Abdeslam praat over zijn leven voor de aanslagen: 'Ik gehoorzaamde mijn ouders'

In het proces van de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs breekt dinsdag een nieuwe fase aan: de veertien aanwezige beschuldigden komen aan het woord. Salah Abdeslam is eerst aan de beurt. Voor het speciale hof van assisen beantwoordt hij vragen over zijn jeugd, zijn opleiding en zijn leven voor de aanslagen.

Salah Abdeslam is de enige overlevende van het commando van terreurgroep IS dat 130 dodelijke slachtoffers en honderden gewonden eiste. Hij riskeert levenslang voor de terroristische misdaden waarvan hij beschuldigd wordt.

Sinds het begin van het proces op 8 september stelt de Franse Marokkaan van 32 jaar uit Sint-Jans-Molenbeek zich voor als "strijder van IS". Hij doorbrak zo zijn nagenoeg volledige stilzwijgen dat hij had volgehouden sinds zijn arrestatie in april 2016, na een klopjacht van vier maanden.

Over hun religieuze overtuiging en radicalisering zal het speciale hof van assisen de veertien aanwezige beschuldigden de komende dagen niet ondervragen. Die aspecten komen pas in januari aan bod, in maart wordt hun psychologische en psychiatrische evaluatie besproken. Dinsdag werd Abdeslam door de voorzitter van het hof, Jean-Louis Périès, en verschillende advocaten aan de tand gevoeld over zijn leven voor de aanslagen, en later ook over zijn leven in de gevangenis.

Ontslagen na gevangenisstraf

Abdeslam beschreef zichzelf als een man van Marokkaanse origine, van Franse nationaliteit en geboren in België. Zijn ouders emigreerden eerst naar Frankrijk, voor ze naar België verhuisden. "Mijn kindertijd was heel eenvoudig. Ik was een rustig, aardig iemand. Ik gehoorzaamde mijn ouders," herinnerde hij zich. Hij was naar eigen zeggen een goede leerling, geliefd bij zijn leerkrachten. Na de middelbare school ging hij in hetzelfde bedrijf als zijn vader aan de slag als elektromecanicien.

Later werkte hij als taxichauffeur, maar hij werd ontslagen na zijn eerste gevangenisstraf. In 2011 werd Abdeslam veroordeeld voor poging tot inbraak. Daarop volgden een paar veroordelingen voor verkeersmisdrijven. "Ik hou van snelheid," reageerde Abdeslam voor het hof.

Gevangenisleven

Na de aanslagen van 2015 werd nog een feit aan zijn strafblad toegevoegd, namelijk poging tot moord tijdens zijn arrestatie in België in 2016. Omdat Abdeslam zich niet wenste uit te spreken over zijn liefdesleven, ging de voorzitter over naar zijn leven in de gevangenis.

Verschillende detentieverslagen werden aangehaald. In 2016 en 2017 wordt hij afgeschilderd als een "paranoïde" gevangene, hij zou ervan overtuigd geweest zijn dat iemand hem wilde vergiftigen. Abdeslam wenste daar echter niet over te spreken. Sinds 2019 is zijn verblijf in de gevangenis zonder incidenten verlopen. Hij staat bekend als "respectvol en innemend". Hij weigerde psychologische hulp, omdat hij dat naar eigen zeggen niet nodig had.

Zijn advocaat, Olivia Ronen, stelde hem vragen over zijn hechtenis in de gevangenis van Fleury-Mérogis, nabij Parijs, waar hij 22 uur per dag in de cel doorbrengt. 's Ochtends en 's middags sport hij of wandelt hij op de ommuurde binnenplaats. "Mijn cel is negen vierkante meter groot, er zijn twee bewakingscamera's", vertelde Abdeslam.

'Zelfs dieren worden zo niet behandeld'

Volgens meester Ronen is Abdeslam de eerste gevangene die door twee bewakingscamera's in de gaten wordt gehouden. Hoewel hij leek te beseffen dat het cameratoezicht als doel heeft zelfdoding te voorkomen, wenste hij het de andere gevangenen naar eigen zeggen niet toe.

"24 uur op 24 uur leven met camera's op je gericht... Ik heb het met moeite doorstaan, dankzij mijn Heer, maar misschien zullen anderen het niet volhouden", getuigde Abdeslam. Hij meende zelfs dat het gevangenen juist tot wanhoopsdaden zou kunnen drijven. "Zelfs dieren worden zo niet behandeld", besloot hij.

Na Salah Abdeslam is het dinsdag de beurt aan zijn jeugdvriend Mohamed Abrini, de "man met het hoedje" die verdacht wordt van de aanslagen in Brussel in maart 2016.