Waarom de besmettingsgraad bij reizigers uit Marokko zo hoog is

Terugkeerders uit Marokko zijn vandaag vijf keer vaker besmet met het coronavirus dan mensen die uit andere landen terugkomen. Experts wijzen op de rol van intensieve contacten met familie ter plaatse in een land waar het coronavirus deze zomer erg aanwezig is.

Liefst 11,7 procent van de terugkeerders uit Marokko blijken besmet met het coronavirus. Dat is vele keren meer dan de circa 2 procent besmetting bij wie uit risicolanden als Spanje of Portugal terugkeert. Ook Turkije doet het met 4,5 procent nog beduidend beter.

Wat verklaart die erg hoge cijfers? In de eerste plaats is het coronavirus en dan vooral de Deltavariant deze zomer aan een flinke opmars bezig in Marokko. Dat blijkt uit de besmettingscijfers, maar misschien nog meer uit de positiviteitsratio, die de afgelopen week boven de 20 procent klom. Zo’n hoog cijfer betekent doorgaans dat er te weinig getest wordt en dat er veel circulatie is van het virus. Tests zijn in Marokko dan ook erg duur, met prijzen die rond de 70 euro schommelen.

De opmars wordt vergemakkelijkt door de lage vaccinatiegraad in Marokko. Slechts 35 procent van de bevolking is er vandaag volledig gevaccineerd, 47 procent kreeg al een eerste prik. In België is ondertussen 68 procent van de bevolking volledig gevaccineerd.

Dat het coronavirus een hoge vlucht neemt in Marokko heeft veel te maken met de versoepelingen die voor de zomer werden doorgevoerd. Terwijl het Maghrebland het afgelopen jaar erg streng was, gingen veel maatregelen voor de zomer op de schop. “Voor veel mensen was dat vooral het signaal dat de remmen los mochten, voor velen is deze zomer die van vrijheid blijheid,” weet biostatisticus Geert Molenberghs (KULeuven). “Vooral de deltavariant kon zo snel oprukken.”

Het versoepelingsbeleid ging hand in hand met een omvangrijke golf van toeristen met Marokkaanse roots die deze zomer hun familie bezoeken. En anders dan bij klassiek toerisme komen die bezoekers veel vaker in echte risicosituaties terecht.

“Die mensen kennen elkaar, hebben elkaar lang niet gezien en houden dan ook vaak geen afstand. Bezoekers slapen ook vaak bij de familie die ze opzoeken en verlengen zo ook de risicoperiode,” zegt Van Gucht. “Wie in Spanje op hotel gaat, loopt meteen veel minder risico en mijdt vaker nauwe contacten met derden. Het blijft een frappante vaststelling, dat we vaak geneigd zijn om de voorzichtigheid te laten varen in situaties waar het risico het grootst is.”

De mensen die terugkeren naar België vormen er een dubbel gevaar voor de verspreiding van het virus. “Er zijn niet enkel veel besmette personen, die terugkeerders komen op hun beurt weer terecht in een gemeenschap waar de vaccinatiegraad lager is dan gemiddeld,” zegt Molenberghs.

Van Gucht wijst erop dat Marokko mogelijk niet het enige land is met veel besmette terugkeerders. “Iedereen die uit Marokko komt met het vliegtuig wordt getest. Maar als er bij terugkeerders uit Bulgarije of Roemenië veel besmettingen zijn, kunnen die nu onder de radar blijven. Want die mensen blijven binnen de EU, reizen met de wagen en worden dus maar zelden getest. En ook zij gaan daar vaak op familiebezoek.”

Het Brussels Gewest probeert terugkerende reizigers – onder meer uit Marokko – te overtuigen om alle gezondheidsregels te respecteren, inclusief de quarantaineplicht, die geldt voor iedereen die niet volledig gevaccineerd is. “We proberen het eerst met argumenten, maar als dat niet werkt, heeft de politie ook toegang tot de database met reizigersgegevens”, geeft Inge Neven van de Brusselse gezondheidsinspectie nog mee. "Daarmee kan ze extra controles uitvoeren."