Reporter in de favelas: verzameld rond de muurkrant

Annelies Vaneycken sprak tijdens haar maandenlange veldwerk in Rio de Janeiro met favela-bewoners. Ze verwerkte hun verhalen in krantenartikels die levensgroot op muren in de stad opgehangen werden.

"Het zijn publieke muurkranten om mensen uit de middenklasse te confronteren met het beeld dat ze hebben van de favelas. De foto dient om de aandacht te trekken, om interesse te wekken voor de tekst," legt Vaneycken uit in Wiels, waar het project Repórter sem beiras ('reporter zonder grenzen') vanaf 11 november tentoongesteld wordt.

Met het project wil Vaneycken de discussie aanwakkeren. "De muurkranten moeten een soort meeting point worden, net zoals in de middeleeuwen, toen de meeste mensen niet konden lezen. Iemand las voor en nadien werd erover gepraat en geroddeld. Ik wil dat mensen gaan praten over de favelas, in plaats van hun ogen ervoor te sluiten. Door een andere blik te werpen op de inwoners van de sloppenwijken wil ik de favela dichter bij de middenklasse brengen."

Vaneycken verwijst naar het manifest First things first van Ken Garland uit 1964, waarin de Brit stelt dat grafisch vormgevers zich ook met de basisbehoeften van de mens moeten bezighouden: educatie, welzijn, algemeen nut... "Als grafisch ontwerper moeten we niet alleen in opdracht van klanten werken, maar ook werken aan onze autonomie en emancipatie: we mogen ook auteurs zijn. Daarom vraag ik altijd aan mijn studenten wat hun boodschap is, wat zij willen communiceren," zegt Vaneycken, die haar eigen ontwerpbureau Trans-ID heeft en daarnaast grafische vormgeving doceert aan Sint-Lukas Brussel. "Naast de commerciële projecten voor merken hebben grafisch ontwerpers ook de tools in handen om sociale kritiek te uiten."

Vanaf 11 november worden de krantenartikels bij Wiels tentoongesteld. In afwachting publiceert BDW al een paginagroot voorsmaakje (in PDF). Op de tentoonstelling Black wires ('zwarte kabels') in Wiels kunt u naar verslaggeving en verhalen over sloppenwijkbewoners luisteren via koptelefoons die met zwarte kabels vasthangen aan een grote verlichtingspaal, een knipoog naar de elektriciteit die in de favelas afgetapt wordt van de publieke verlichting. In een krantenkiosk krijgt iedereen een gratis exemplaar van het Jornal de artigos não lidos ('krant van de niet-gelezen artikels'), en er is een documentaire met reacties van mensen in Rio op straat.
--------------------------
Repórter sem beiras - Black wires van 11 november tot en met 4 december in de Project Room van Wiels in Vorst, in het kader van europalia.brasil en met de steun van de Vlaamse overheid. Ingang langs de Luttrebruglaan. Gratis.

Meer op www.reporter-sem-beiras.info en www.wiels.be