Duo for a job: ‘We geven mensen weer zelfvertrouwen’

Hoe bezorg je een werkloze jongere met een migratieachtergrond meer zelfvertrouwen en jobkansen? Eenvoudig: koppel hem aan een ervaren, vrijwillige coach van 55+. Dat is het idee achter Duo for a Job, een Brusselse vzw. Bedenker Frédéric Simonart: “Steden vragen ons zelf of we ook bij hen de jeugdwerkloosheid willen aanpakken.”

Fabrice, een Congolese werkloze vluchteling van 29, maakte in 2013 deel uit van het tweede duo dat ooit door Duo for a Job werd gematcht. Zijn mentor hielp hem om zijn rijbewijs te halen en om zijn cv en motivatiebrief te verbeteren. “Toen de begeleiding gedaan was, zei Fabrice dat hij opnieuw hoop had voor zijn leven, dankzij zijn mentor Christian,” vertelt Frédéric Simonart, oprichter en bedenker van Duo for a Job. “Hij voelde zich ondersteund en minder alleen. Met resultaat: Fabrice vond werk bij Colruyt.”

Tien jaar later zijn er in Brussel 3.000 duo's door Duo for a Job aan elkaar gekoppeld, en dat levert vaak banden voor het leven op. De veertiger Simonart kreeg het idee voor de matching al in zijn studententijd, toen hij scripties schreef over eindeloopbaanburn-outs en de hogere werkloosheid bij jongeren met een niet-Europese migratieachtergrond.

“Hun diploma's of competenties worden vaak niet erkend hier,” vertelt hij in het hoofdkwartier van Duo for A Job, vlak bij de Naamsepoort. “Of ze hebben een gebrek aan zelfvertrouwen, of aan een netwerk. Ze hebben nood aan een 'culturele brug', iemand die de tijd kan nemen om uit te leggen hoe het hier in België werkt, die samen kan kijken wat bewuste of onbewuste knelpunten zijn.”
“Daarnaast hebben we in België een lage tewerkstellingsgraad onder vijftigplussers. Ik dacht: kunnen we hun potentieel niet benutten? Het is ook een mooie kans om twee uur per week twee groepen samen te brengen die elkaar niet goed kennen. Het heeft een impact op de samenleving en leidt tot meer sociale cohesie.”

Dertien steden

Hij had het zo uitgestippeld, en het is werkelijkheid geworden: op zijn dertigste gaat Simonart aan de slag met zijn idee. Samen met Matthieu Le Grelle, die hij al kent van de middelbare school. “Investeerders wilden allemaal wachten totdat we bewezen hadden dat de begeleiding werkte en dat de werkloze jongere inderdaad een job vond. Maar om dat te bewijzen heb je geld nodig. Het was een vicieuze cirkel.”

Net in die periode zoekt Actiris een innovatief project dat jeugdwerkloosheid bestrijdt. Het werkgelegenheidsagentschap wil een 'social impact bond' uittesten: een win-winconstructie voor de overheid die tot dan toe enkel in de VS en het Verenigd Koninkrijk al was uitgeprobeerd.

Van sociale investeerders krijgt Duo for a Job drie jaar lang geld om driehonderd duo's op te starten. De werkzaamheidsgraad van de jongeren – tussen 18 en 33 – wordt op het einde vergeleken met die van een gelijkaardige controlegroep uit de Actiris-database. Bij een positief resultaat worden de investeerders terugbetaald door Actiris, bij uitstekende resultaten zelfs met interest. Valt het resultaat tegen, dan moeten ze zelf de kosten dragen.

“Alle jongeren die een job vonden, hoeven geen uitkering meer, en betalen zelf belastingen,” somt Simonart op. “De eventuele uitbetaling aan de investeerders valt voor de overheid sowieso lager uit dan de som van die twee voordelen.” En zo gebeurt het ook: de jongeren die aan Duo for a Job mee hadden gedaan, bleken 28 procent vaker werk te hebben gevonden. Het maatschappelijke nut van de intergenerationele coaching is zo wetenschappelijk aangetoond. Duo for a Job kan voortaan subsidies krijgen.

Intussen heeft Duo for a Job 68 medewerkers en is het actief in dertien Belgische steden, net als in Rotterdam, Parijs, Rijsel en sinds dit jaar ook Marseillle, waar Le Grelle de ontplooiing in Frankrijk begeleidt. Resultaat na al die duizenden duo's: de helft kan binnen het jaar aan het werk, een op de vijf vindt een bijkomende stage of opleiding.

De 'social impact bond' was zo innovatief dat Simonart er nog altijd lezingen over geeft – vlak voor dit interview bijvoorbeeld nog, op de Brusselse 'Changemaker Summit'. Een artikel dat de Duo-oprichters erover schreven samen met Thomas Dermine – nu federaal staatssecretaris voor de PS, toen consultant die het project mee begeleidde – haalde destijds de Stanford Social Innovation Review, een tijdschrift over sociale innovaties van de universiteit van Stanford.

Afgelopen jaar is Duo for a Job ook in Machelen, Vilvoorde en Grimbergen begonnen. “Die gemeenten kwamen zelf bij ons aankloppen, omdat ze dezelfde uitdagingen hebben als Brussel. Onze Brusselse mentoren zijn ook bereid om tot daar te gaan,” zegt Simonart.

Vierhonderd matches

In 2022 werden in Brussel vierhonderd jongeren met een coach gematcht, komend jaar moeten dat er zeshonderd worden. Een op de vijf Brusselse begeleide jongeren heeft roots in Marokko, gevolgd door Guinee (9 procent), Congo (6 procent) en Kameroen, India en Oekraïne (elk 5 procent).
“Uit bevragingen blijkt dat ze door onze begeleiding meer zelfvertrouwen hebben, een groter netwerk en dat ze autonomer zijn geworden. Ze hebben hun sollicitatievaardigheden kunnen verbeteren. Op langere termijn heeft dat allemaal een positief effect. Bij de mentoren blijkt vooral dat ze zich nuttig en actief blijven voelen.”

Bijna tien jaar later is vluchteling Fabrice, intussen 38, opgeklommen tot manager. Hij is getrouwd, heeft een huis gekocht en een kind gekregen. “Zowel mentor Christian als ik hebben nog altijd contact met hem. De impact van Duo is zoveel jaar later nog altijd duidelijk te zien.”