Infectioloog Nathan Clumeck: 'Cultuur kan geen maanden meer op slot blijven'

Op afstand een film kijken in een goed geventileerde cinemazaal: volgens ULB-professor Nathan Clumeck houdt het een laag genoeg risico in. Als trekker van een nieuwe taskforce in Brussel-Stad gaat hij de komende weken acht cultuur- en sportgebouwen coronaveilig inrichten. “Philippe Close speelt een juiste, proactieve rol met dit plan.”

Nathan Clumecks rol als leider van de taskforce begint deze week. Acht geselecteerde gebouwen krijgen deze dagen een consultant-specialist in ventilatie over de vloer. Na een audit met concrete aanbevelingen, kunnen privébedrijven, architecten en ingenieurs zich kandidaat stellen om de gebouwen veilig te verluchten. Het gaat om een café, restaurant, sportzaal, twee middelbare scholen, een universiteitsaula, bioscoop en concertzaal.

“De stad kiest voor een aanpak op de middellange en lange termijn”, zegt Clumeck. Hij is verantwoordelijk om de oplossingen van privébedrijven te screenen op hun wetenschappelijke correctheid. “Eens bepaalde investeringen in de ventilatie van een gebouw zijn gebeurd, kunnen die gebouwen in alle veiligheid weer openen als de sanitaire situatie dat toelaat.” Wie de investeringen zal betalen, moet de Stad nog verder uitwerken.

Amsterdam achterna?

De Brusselse aanpak verschilt wel van recente experimenten in Amsterdam. Daar vond vorige zaterdag een dancefeestje plaats voor 1.300 man. Een dag later was er een concert voor evenveel toeschouwers. Alle deelnemers werden op voorhand getest en in verschillende groepen verdeeld over de zaal. De bedoeling is om de besmettingsrisico’s van zo’n evenement grondig te analyseren.

“Wat Amsterdam doet, is een korte termijnoplossing: over enkele weken zullen er nog altijd veel besmettingen circuleren, dus de vraag is hoe je dan veilig een concert kan organiseren”, legt infectioloog Clumeck uit. “Dan moet je bovenop goede ventilatie sneltests gebruiken, zodat alle toeschouwers negatief zijn. Dat is nu niet de bedoeling van de stad. Hier gaat het om lange termijninvesteringen die ervoor zorgen dat een café of concertzaal veilig blijft, ook mocht er over vijf jaar een nieuwe epidemie uitbreken.”

Burgemeester Philippe Close (PS) noemde de stad met zijn plan afgelopen weekend in De Standaard een voortrekker in ons land. Volgens de infectioloog speelt Close de juiste, proactieve rol. “Gemeenten moeten zelf nadenken hoe ze hun cultuur- en onderwijsspelers veilig inrichten. Niets doen is geen oplossing. Dit plan is zowel rationeel als wetenschappelijk verantwoord. Ik zou blij zijn als andere steden hetzelfde doen”, zegt Clumeck.

De rol van de burgemeesters

Er zijn wel andere gemeenten die eigen oplossingen zoeken om de horeca en cultuur weer te heropenen. De burgemeester van Kraainem, in de Brusselse rand, experimenteert met CO2-meters in publieke gebouwen. In Middelkerke aan de Belgische kust besliste de burgemeester zelfs eigenhandig om de terrassen van de horeca te heropenen.

“Dat laatste is niet wettelijk, maar je gaat wel creatieve oplossingen nodig hebben", zegt infectioloog Clumeck. "Het heropenen van cultuur is een moeilijk debat: alle studies tonen aan dat als er een goede ventilatie is, mensen een mondmasker dragen en onderling twee meter afstand bewaren, er weinig risico is. In een ruime cinemazaal waar mensen stil en met mondmasker op veilige afstand van elkaar zitten, is de concentratie van het virus heel laag. En toch zegt de regering dat het nog te vroeg is. We kunnen geen maanden meer voortdoen met de cultuursector op slot. De bevolking wordt ongeduldig, zaken sluiten of gaan failliet. Op de huidige manier voortdoen zonder de mogelijkheid van sneltests te benutten, zou jammer zijn.”

De audit van de acht gebouwen moet ten laatste over drie weken achter de rug zijn. "Het project is al begonnen. Belgische bedrijven kunnen antwoorden op een pilootproject om technologische oplossingen te vinden. De taskforce zal alle oplossingen bestuderen en evalueren", zegt woordvoerster Carole Poncin van burgemeester Close.

Vanuit de federale expertengroep GEMS reageert Erika Vlieghe dat de informatie uit de Brusselse audits "zeker nuttig zal zijn", maar dat je zelfs met goed geventileerde zalen niet in één keer alle cultuur kan openstellen. "Mensen worden niet in die zaal gekatapulteerd vanuit het niets. Zij nemen het openbaar vervoer, komen binnen en buiten en moeten naar het toilet. Zo'n opening brengt veel beweging met zich mee. Dat moet je stapsgewijs opbouwen", zegt Vlieghe. "Het is inderdaad veiliger om 100 mensen bij elkaar te zetten in een concertzaal dan diezelfde 100 mensen samen in een restaurant te plaatsen", reageert Vlieghe op de studies waarover Nathan Clumeck het heeft, "maar het brengt wel grotere stromen mensen op gang."

"Ik weet niet of het aan burgemeesters is om wetenschappelijke studies op te zetten, want je moet dat wel volgens de regels van de kunst doen", zegt Vlieghe nog. "Een audit is nuttig als controle op de ventilatie in die gebouwen, maar aan het einde van de rit telt in beleidsvoering enkel de optelsom van meerdere wetenschappelijke studies." De GEMS bekijkt wel hoe zij sneltests kunnen inzetten om de risico's op besmetting te reduceren.