Coöperatieve gsm-operator belooft steun aan lokale sociale projecten

Sinds vorige week kunt u een gsm-abonnement nemen bij Neibo, de eerste coöperatieve telecomoperator in België met thuisbasis in Elsene. De coöperanten zullen mee beslissen over de winstverdeling, van een kleine korting op hun abonnement tot steun voor sociale projecten. “Met de coronacrisis is het momentum voor sociaal ondernemerschap er,” zegt oprichter Quentin Verstappen.

Na twee jaar en twee uitgestelde lanceringen is het zover: vorige week ging de coöperatieve mobieletelefonieoperator Neibo van start. Coöperanten die een abonnement nemen, krijgen binnen de week hun simkaart in de bus.

“We zullen hetzelfde aanbieden als de andere telecomoperatoren: bellen, sms'en en mobiel surfen,” zegt oprichter Quentin Verstappen (32) in zijn hoofdkwartier in een momenteel vrijwel lege coworkingspace in Elsene. “Maar wie een coöperatief aandeel neemt, en dat kan vanaf 20 euro, bieden wij daarbovenop transparantie en inspraak. Transparantie over het beleid: iedere coöperant mag jaarlijks de algemene vergadering bijwonen. En inspraak: iedereen mag mee beslissen over de verdeling van de winsten.”

De tarieven van de nieuwkomer zijn niet veel anders dan die van de concurrentie. “Wij wilden nooit een prijsvechter zijn,” zegt Verstappen, “ook al heeft België door zijn kleine markt en aantal operatoren vrij hoge tarieven. Juist omdat we andere plannen hebben met de winsten."

"We voorzien een vaste korting op het maandabonnement voor coöperanten, afhankelijk van met hoeveel ze zijn, en een jaarlijks dividend naar verhouding van het bedrag dat ze hebben geïnvesteerd. Een deel van de winst zal ook naar noodzakelijke investeringen gaan. Wat overblijft, kan bijvoorbeeld naar 'carbon credits' gaan om onze uitstoot te beperken, of zullen we investeren in lokale sociaal-economische of milieuprojecten die aan bepaalde criteria voldoen.”

“De raad van bestuur – we zoeken daar nog mensen voor trouwens – zal voorstellen formuleren rond de winstverdeling, en de coöperanten zullen dan mogen stemmen over welk project we zullen steunen, en voor hoeveel. Ongeacht hoeveel aandelen een coöperant heeft, iedereen heeft één stem.”

In 2012 werkte de toen 24-jarige bio-ingenieur Verstappen tijdelijk in Kameroen voor een ngo rond bosbeheer. Daar ontsproot de kiem van het idee voor een coöperatieve telecomoperator. “We komen 'goed doen' in Afrika, dacht ik, maar waarom zouden we de economie in Europa niet kunnen aanpakken? Waarom kunnen we daar niet iets nieuws uitproberen?”

“Neibo – van het Engelse neighbour – was mijn allereerste idee voor een onderneming. Er bestonden al coöperaties in de voedings- en energiesector, en die vond ik erg interessant. Ik ben eens op de website van de FOD Financiën gaan kijken wat de voornaamste uitgaven zijn van de Belgische huishoudens. Telecom stond op dat lijstje. In die sector bestonden inderdaad nog geen coöperaties, besefte ik, en er zijn maar een paar grote spelers. Maar ik besefte meteen dat het een te groot en te ingewikkeld project zou zijn om als beginnend ondernemer mee te starten.”

Biologische voeding

En dus begon de jonge ondernemer met biologische voedingswinkels. “Ik heb er nu nog twee, allebei in Sint-Gillis: Almata en Super Monkey.” Om daarna over te stappen op een eerste coöperatie: rond een bar op het Fernand Cocqplein, Contrebande, en een derde biowinkel op hetzelfde plein, Stock. “Ik ben een autodidact, ik vind het leuk om nieuwe domeinen te verkennen, want ik verveel me vrij snel als ik maar in één domein werk.”

