Fenomenen van 2023 (1): lachgas

Bij het huisvuil, in de straatgoot of naast een openbare vuilnisbak: in 2023 kon je in zo goed als elke hoek grote bussen lachgas terugvinden. Gebruikers houden het niet langer bij de kleine, zilveren buisjes: lachgas is een goedje om te delen. Dat doen vooral jongeren door ballonnen te vullen en de inhoud weer in te ademen. De roes geeft korte euforie, daarna volgt vaak hoofdpijn, duizeligheid en je kan ervan flauwvallen.

Wie regelmatig hoge dosissen inademt, riskeert gevoelsstoornissen, geheugenproblemen en zelfs verlamming. “Onze spoeddienst ziet af en toe tieners met acute problemen door het gebruik. Zij herstellen niet altijd volledig,” zegt neuroloog Sebastiaan Engelborghs (UZ Brussel). Net Brussel zamelde 50 ton lachgashulzen in dit jaar, dat zijn enkele tienduizenden flessen. “Het werkelijke aantal ligt hoger,” weten ze. Volgens een eerste studie van Brussel Preventie en Veiligheid zouden vooral jonge mannen de drug gebruiken. Discreet buitenshuis, maar ook vaker zichtbaar bij het uitgaan of in de auto. Begin dit jaar meldde Verkeersinstituut Vias dat een derde van de Brusselse mannen tussen 18 en 34 jaar al eens onder invloed van lachgas rijdt, vaak in combinatie met alcohol.

Afvaldiensten vinden de flessen dikwijls in de buurt van scholen en studentenkoten. Ondanks een verbod bij minderjarigen lijkt het gebruik daar niet weg. “Je kan geen onderscheid maken tussen buurten of plaatsen, je vindt de flessen overal,” weet Net Brussel. Naast keukenwinkels en doe-het-zelfzaken hebben ook nachtwinkels, bepaalde horeca, het internet en meer informele kringen de grote flessen ontdekt. Zo vond de Schaarbeekse politie deze zomer honderd drieliterflessen in een handelspand zonder vergunning. Het geeft de afvalverwerkers hoofdpijn: de flessen kunnen verbrandingsovens beschadigen.

Elke dag haalt Net Brussel een paar honderd verbrande hulzen uit de ovens, ondanks sortering vooraf. Elke week leggen ontplofte flessen gemiddeld één van de drie ovens stil. Kostprijs: zo'n 10 miljoen euro in 2023. Verbieden dan maar, besliste de federale regering onlangs. Lachgas bezitten, vervoeren en verkopen valt nu onder dezelfde regels als cannabis. “Net als bij softdrugs hebben voor- en tegenstanders van een verbod elk hun argumenten,” zegt Engelborghs. “Mij lijkt het nu vooral nodig om mensen te informeren over de gevaren van lachgas, zeker tieners. Een weekend veel gebruiken is soms al genoeg om de rest van je dagen met geheugenproblemen, tintelingen of verlamming te zitten. Dat je lachgas zowat overal kan krijgen en kopen, zal niet helpen.”