Kanal in trek bij Nederlandstaligen

Cultuurcentrum Kanal kreeg in het eerste halve jaar 150.000 bezoekers over de vloer. Vooral Nederlandstaligen vinden vlot de weg naar Sainctelette. De late openingsuren blijken dan weer niet zo’n succes en worden in de winter aangepast. Projectleider Goldstein roept de regering ondertussen op om de sociale mix in de buurt te bewaken.

Zes maanden na de opening van Kanal in zijn voorlopige, ruwe versie, maakt het cultuurcentrum aan het kanaal een eerste balans op. Tijdens het eerste halve jaar telde de cultuurpool in de voormalige Citroëngarage naar eigen zeggen 150.000 bezoekers. Dat zei projectleider Yves Goldstein woensdag. Met name de filmfabriek van Michel Gondry (zie foto) is een succes, met bijna 2.000 mensen die er een eigen film maakten.

Voor een snel opgezet project in een ruimte die gebouwd is voor een heel ander doel is 150.000 een meer dan respectabel cijfer. Het Stripmuseum ziet bijvoorbeeld 250.000 op een heel jaar. Het aantal toont echter ook dat het aantal bezoekers na de eerste maand (toen communiceerde Kanal over 60.000 bezoekers) flink inzakte.

Kaars voor een regenbui

De organisatie wijst naar de wereldbeker en naar het uitzonderlijk droge weer, dat traditioneel slecht nieuws is voor musea –“wij branden hier elke dag kaarsen voor een regenbui".

De helft van de bezoekers kocht een betalend ticket voor de tentoonstelling van hedendaagse kunst, die door curator Bernard Blistène van het Centre Pompidou werd opgezet, vaak met werken uit de collectie van het Parijse centrum. De andere helft kwam langs voor een activiteit of om de vrij toegankelijke delen van het gebouw te bezoeken.

Opmerkelijk: het personeel van Kanal telt meer Nederlandstalige bezoekers dan Franstalige. “Het is geen precieze telling, maar het zaalpersoneel schat dat 50 procent Nederlands spreekt, 40 procent Frans en 10 procent een andere taal”, vertelt Goldstein. "En ook bij de scholen die een bezoek brengen aan het gebouw zie dat er veel Vlaamse bij zijn."

Die vaststelling strookt alvast met het publiek dat rond Kanal komt wonen of er een appartement koopt. Dat is vaak Vlaams.

Winteruren

Tijdens zijn voorproefjaar experimenteerde Kanal met ongewone openingsuren. In de week was 22 uur de regel, op zaterdag blijven de deuren zelfs open tot middernacht. “Maar die momenten brachten ons niet echt het aantal bezoekers waarop we hoopten”, zegt Goldstein. “Zelfs mensen die het culturele leven in Brussel goed kennen, weten vandaag soms niet dat we ’s avonds open zijn.”

Kanal besliste daarom om alvast in de winter de openingsuren aan te passen. Tussen november en eind februari blijft Kanal open tussen 12 uur en 19 uur, op zaterdag blijft er een nachtopening tussen 12 uur en middernacht. Daarna geldt de huidige regeling opnieuw.

Oorspronkelijk zou het voorlopige expojaar aflopen eind mei. Die periode wordt alvast met een maand verlengd omdat de kunstschool van La Cambre in juni 2019 het gebouw zal inpalmen met de eindwerken van alle studenten.

Vanaf de juli gaat Kanal dan wel dicht. De voorbereidende werken voor de definitieve versie van het cultuurcentrum beginnen immers in september. De zware ingrepen aan het gebouw starten dan begin 2020. “In februari dienen we een bouwaanvraag in”, zegt Goldstein, die wijst op het immense belang van het voorproefjaar voor het project. “De architecten hebben nu kunnen observeren hoe de ruimte functioneert zonder ingrepen. Dat zal het project alleen maar beter maken.”

Het definitieve project omvat naast veel gratis toegankelijke ruimtes ook een museum voor moderne en hedendaagse kunst en architectuurstichting CIVA.

Open tijdens de werken

In 2020 mikt Kanal ondanks de zware werken toch op een gedeeltelijke opening, die minstens zes maanden zou duren. Het museum zou dan enkel de showroom aan de Kleine Ring innemen.

In 2021 zal geen enkele activiteit plaatsvinden in het gebouw zelf. Kanal zal dan een extra muros-project opzetten, waarbij kunst en kunstenaars de omgeving van de voormalige Citroëngarage zullen inpalmen. Goldstein speelt ook met het idee van een mobiel Kanal, dat in de vorm van een mobilhome Brusselse markten zou afschuimen.

De werken moeten afgerond zijn tegen de herfst van 2022, zodat Kanal volledig kan openen eind 2022 of begin 2023.

Projectleider Goldstein lanceerde nog een opmerkelijke oproep. Ook hem is het niet ontgaan dat de zone aan het kanaal vooral door privé-ontwikkelaars wordt volgebouwd, die er woningen voor middeninkomens of de gegoede klasse optrekken. Kanal wordt wel eens als een factor gezien die dat proces versnelt en de gentrificatie van de kanaalzone versnelt.

“Ik roep de overheid op om de sociale mix in deze buurt te bewaken. Dat kan via een grondbeleid, door bijvoorbeeld ook sociale woningen te plannen in deze buurt. Het zal in dat verband boeiend zijn om te zien wat er met het terrein van het Klein Kasteeltje gebeurt als het asielcentrum er vertrekt.”

Kanal zelf probeert alvast om zoveel mogelijk verenigingen en scholen uit de omliggende wijken bij het cultuurcentrum te betrekken. "Dat wordt een werk van lange adem, maar het is wel essentieel", vindt Goldstein. "Dit moet een echte ontmoetingsplek worden, niet enkel een hippe plek voor bobo's."