Die eerste ervaring met een coöperatie noemt hij in alle eerlijkheid “niet echt schitterend”. “Dat is grotendeels mijn eigen schuld, de structuur zat niet goed. Niemand anders wilde investeren. Ze wilden wel beslissingsmacht, maar lagen er niet van wakker als de beslissingen de zaak onrendabel maakten en ik meer geld moest ophoesten. Geld dat ik geleend had trouwens, ik betaal nu nog altijd af.”

“Stock hebben we vorig jaar helaas gesloten. Contrebande trok pre-corona wel veel volk, dus het café is er nog, al is dat nu natuurlijk geen evidente zaak. Intussen is de coöperatieve min of meer uit elkaar gevallen en ben ik nog de enige overgebleven eigenaar.”

Maar die ervaring kwam Verstappen van pas bij het opzetten van Neibo. “Dat heb ik samen met vijf vrienden ontworpen, vanaf nul. Alleen al checken of het technisch kon, heeft tijd gekost. De eerste manier om het idee uit te testen, was een crowdfunding te organiseren bij mensen die interesse hadden in het project, en daarom zijn we een coöperatie gestart.”

Geen eigen antennes

Neibo werd in mei 2018 gelanceerd, en haalde met de crowdfunding 250.000 euro binnen, flink meer dan de beoogde 150.000 euro. Finance&Invest.Brussels investeerde nog eens 150.000 euro. Er zijn intussen 2.300 coöperanten, van wie ruim een kwart in Brussel woont.

Omdat Neibo net zoals Mobile Vikings of Scarlet een telecomprovider is zonder eigen antennes, heeft het een tussenpartij nodig die de connectie met het fysieke netwerk van Orange regelt. En die connectie liep het afgelopen jaar door technische beslommeringen bij de tussenhandelaar flink vertraging op. “Maar eigen antennes kunnen we ons niet veroorloven,” zegt Verstappen. “Om een idee van de kostprijs te geven: Telenet heeft een paar jaar geleden het netwerk van Base opgekocht voor een bedrag van ongeveer 2 miljard euro.”

Nu zijn de laatste obstakels uit de weg geruimd, en de eerste simkaarten de deur uit. De medewerkers van het externe callcenter zijn voorgesteld per e-mail, “om een menselijk gezicht op de helpdesk te kleven”. Sinds Neibo zijn tarieven op zijn website publiceerde, kwamen er al enkele tientallen extra coöperanten bij, die aan het wachten waren tot het project concreet werd. Dat blijft ook mogelijk, een maximumaantal leden is er niet. Verstappen en zijn drie medewerkers zien de komende maanden als een testfase in aanloop naar maart 2021, als ook niet-coöperanten een abonnement zullen kunnen nemen. “Maar dat betekent dan zonder inspraak, kortingen en dividend.”

Neibo heeft uiteindelijk tussen de 12.000 en 15.000 abonnees nodig om winstgevend te zijn. Zodra de operator met winst zou draaien, denkt de oprichter eraan om ook vast internet of eventueel vaste telefonie aan te bieden. “Dan zullen we ook een combipack kunnen voorstellen, zoals de andere operatoren.”

Momentum

“Dit is misschien wel hét momentum voor sociaal ondernemerschap,” zegt Verstappen. “De coronacrisis zal dramatische economische gevolgen hebben. Een normale onderneming denkt altijd eerst aan haar aandeelhouders, en zal dus misschien personeel dat ze had kunnen aanhouden ontslaan om het dividend voor de aandeelhouders toch op hetzelfde peil te kunnen houden.”

Terwijl om het even welke dienst of product ook door een coöperatie geleverd kan worden, zegt Verstappen. “Er is al langer interesse voor, maar mensen wachten ook op iets concreets. Als de coöperatieve bank NewB operationeel zal zijn, en Neibo op veel kleinere schaal, zullen mensen voorbeelden kunnen zien van functionerende nationale coöperaties. Dat kan een sneeuwbaleffect opleveren.”

“De makkelijkste coöperaties om op te zetten zijn, denk ik, die rond voeding, in het hart van een dorp of stadswijk. In Brussel is de enige echte coöperatieve op dat vlak Bees Coop in Schaarbeek, daar is dus nog altijd veel ruimte.”