog steeds dat ik een echte job moet zoeken,” lacht de fluitist, wiens moederskant roots heeft in Karainagar, een eiland in Jaffna, in het noorden van Sri Lanka. Die gespletenheid weerspiegelt zich in zijn muziek en bij uitbreiding in die van de diverse Londense hiphop/jazzscene. “Vanuit Londen ben ik met de Eurostar trouwens sneller in Brussel dan in Cornwall, het westelijke tipje van Engeland. Maar zoals je ziet, heb ik de aarde even achter me gelaten. In dit land met zijn rechtse regering kan dat soms bevrijdend zijn. Iedereen staat gewoon te kijken op de absolute nachtmerrie in het Midden-Oosten. Voor wapenbedrijven als Lockheed Martin zijn de oorlogen in Gaza en Oekraïne de hemel. Hun aandelen gaan door het dak. Money makes the world go round. Nog steeds.”

Voor hun eigentijdse variatie op dat kapitalistische riedeltje klopten ze in 2017 al aan bij Kae Tempest. De gevierde Engelse spoken-wordartiest is al lang een goede vriend, en hun 'Geronimo blues' (“Geronimo blues / when there's nothin' left to lose / but the planet”) bleek profetisch. “Als ik de planeet rond me zie, schaam ik me soms dat ik deze job doe,” vertelt Biscuit. “Maar we brengen geen plastic pop op de markt en we ademen geen negativiteit uit, zoals in de drillscene, waar kinderen rappen over hoe ze elkaar neersteken, dat vervolgens ook doen en filmen, en zo twee families levenslang geven – de ene omdat ze een zoon verliezen, de andere omdat die van hen vastzit. Het is intriest.”

Biscuit is gefascineerd door het misdaadwereldje, en niet alleen in zijn thuisland. “Als fervent kijker van programma's als Holland Crime Boulevard ben ik vertrouwd met de mocromaffia die in Nederland en België opereert. Wist je trouwens dat de bijnaam van Antwerpen hier Gramtwerp is? Zulke invloeden sluipen in de muziek door de drang om er positiviteit tegenover te stellen. Die hebben we nu meer dan ooit nodig.”

Blokfluit

Biscuit speelt fluit sinds zijn zesde. “In het lager onderwijs had ik veel last van astma. De dokters hebben mijn ouders aangeraden om een blokfluit te kopen. Zo heb ik via mijn middenrif leren ademen. Mijn leraars spoorden me later aan om over te schakelen op (gewone) fluit. Maar omdat de klassieke scene ook in Engeland erg wit is, wilde ik toen ik op mijn dertiende mijn graad van fluit en piano op zak had, hiphop/scratch-dj zijn.”

De soundtrack van de film Colors uit 1988 was daarbij een gamechanger. Terwijl hij de titeltrack van Ice-T uit de boxen van zijn ruimteschip laat knallen, klinkt het enthousiast: “Dat ben ik tijdens mijn jeugd. Voor ik tot de UK jazz gerekend werd, was ik eerst een hiphop-head. In mijn boerengat in Cornwall liep ik plots rond in baggy broeken. Als halfbloed – half Tamil uit Sri Lanka en half Cornisch – graviteerde ik in die witte omgeving vanzelf richting hiphop: Heltah Skeltah, Wu-Tang Clan, Black Moon …”
Maar de samples in dat soort producties deden hem ook de jazz opnieuw ontdekken, en tijdens zijn studies muziektechnologie aan de unief pakte hij zijn fluitspel weer op. In 2006 volgde met Smoke rings een eerste album, samen met hiphopproducer LG. “Hij raadde me ondanks frisse tegenzin op een avond aan om naar de Speakers Corner-open mic te gaan: 'Dat zou weleens je leven kunnen veranderen,' zei hij.”

En zo geschiedde. “Ik voelde me meteen welkom in de Brixton Jamm-club. De sfeer was electric. Ik ontmoette er Kwake en vanaf toen improviseerden we er elke tweede donderdag van de maand op los, vijf uur aan een stuk. De aanwezige mc's konden vrij spitten over ons samenspel. Er heerste freedom of speech in de ware betekenis van het woord. Na een tijdje begon ik er beats bij te maken. Met Peter Bennie op bas en Raven Bush op viool combineren we nu een ritmesectie met elektronica en klassieke instrumenten.”

Die niet-alledaagse mix wordt op hun debuut gekruid met featurings van Tempest, Hutchings en veel jong talent. “Ook onze vocalisten houden van een goed debat. (Lacht) Dat weerspiegelt zich in multisyllabic rhymes, die veel dieper graven dan de geweld verheerlijkende drillrappers.”

Neem bijvoorbeeld Kae Tempests lyrics van 'Geronimo blues': “Britain's on its knees with blood dripping from its socks / Driven to new degrees of desperation and unease / With a mouthful of blame and tattoos that say, what? / Meanwhile, it's 'Immigrant this, immigrant that!'”

“Ik zeg altijd dat ik half-Cornisch ben, want voor de Engelsen de rest van de wereld begonnen te onderdrukken, hebben ze dat ook met de inwoners van Cornwall, Schotland, Wales en Ierland gedaan. Racisme is meestal een gevolg van de geschiedenis en van onwetendheid. Als je eenmaal andere culturen leert kennen, verandert dat. Zowel Tamils uit Sri Lanka als Joodse Israëli zijn zo vaak vervolgd dat ze denken dat ze zelf ook iedereen moeten bevechten.” De diverse Zuid-Londense scene, een amalgaam van mixed race-mensen, kan dienstdoen als tegengif.

“Met Speakers Corner Quartet kennen we geen grenzen, geografisch noch muzikaal. Onlangs speelden we een concert met het klassieke orkest Manchester Camerata. Ik droom ervan om met hen op Glastonbury te staan. Ook met grime-artiesten als Skepta of Kano, of met het Sault-collectief zouden we graag samenwerken.”

Veerkracht

Naast gespletenheid, grenzeloosheid en positivisme ademt Speakers Corner Quartet veerkracht uit. Net toen Biscuit in 2017 alles op een rijtje leek te hebben, kreeg hij na een wonde aan zijn hand sepsis. “Er werd even gevreesd voor mijn leven en ik was bijna een arm kwijt, maar ik zette door. Na drie operaties vond ik dat ik geen tijd te verliezen had.” Ook toen twee goede vrienden zichzelf van het leven beroofden, bleef hij doorwerken. Pas toen zijn moeder begin 2021 aan covid overleed, volgde de weerslag.

“'Karainagar' is aan haar opgedragen. De Indiase raga-invloeden pikte ik op tijdens mijn tournees met Nathan 'Flutebox' Lee, maar de pijn komt van dieper. Ik herinner me nog dat ik tijdens de kerst van 2020 met mijn moeder sprak over kleinkinderen die ik haar wilde geven. Maar drie weken later was ze er niet meer én had mijn vriendin me verlaten. Op een bepaald moment wilde ik gewoon dat mensen stopten met doodgaan. Ik kampte met een zwaar drank- en drugsprobleem. Gelukkig nam mijn bassist me toen mee naar Londen, waar de show in het Barbican voor een kentering zorgde. En kijk: nu sta ik bijna een jaar en drie maanden droog en zijn we als band alleen maar hechter geworden.”

Speakers Corner Quartet featuring Joe Armon-Jones, Confucius MC en Goya Gumbani speelt op 13/1 om 21.00 uur op het Brussels Jazz Festival (11 > 20/1) in Flagey, www.flagey.be