Zomers coronagolfje op komst: ‘We zijn er nog niet klaar mee’

Zien we een zomer zonder coronazorgen tegemoet? Net nu de vakantie voor de deur staat, stijgen de cijfers opnieuw. Een heropflakkering van het virus is zo goed als zeker, zeggen experts. “Maar we verwachten eerder een heuvel dan een berg.”

Alle economische sectoren draaien opnieuw, de eerste festivals zijn achter de rug en veel mensen dragen al een tijdje geen mondmasker meer. Sinds het laatste overlegcomité zijn er dan ook zo goed als geen beperkende maatregelen meer en we gedragen ons steeds meer alsof het coronavirus niet meer bestaat. “Het is normaal dat we ons gedragen zonder na te denken over corona. Dat doe ik ook,” zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). “We passen ons gedrag aan aan de situatie.”

Op 12 juni lagen er in heel het land nog 827 coronapatiënten in het ziekenhuis (118 in Brussel), waarvan 58 op intensieve zorg (9 in Brussel). Doorgaans verlieten de voorbije dagen twee tot drie keer zoveel patiënten het ziekenhuis dan dat er nieuwe patiënten werden opgenomen. De situatie ziet er behoorlijk goed uit, al stijgen de besmettingscijfers wel opnieuw. In heel het land is het aantal besmettingen de voorbije week met 19 procent gestegen.

“We gaan de komende maanden zeker een heropflakkering zien. We zitten nu in de beginfase,” zegt Van Ranst. “Dat heeft alles te maken met BA.4 en BA.5, twee subvarianten van omikron. Een extra golf is zeker, maar gelukkig zitten we nu met vrij lage cijfers, waardoor het eerder een golfje zal zijn.” Het aandeel van de omikronvariant BA.2 blijft intussen dalen en bedraagt vandaag minder dan zes op de tien besmettingen. Een maand geleden waren bijna alle coronabesmettingen met de BA.2-variant.

“Wat we nu zien is de opmars van twee nieuwe varianten die verwant zijn aan de vorige variant. Het feit dat het virus evolueert en muteert is de normaalste zaak van de wereld. Zo lang we over omikron spreken ben ik content,” zegt Sciensano-viroloog Steven Van Gucht. “Het is onrealistisch om te denken dat de curve gaat blijven zakken. Het is een hobbelig parcours met opwaartse en neergaande lijnen. Daar moeten we niet van schrikken.”

'Geen berg, maar heuvel'

Zowel Van Gucht als Van Ranst verwachten dat de besmettingscijfers nog gaan stijgen met BA.4 en BA.5, maar grote zorgen hoeven we ons niet te maken. Daarvoor verwijzen ze onder meer naar het buitenland. Zo is de dominantie van de twee nieuwere omikronvariant al langer aan de gang in Portugal. Daar is de piek achter de rug. “In onze wiskundige modellen zien we geen berg op ons afkomen. Het zal eerder een heuvel worden,” aldus Van Gucht. “In Portugal hebben we een zeer felle stijging van het aantal besmettingen gezien, maar de impact op de ziekenhuizen en de overlijdens was relatief beperkt. Het totale aantal patiënten is wel maal twee gegaan, maar de cijfers lagen er erg laag. We denken niet dat we in een rode zone terecht gaan komen.”

“We zullen wel wat extra hospitalisaties zien, maar het ziekenhuissysteem zal niet onder druk komen te staan,” vult Van Ranst aan. “We verwachten meer zieke mensen, meer mensen in het ziekenhuis, maar niet meer dan in een gewoon griepseizoen. Het is weer een golf die we gewoon moeten worden. We zijn er nog niet volledig klaar mee, maar het begint nu wel routine te worden. De grote vraag is wat er na BA.4 en BA.5 komt.”

Als er een nieuwe variant komt, volgt opnieuw onzekerheid. Zo lang we met omikron zitten lijkt de kans klein dat De Croo en Vandenbroucke vroeger terug moeten komen van vakantie om nieuwe maatregelen aan te kondigen. Van Gucht: “Misschien zullen we nog dagen of weken stijgende cijfers zien, maar het kan even goed dat de cijfers volgende week opnieuw beginnen te zakken. Vandaar dat er geen vraag naar collectieve maatregelen is. Individueel kan het wel nuttig zijn om voorzichtig te blijven voor mensen met een kwetsbare gezondheid. Voor die mensen blijft een FFP2-masker op het openbaar vervoer bijvoorbeeld nuttig, maar dat zijn dus individuele maatregelen.”

Minder tests

“De overheid en de expertengroep volgen het goed op. We kennen het gamma aan maatregelen. Dat begint met afstand houden, geen hand meer geven en dan, wie weet, opnieuw mondmaskers op het openbaar vervoer, maar een nieuwe lockdown zit er geenszins aan te komen,” aldus Van Ranst. Hij wijst erop dat we vandaag een minder goed zicht hebben op de verspreiding van het virus dan pakweg zes maanden geleden. Toen werd er veel meer getest dan de 10.000 dagelijkse tests die tegenwoordig in heel België worden afgenomen. Toch is het zeker dat de curve stijgt. “In werkelijkheid ligt het aantal besmettingen vele malen hoger dan de cijfers aangeven, maar van de stijging kunnen we zeker zijn. De positiviteitsratio is gestegen en bedraagt nu ruim twintig procent, terwijl we niet lang geleden gezakt waren tot veertien procent,” legt Van Gucht uit.

De stijgende trend geldt voor heel het land, al zijn er wel enkele regionale verschillen. In Brussel is het aantal besmettingen de voorbije week met dertig procent gestegen, net als in de provincie Oost-Vlaanderen. In Antwerpen gaat het om een stijging van ongeveer twintig procent, terwijl de cijfers nog een beetje zakken in Henegouwen. “Daar loopt men nog een beetje achter, maar die stijging zal ook daar volgen,” zegt Van Ranst nog. “In Brussel is de situatie niet veel anders dan in de rest van het land.”