Upcycling in Brussel: drie vrouwen aan de slag met oude stoffen en materialen

Wie nu een label begint, moet groen denken. Neem bijvoorbeeld Eefje, Wendy en Zoé, drie creatieve vrouwen die oude stoffen en materialen opwaarderen tot iets originelers. “We zien meer mensen moeite doen om dingen te hergebruiken.”

Vroeger maakte kostuum­ontwerpster Eefje Wijnings in haar atelier in Sint-Jans-Molenbeek textielschilderijen van tweedehandse, gerecycleerde stoffen. Na de geboorte van haar zoon kreeg ze het idee om ook kinderkleding te ontwerpen. Ze maakt spencers. Dat zijn mouwloze truitjes, die volgens de ontwerpster gemakkelijk kunnen meegroeien met het kind. Ze creëert ook kinderbroekjes en wollen babybroekjes van oude mouwen.

Milieubewust denken is iets waar Wijnings altijd al mee bezig was. “Met een kind wordt dat concreter,” geeft ze toe. “Het ergste wat je kan doen voor het milieu is een kind nemen. Daarna moet je proberen alles zo ecologisch mogelijk te doen. Aangezien er al zoveel kinder- spullen te verkrijgen zijn, voelt het totaal niet verantwoord om iets nieuws te kopen als dat ook tweedehands kan.”

De Nederlandse gebruikt soms haar eigen oude kleding om iets nieuws voor haar zoon te maken. Ze moedigt andere ouders aan om kledingstukken op te sturen die ze zelf niet meer dragen. “Als je zwanger bent, wordt het onderwerp van de klimaatcrisis groot en beangstigend. Daarom probeer ik het milieu niet nog meer te belasten. We eten geen vlees meer, we steken de open haard niet meer aan, we gaan niet meer op vakantie met het vliegtuig."

Wijnings verkocht haar kinderkleding eerst voornamelijk via Instagram, maar sinds kort heeft ze haar eigen webshop. Ze hoopt een pop-upstore te openen in Brussel. “In een ideaal scenario combineer ik de verkoop van kinderkleding met die van textielschilderijtjes.” In 2020 werd er zo'n 343.842 ton huishoudelijk afval opgehaald. Net als de jaren voordien was circa 40 procent hiervan selectief ingezameld afval, en 60% restafval. Een van de weinige afvalstromen waarvan er de laatste jaren meer selectief wordt opgehaald, is textiel. Tussen 2015-2020 werd er 12% of 550 ton meer van opgehaald.

Met die reststroom gaat onder meer Wendy Malinovsky aan de slag. Ze leerde niet zo lang geleden kleren maken op de textielontwerpschool, en is nu iets langer dan een jaar bezig met upcycling.

De Parisienne toont hemdjes en salopettes, gemaakt uit fleurige bedovertrekken, en kimono-vestjes voor vrouwen of mannen, van iets dikkere gerecycleerde lakens. Zelf is ze volledig gekleed volgens haar label, en zelfs haar haar is in pastelkleurige tinten gekleurd. Tijdens de lockdown kreeg Malinovsky het idee om te werken met pastelachtige kleuren, om het leven op te fleuren. “Toen ik op een bedovertrek met originele patronen botste in een tweedehandswinkel, kreeg ik het idee om er een vest mee te maken. Vintage stoffen vertellen een verhaal. Veel klanten herkennen lakens uit hun kindertijd. De herinneringen geven hen een goed gevoel."

Volgens de française zijn Brusselaars bezig met upcycling. “ Er zijn zoveel dingen dichtbij, waarmee we kunnen creëren. Brusselaars zijn zich daar meer dan anderen van bewust.”
De verkoop op haar webshop verloopt goed. Een pop-up staat op de planning. “Op internet mis je de menselijke connectie. Aangezien elk stuk uniek is, ben ik altijd een beetje triest als iets vertrekt. Als ik de nieuwe eigenaars kan ontmoeten, zal dat afscheid makkelijker zijn."

Artieste Zoé Morel is al dertig jaar bezig met upcycling. Als kunstenares stelde ze daarmee vaak tentoon in galerijen, sinds vorig jaar heeft ze haar eigen meubelwinkel in de Troonstraat in Elsene. In haar atelier achter de winkel bewerkt ze de meubels. Morel schuimt rommelmarkten af, verbetert de kwaliteit van wat ze er vindt, en brengt onderdelen samen tot een origineel geheel.

In haar winkel staat een lichtgevende wanddecoratie, ontstaan uit lades van een kast, oude sigarendoosjes en lettersjablonen. Een beetje verderop pronkt een witte eettafel met rode tafelpoten, gemaakt uit een oude deur. Ook een turnplint als salontafel of een lamp gemaakt uit visnetten brengen een glimlach op je gezicht.

“Ik heb altijd een voorliefde gehad voor dagelijkse objecten uit het verleden, maar ook voor het industriële of de combinatie van metaal en hout. Ik zie potentieel in een meubel op de rommelmarkt waar andere mensen gewoon aan voorbijlopen. Ik wil waarde hechten aan objecten, die misschien niet bijzonder decoratief waren.”

De kunstenares merkt dat de mensen de voorbije dertig jaar in positieve zin zijn veranderd. “Mensen zijn zich meer bewust van de klimaatverandering. We zijn met te veel en consumeren te veel. In plaats van nieuwe dingen te kopen moeten we meer hergebruiken. In mijn winkel merk ik dat klanten iets persoonlijkers willen, iets met een verhaal."
"Ook voedsel kopen veel mensen nu liever lokaal en vers. Milieubewust zijn neemt tijd in beslag, en niet iedereen heeft die. Maar de mensen doen moeite, en dat stemt me gelukkig.”