Brusselse justitie verzandt in communautair gebakkelei

Zorgen over het taalevenwicht binnen de top van de Brusselse justitie verhinderen de invulling van enkele cruciale functies zoals een nieuwe procureur-generaal. Franstaligen waarschuwen voor imagoschade en roepen Nederlandstalige magistraten op zich over hun communautaire gevoeligheden te zetten. “Dit gaat om de evenwichten waarop ons land berust”, klinkt de repliek.

De huidige procureur-generaal in Brussel, het hoofd van het parket dus, Johan Delmulle zwaait in mei af na 10 jaar dienst. Daarmee komt een belangrijke post vrij, want een verlenging zit er voor Delmulle niet in. Procureurs-generaal mogen maar twee termijnen van 5 jaar doen waarna ze moeten plaatsruimen. Aangezien Delmulle Nederlandstalig is, moet zijn opvolger Franstalig zijn.

Bij de benoemingsprocedure loopt het daar echter spaak. Woensdag meldde de Hoge Raad voor Justitie, die moet bepalen welke kandidaat het meest geschikt is, dat er niemand werd voorgedragen. In een vlammend persbericht maakte de Franstalige magistratenvereniging UPM vervolgens ook bekend waarom niet. “Deze beslissing is niet gebaseerd op de kwaliteiten van deze kandidaten, maar enkel op hun taalkundige affiliatie”, schreef voorzitter Vincent Macq.

Kort gezegd vrezen de Nederlandstalige magistraten dat er een Franstalige benoemd wordt, terwijl de voorzitter van het tweetalige hof van beroep in Brussel, een van de machtigste rechtbanken van het land, ook al een Franstalige is. In 2019 werd Laurence Massart, u wellicht bekend als voorzitster van het proces over de aanslagen van 22 maart, daar benoemd.

Dat zette toen al kwaad bloed omdat Massart amper het Nederlands beheerst. Bovendien nam ze het stokje over van een andere Franstalige ondanks de gebruikelijke taalafwisseling. Volgens toenmalig minister van Justitie Koen Geens (CD&V) kon dat, omdat haar voorganger maar 5 jaar actief was.

Intussen is Massart echter ijverig op zoek naar een verlenging van haar mandaat, want ook de voorzitter van het hof van beroep mag twee termijnen van 5 jaar aanblijven. Huidig minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) had dat echter geweigerd, op grond van het beginsel rond taalkundige afwisseling. Massart vocht de beslissing van Van Quickenborne aan waarna de Raad van State zich nu nog moet uitspreken over de zaak.

Flamingantisme

Daarmee lijkt het debat rond beide benoemingen voorlopig muurvast te zitten. De Nederlandstalige leden van de Hoge Raad voor Justitie weigeren een voordracht voor een procureur-generaal te doen, zolang de Massart-situatie in het hof van beroep niet is uitgeklaard.

Twee Franstaligen als Brusselse topmagistraten is immers voor velen een no pasáran, want beide zijn ook verantwoordelijk voor de Nederlandstalige onderzoeken en processen in Brussel en Vlaams-Brabant. Omdat er woensdag geen kandidaat werd gevonden, moet de procedure nu worden overgedaan. Om het plaatje van de taalkundige twisten binnen justitie compleet te maken, herinneren we er ook aan dat Brussel het al ruim twee jaar zonder volwaardige procureur des Konings moet stellen. Dat is eveneens een gevolg van problemen met de taalrol.

De hele situatie veroorzaakt grote spanningen binnen justitie. “De leden van de Hoge Raad voor Justitie moeten wakker worden”, verklaarde UPM-voorzitter Macq al. “Zij hebben geenszins een politieke missie en moeten de bewakers blijven van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Rechtbanken, gerechtshoven en openbare ministeries kunnen niet effectief functioneren zonder afdelingshoofden. De grote verliezer in deze situatie is de burger.”

De voorzitter van de balie van Brussel Emmanuel Plasschaert roept op sociale media Nederlandstaligen op om hun taalgevoeligheden te overstijgen. “Wat telt is dat mensen competent zijn en het hart op juiste plaats hebben. Wat hier op het spel staat is het vertrouwen van de burgers in Justitie.”

Peter Callens, voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies, is dan weer van oordeel dat de Nederlandstalige leden van de Hoge Raad voor de Justitie juist hebben gehandeld. “De kandidaten voor beide topfuncties zijn stuk voor stuk uitmuntende magistraten, maar daarover gaat dit niet. Als twee Franstaligen worden benoemd dan zet je één van de evenwichten waarop ons land berust op de helling. Dit is geen kwestie van ouderwets flamingantisme, maar van federale loyaliteit.”