Brusselse ziekenhuizen: 'Wie niet gevaccineerd is, heeft geen plaats in de zorg'

De Brusselse ziekenhuizen zijn voorstander van de verplichte vaccinatie en het ontslag voor zorgwerknemers die alsnog weigeren zich tegen Covid-19 te laten inenten. Dat blijkt uit een rondvraag van BRUZZ. Wel stellen ze twee voorwaarden. Enerzijds moet de verplichting aan alle zorginstellingen opgelegd worden, anderzijds moet ze voor het hele land gelden. "Anders heeft het geen enkele zin."

Uit een advies van de Nationale Arbeidsmarkt, waarover De Tijd en L’Echo woensdag berichtten, over de verplichte vaccinatie bij zorgpersoneel blijkt dat ziekenhuizen graag een stok hebben om mee te slaan. Voor werknemers die zich ondanks de verplichting alsnog niet laten inenten, moet de wet die door minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) wordt opgesteld, voorzien in sancties, zoals schorsing of zelfs ontslag, klinkt het.

72 procent in Brussel, 95 in Vlaanderen

Intussen is ongeveer 90 procent van het Belgische zorgpersoneel dankzij een vaccin beschermd tegen het coronavirus. Maar net als onder de gewone bevolking zijn de regionale verschillen enorm, zo blijkt uit cijfers van Sciensano. In Vlaanderen ontving 95 procent van het zorgpersoneel een dubbele coronaprik. Brussel bengelt onderaan met een vaccinatiegraad van 72 procent. Vooral het personeel in de woonzorgcentra en de verloskundigen (beide 60 procent) trekken de Brusselse vaccinatiegraad naar beneden.

Een maatregel waarbij personeel op non-actief gezet of ontslagen kan worden wegens niet-gevaccineerd, weegt dan ook zwaarder door in Brussel. En dat blijkt nu net de regio te zijn waar de laatste weken en maanden regelmatig acties op touw werden gezet om de werkdruk en het personeelstekort aan de kaak te stellen. Kunnen de Brusselse ziekenhuizen het risico lopen om nog meer werknemers - zij het niet-gevaccineerden - te verliezen?

De Brusselse ziekenhuizen zijn de verplichte vaccinatie in elk geval genegen. "Het vaccin is het beste wapen in de strijd tegen de pandemie", zegt Marjorie Gobert, CEO van de koepelorganisatie van Brusselse zorginstellingen (GIBBIS). "Het zorgt ervoor dat onze gezondheidszorg correct blijft functioneren. En helaas, een verplichting zonder sancties heeft geen enkele zin."

In de Iris-ziekenhuizen Zuid kreeg intussen bijna 85 procent van het zorgpersoneel een vaccin tegen het coronavirus. Directeur Danny De Clercq vindt de keuzevrijheid voor de 15 procent die weigert ondergeschikt aan het algemeen belang. "Want het gaat niet alleen om persoonlijke bescherming, maar ook om die van patiënten en de naaste omgeving. Wat mij betreft mag de vaccinatieplicht zelfs gelden voor iedereen."

"Als je in de zorg wil werken, moet je de basisprincipes van de zorg waarderen", vult Marc Noppen van UZ Brussel aan. "Principieel bescherm je de patiënt maximaal. Wie zich niet laat vaccineren, heeft dan ook geen plaats in onze sector. En het bestaat nu al. Tegen besmettelijke ziektes als tetanus en hepatitis B moet je elke zorgmedewerker zich vaccineren. Waarom zou dat voor Covid anders moeten zijn? Ik begrijp de heisa niet zo goed."

Omdat in het UZ Brussel bijna 98 procent van de werknemers beschermd is tegen het coronavirus, weegt de dreiging om personeel te ontslagen niet zwaar door. "Mensen ontslaan, gaat wel heel ver. Er zijn soms wel verzachtende omstandigheden, zoals personeel met allochtone achtergronden. Maar met wat extra bedenktijd trek je die families niet over de streep", zegt Noppen. "Het is een beetje een gok. Maar zouden mensen zichzelf uitschakelen op de arbeidsmarkt, omdat ze principieel weigeren? Daar twijfel ik aan."

De Kliniek Sint-Jan, waar de vaccinatiegraad onder de werknemers nipt de kaap van 70 procent rondt, kreunt al onder een chronisch personeelstekort. “Maar als de algemene richtlijn wordt om ons niet-gevaccineerd te sanctioneren en te ontslaan, dan zullen wij die ook toepassen”, zegt een woordvoerster van het ziekenhuis op de Kruidtuinlaan. "Wij staan achter die maatregel."

Sint-Jan hoopt evenwel op coherentie. “Als je die maatregel invoert, moet je het voor de hele zorgsector doen. Dus ook voor thuisverplegers, woonzorgcentra, enzovoort. Dan pas zet je de vaccinweigeraars echt voor het blok: ofwel laat je je inenten, ofwel verander je van beroep. Laat ons vooral hopen dat het zover niet komt, en dat onze mensen zich vrijwillig laten vaccineren.”

De directeur van de Iris-ziekenhuizen Zuid wijst er zelfs op dat niet-gevaccineerd personeel automatisch verhoogde werkdruk zorgt. "Alle Brusselse ziekenhuizen kampen nu al met personeelstekort. Maar onderschat ook niet de impact van de quarantaine", zegt Danny De Clercq. "Die regels moeten niet-gevaccineerden nog altijd naleven, ook in de zorgsector. Dat zorgt voor afwezigheden. Maak de rekensom maar eens. Ik denk dat het gezond verstand moet primeren."

Federale maatregel

Voor koepelorganisatie GIBBIS, die bijdroeg aan het advies, mag de verplichte vaccinatie geen bijkomende personeelstekorten in de hand werken. "Om dit risico te beperken, is het belangrijk dat de verplichting wordt opgelegd aan het voltallige zorgpersoneel: niet enkel aan het personeel van de zorginstellingen, maar ook aan het personeel van bijvoorbeeld de thuiszorg. We zien dat de cijfers opnieuw in stijgende lijn gaan en dat steeds meer personeelsleden uit de zorg getroffen worden. We mogen niet meer wachten", meent Marjorie Gobert.

De Clercq voegt er nog aan toe dat de maatregel, naar analogie met de coronapas, niet alleen in Brussel mag doorgevoerd worden. "Want dan heeft het geen enkele zin. Waarom moet het onderscheid tussen Brussel, waar het vooral de woonzorgcentra zijn die het gemiddelde vaccinatiecijfer naar beneden trekken, en de rest van het land gemaakt worden? België is een klein land. Als je iets invoert, moet je het voor iedereen doen."

Het kabinet van minister Vandenbroucke bevestigt aan onze redactie dat de verplichte vaccinatie een federale maatregel is. "Deze zal niet alleen in Brussel ingevoerd worden."