Brusselse economie heeft weinig last van gewestgrenzen

De gewestgrens tussen Vlaanderen en Wallonië zet een rem op de economische stromen tussen die twee landsdelen. Dat blijkt uit onderzoek van de Nationale Bank van België. Het economisch verkeer tussen Brussel en de twee andere gewesten ondervindt daarentegen geen hinder van de politieke grenzen, wel integendeel.

Eigen gewest eerst: dat lijkt wel de leuze van de Belgische werknemer. Want maar liefst 85 procent werkt in het Gewest waar hij woont. Dat blijkt uit een recent uitgebrachte studie van de Nationale Bank van België, weliswaar gebaseerd op cijfers uit 2015.

Er zijn wel regionale verschillen. Zo werkt 88 procent van de Vlamingen in Vlaanderen, en ‘slechts’ 80 procent van de Walen in Wallonië, ‘een economische noodzaak’, klinkt de uitleg. Ook voor de Brusselaars geldt dat 80 procent in het eigen gewest werkt. 13 procent trekt naar Vlaanderen en 6 procent naar Wallonië.

De magneet Brussel

Omgekeerd werkt 10 procent van de Vlamingen en 11 procent van de Walen in Brussel. Sowieso geldt voor Brussel dat de instroom veel groter is dan de uitstroom. Slechts 40 procent van de Brusselse jobs wordt daardoor ingevuld door een Brusselaar, die algemeen gesproken te laag is opgeleid voor de jobs die vacant staan. De rest komt uit Vlaams-Brabant (20 procent), Oost-Vlaanderen (9 procent), Henegouwen (8 procent) en Waals-Brabant (7 procent).

Al bij al is de mobiliteit tussen de gewesten dus relatief laag, al heeft dat volgens de onderzoekers vooral met de afstand te maken: mensen werken graag dicht bij huis, en pendeltochten van langer dan een uur (per dag), worden als negatief ervaren. Daardoor werkt 85 procent van de werknemers in eigen gewest, 75 procent werkt zelfs in de eigen provincie. Uitzonderingen zijn Waals- en Vlaams-Brabant, waar respectievelijk 54 en 47 procent buiten de provincie werkt, voornamelijk in Brussel.

Belangrijkste handelspartners

Ook voor het verkeer aan kapitaal, goederen en diensten blijken de gewestgrenzen een realiteit. Bij Waalse bedrijven komt 46  procent van de omzet van klanten die gevestigd zijn in Brussel, Vlaanderen of allebei. In Vlaanderen gaat het om 32  procent, en in Brussel om 69  procent. Vooral Brusselse bedrijven zijn voor hun omzet dus afhankelijk van de andere gewesten.

Daarmee zijn de andere Gewesten ook veel belangrijker als afzetmarkt voor elkaar, dan eender welk buitenland. Zo neemt Vlaanderen 39 procent in van alle verkopen van Brusselse ondernemingen buiten het eigen Gewest. Wallonië volgt met 18 procent en ver daarachter volgen de VS en Frankrijk, met 7 en 6 procent. Omgekeerd is Brussel de belangrijkste handelspartner van Vlaanderen en de tweede belangrijkste handelspartner van Wallonië. Er zijn ook gewoon veel meer bedrijven die aan de andere gewesten verkopen dan aan het buitenland: 55 procent versus 6 procent.

Afstand telt

Als je de stromen aan kapitaal, goederen, diensten en personen combineert, dan concluderen onderzoekers dat vooral afstand een barrière vormt, zelfs in deze moderne, geglobaliseerde tijden. Bedrijven rekruteren, kopen en verkopen vooral lokaal.

Bovenop die afstand is er nog een extra barrière tussen Vlaanderen en Wallonië, vooral dan wat betreft het pendelen.

De economische stromen tussen Brussel en de beide andere gewesten ondervinden daarentegen geen enkel nadeel. Integendeel, het Brussels Gewest oefent op de werknemers of de ondernemingen van andere gewesten een sterke aantrekkingskracht uit, in dusdanige mate dat de afstand als drempel hierdoor deels worden gecompenseerd.