Begrotingsevenwicht in 2024 ‘onwaarschijnlijk’ door rentestijging 

De overheidsschuld van de Brusselse regering zal sowieso toenemen door de rentestijging. Dat zegt econoom Herman Matthijs (VUB & UGent). Een begrotingsevenwicht in 2024 lijkt hem dan ook onwaarschijnlijk.

“Het begrotingstekort neemt toe en de regering moet nieuwe leningen aangaan die door de renteverhoging duurder zijn,” zegt Matthijs. “De schuldenberg zal dus logischerwijze groter worden.” 

Hoe groot die toename zal zijn, valt volgens Matthijs moeilijk in te schatten. “We weten niet hoe de rente zal stijgen, maar als het zo doorgaat, zal het om een paar 100 miljoen euro per jaar gaan.” Het begrotingstekort is geen uitzonderlijke situatie, zegt Matthijs, maar nu is het gecombineerd met een oorlog en een energiecrisis. “Elke crisis wordt opgelost, maar dat komt met een kostprijs. Hoe langer we het uitstellen, hoe moeilijker het wordt.” 

Begrotingsevenwicht 

Minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD) wil dat er een begrotingsevenwicht is in 2024, zoals afgesproken bij de opmaak van de meerjarenbegroting “Dat is een nobel doel, zegt Matthijs “maar de Brusselse regering staat voor enorme kosten. Tenzij ze nu sterk gaat besparen, is de kans klein dat dat lukt.” 

Ook Gatz geeft toe dat een begrotingsevenwicht in 2024 geen makkelijke opgave is, maar het is wel mogelijk. “We weten welke inspanningen nodig zijn om dat doel te bereiken. Zo nemen we elk jaar maatregelen die ongeveer 100 miljoen euro besparen. We verwachten om eind dit jaar aan een schuld van 8,5 miljard euro te komen.” 

Ook zal de Brusselse regering volgens Gatz de rentestijging iets minder voelen dan de Vlaamse en federale regering. “We lenen aan voordeligere voorwaarden omwille van ons constant mechanisme van geld lenen en geld terugbetalen, in tegenstelling tot de Vlaamse en federale regering die dit periodiek doen.” 

Laatste kans? 

Maar volgens Matthijs is het onwaarschijnlijk dat de Brusselse regering nu nog forse besparingen zal doorvoeren, gezien “de verkiezingscampagne al gestart is.” Bij de regeringsonderhandelingen in de zomer van 2024 zal “een stevig woordje moeten gevoerd moeten worden over de begroting, want het tekort kan geen jaren blijven aanslepen.” 2024 is volgens de econoom de laatste kans voor Brussel om uit deze moeilijke financiële situatie te geraken.  “Als er dan niets gebeurt, zal het uit de bocht vliegen. Waar het dan eindigt, weet ik niet.”

Professor publieke economie Willem Sas (University of Stirling)  ziet het minder dramatisch in. “Dit is helemaal nog geen paniekverhaal. Brussel blijft een dynamische diensteneconomie met veel troeven en het vertrouwen in de financiële markten staat nog niet op de afgrond. Er is wel een structureel tekort van 500 miljoen euro en dat moeten we in het oog houden.” 

Volgens Sas is het nog niet de laatste kans. “Het is wel tijd, zeker als de crises achter de rug zijn, om structureel het tekort te gaan aanpakken en ook publiek duidelijk te maken dat men ermee bezig is. Maar het is niet verstandig om nu blinde besparingen op te leggen. Als je dat wel doet, zal dat een impact hebben op de economische groei, waardoor de overheden opnieuw minder inkomsten zullen hebben en dus weer meer moeten lenen.” 

Op donderdag en vrijdag hoopt de Brusselse regering om een akkoord te bereiken over de begroting van 2022. Die moet daarna in parlement besproken worden. “De uiteindelijke cijfers zullen we pas eind 2023 weten,” aldus nog Gatz.

Financiële rating

Dit weekend raakte ook bekend dat Standard and Poor’s (S&P) de financiële rating voor het Brussels Gewest heeft aangepast. De kredietbeoordelaar behoudt voor Brussel de AA-rating die het ook vorig jaar gaf, maar het Gewest verliest wel de outlook “stabiel”. Minister Gatz blijft hoopvol.

Oppositiepartijen lijken nog niet overtuigd. Volgens MR-parlementslid Alexia Bertrand, is de rating een sterk signaal. "Het zou een aankomende verlaging (van de rating) kunnen betekenen, wat een stijging van de financieringskosten en dus van de kosten van onze schuld zou inhouden," laat ze weten op Twitter.

De Brusselse regering heeft Cieltje Van Achter, N-VA-fractieleider uit de oppositie, niet kunnen overtuigen van een 'kordate aanpak'. "Bij de vorige begrotingsherziening gaf de regering zelfs 135 miljoen meer uit zonder deftige uitleg, waardoor elke besparing teniet gedaan wordt."