Collectieve klacht tegen politiegeweld: 'Niet jeugd, maar politie moet veranderen'

Nog geen twee maanden nadat de betoging tegen ‘Klassenjustitie’ uitmondde in een reeks getuigenissen van politiegeweld tegen jongeren, stappen negen ouders met advocaat naar de rechtbank. “We willen dat leidinggevenden en bevoegde politici erkennen dat dit onacceptabel is.”

De vreedzame betoging op 24 januari waaraan veel tieners deelnamen, had geen toelating maar werd gedurende een beperkte periode getolereerd. Tijdens deze demonstratie, die volgens de organisatoren door bijna 150 deelnemers werd bijgewoond, werden 245 mensen - waaronder 86 minderjarigen - door de politie gearresteerd.

De 22-jarige Mischa is één van hen. "We zaten met meer dan twintig mensen in een cel, en agenten zonder naam of badge kwamen binnen om ons in de gaten te houden," vertelt hij aan BRUZZ. Ze hebben op me gespuugd en racistische opmerkingen gemaakt. Ik had altijd respect voor de politie, maar nu niet meer. Er zat zelfs een meisje van twaalf in de cel voor zes uur, dat is toch niet normaal. Er moet iets veranderen. En het is niet aan de jeugd, maar aan de politie om dat te doen."

De 16-jarige Pirly werd ook opgepakt. Hij is op dat moment met vrienden Simon en Alexandre op de betoging aanwezig, maar wordt ingesloten en opgepakt. Als zijn vader Pascal Keyaert hem ophaalt, is hij in shock en gewond. In zijn klacht naar het Comité P staat te lezen dat hij samen met dertig anderen in een cel is gestopt zonder eten of drinken, toegang tot telefoon of toilet. Politiemensen halen hem uit de cel. Hij denkt dat het is omdat hij mag vertrekken, maar wordt dan geslagen. Als hij vraagt waarom krijgt hij te horen. "Jullie jongeren weten nooit wat jullie hebben gedaan, het is nooit jullie fout."

Het collectief is essentieel

Vader Keyaert staat dinsdag bij het Justitiepaleis met een gevoel van hoop. "Allereerst hoop ik dat geweld niet langer wordt gezien als acceptabel. Politiegeweld is geen nieuw vraagstuk, maar vaak zijn mensen geïsoleerd en durven ze niets te zeggen. We zijn een collectief nu, dat is essentieel. Ik hoop dat het proces iets in beweging zet, en ook een helende werking heeft voor de relatie tussen de burger en de politie. Want mijn zoon is bang voor de politie vandaag.”

Voor de negen ouders die dinsdag bij het Justitiepaleis staan is het duidelijk: er gaat iets grondig fout bij de politie. Ook hun – veelal minderjarige - kinderen zijn stuk voor stuk met horrorverhalen teruggekeerd uit de kazerne van Etterbeek op 24 januari. De ouders maken deel uit van het Collectief van Ouders, dat na de arrestaties is opgericht. "We kenden elkaar nog niet," zegt Nadia, wiens 15-jarige zoon in het centrum aan het joggen was toen hij werd opgepakt. "Maar we hebben allemaal hetzelfde verhaal."

Een verhaal van een onredelijke en gewelddadige behandeling door de politie tegenover veelal minderjarigen die zonder aantoonbare reden zijn opgepakt. "Geen enkele regel is gerespecteerd," gaat Nadia verder. "De jongeren werden met veel te veel in een kleine cel gestopt, wat gezien de coronamaatregelen niet in orde was. Geen van de ouders is gecontacteerd geweest. Ik heb via Snapchat de geolocatie van mijn zoon kunnen achterhalen waarna ik hem heb opgehaald."

Ook Christina’s 17-jarige dochter Emilie is mee naar de kazerne genomen. Zij stond op het moment dat ze werd ingesloten door de politie met een paar vrienden te praten voor ze de metro zou nemen. "Ze zou net naar een andere cel worden overgeplaatst, maar ze was doodsbang, want ze had net gezien hoe een jongen over de grond werd gesleept en geslagen terwijl hij bewusteloos was. Dus ze zei dat ze minderjarig was en haar moeder voor de deur stond, waarna ze is vrijgelaten."

Politiegeweld is niet nieuw

Getuigenissen over politiegeweld zijn niet nieuw, benadrukt Christina. Denk bijvoorbeeld aan het Collectif des Madres uit Sint-Gillis, dat het probleem al jaren aan de kaak stelt. "Vaak gebeurt het bij families uit minder geprivilegieerde wijken van Brussel," zegt Christina. "Dit keer zaten er toevallig een paar ouders bij met goede contacten in de media en Justitie."

"De betoging heeft het probleem op meesterlijke wijze aangetoond,” zegt Patricia van der Smissen, één van de advocaten. Mensen zijn opgepakt zonder aanwijsbare reden en getuigen over politiegeweld. Het verschil met voorgaande gevallen is dat het probleem dit keer vanuit verschillende hoeken wordt aangekaart. "Het is interessant om de getuigenissen zien: veel klachten komen via witte ouders, hoewel er ook families bij zijn met een migratie-achtergrond. Ook politiemensen hebben een klacht ingediend tegen hun collega's."

Naast de klachten van de eerste negen ouders zijn er volgens het Collectief van Ouders zo'n veertig klachten ingediend bij het Comité P. De rechtszaak die daaruit volgt is gericht tegen de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene, de Stad Brussel en de Belgische Staat.

Het Collectief van Ouders verwijst ook naar een recente studie waaruit blijkt dat 4 op 5 jongeren bang is voor de politie om het belang van deze zaak te onderstrepen. Ook de politie kaartte het geweld van hun collega's aan en Unia liet weten zich burgerlijke partij te stellen.