Explosievenexpert: Terroristen lagen 'goed op schema' voor grote aanslag in juni

De terreurcel achter de aanslagen van 22 maart 2016 lag met haar productie van de explosieve stof TATP "goed op schema" voor een grote aanslag in juni van dat jaar. Dat zei explosievenexpert Alexandre Herman van het departement chemie van de Koninklijke Militaire School (KMS) dinsdag op het assisenproces over de aanslagen. Verschillende beschuldigden houden vol dat het ware plan van de cel was om toe te slaan op het EK voetbal in Parijs in juni.

17.19: Wetsgeneesheer: "Erger om ons te haasten en verkeerde lichaam aan familie te bezorgen"

Op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 heeft een wetsdokter uitgelegd waarom de identificatie van slachtoffers dagen duurde. Voorzitster Laurence Massart legde hen dinsdag uitspraken van slachtoffers voor, die waren komen getuigen over de knagende onzekerheid zolang ze geen uitsluitsel hadden over het precieze lot van hun geliefden.

Op het assisenproces over de aanslagen in de luchthaven van Zaventem en het Brusselse metrostation Maalbeek presenteren wetsdokters en odontologen dinsdagnamiddag hun vaststellingen ter plaatse, de autopsieën van slachtoffers en hun identificatie. Massart legde hen op een bepaald moment de getuigenissen voor van sommige slachtoffers, die getuigden dat het dagen duurde voor officieel bevestigd werd dat hun geliefden waren overleden, tot vrijdag of zaterdag. "Waarom zo voorzichtig?", vroeg Massart.

"De lichamen waren heel erg verminkt. Visuele herkenning was onmogelijk. We vonden bij een slachtoffer zelfs identiteitsdocumenten die niet overeenkwamen", antwoordde wetsarts Grégory Schmit, die net daarvoor had beschreven dat door de blast de identiteitsdocumenten van een slachtoffer in de afgescheurde zak van een ander slachtoffer waren beland.

"Als we ons baseren op wat we in een handtas vinden die bij iemand aangetroffen is, dan maken we mogelijk fouten", zei Schmit ook. "Daarom is een wetenschappelijke analyse nodig, via DNA, tanden of vingerafdrukken. Het kost enkele dagen om de nodige informatie te vinden en die vervolgens te vergelijken met de gegevens van DVI (Disaster Victim Identification), die ze verzamelde bij slachtoffers. Zo zijn we zeker dat we geen fouten maken. Het zou erger zijn om ons te haasten en het verkeerde lichaam aan de familie te bezorgen."

Tandheelkundige Eddy De Valck wees er tijdens zijn getuigenis ook op dat de slachtoffers van Maalbeek uit twaalf verschillende landen komen. "Het was niet altijd eenvoudig om snel een tandarts te lokaliseren en een tandheelkundig rapport van het slachtoffer te pakken te krijgen."

17.01: Röntgenbeelden tonen hoe slachtoffers "doorzeefd" werden door metalen fragmenten

Röntgenbeelden die geprojecteerd werden op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 tonen hoe er tientallen bouten en moeren terechtkwamen in de lichamen van sommige slachtoffers. Het was alsof ze "doorzeefd" waren door "kogels", stelde voorzitster Laurence Massart dinsdag.

Op het assisenproces over de aanslagen in de luchthaven van Zaventem en het Brusselse metrostation Maalbeek presenteren wetsdokters en odontologen dinsdagnamiddag hun vaststellingen ter plaatse, de autopsieën van slachtoffers en hun identificatie. In Maalbeek troffen ze vijf lichamen aan op het perron en spoor, en acht lichamen in het tweede metrovoertuig waar de kamikaze zich opblies. Drie andere slachtoffers overleden op straat, op weg naar het ziekenhuis of in het ziekenhuis.

Eerst beschreven de wetsgeneesheren een voor een waar de dertien slachtoffers gevonden werden in Maalbeek en wat hun precieze verwondingen waren. Veel slachtoffers waren zwaar verminkt. Nadien stelden de wetsgeneesheren de autopsieën voor van de zestien slachtoffers in het metrostation met hun precieze doodsoorzaak. Dat kond de blast of de enorme druk zijn die de explosie veroorzaakte, een effect dat nog versterkt werd omdat het zich afspeelde in een gesloten ruimte. Er waren ook de metalen fragmenten die met de explosieven gemengd werden en zo projectielen werden. Tot slot waren er nog de brandwonden.

Opvallend waren de röntgenfoto's die de wetsgeneesheren toonden van slachtoffers. Op sommige lichamen waren tientallen witte stipjes te zien, afkomstig van de bouten en moeren die de terroristen vermengd hadden met hun explosieven. Eén slachtoffer had één enkele grote bout in zijn hoofd, die zijn hersenen had doorboord. Voorzitster Laurence Massart vroeg een van de wetsartsen of de projectielen vergelijkbaar waren met die van vuurwapens. "Exact", antwoordde Grégory Schmit. "Ze halen een enorm hoge snelheid. Ze dringen de lichamen binnen als kogels." "Het was alsof ze doorzeefd waren door kogels?", vroeg Massart retorisch.

13.50 uur: Terroristen "goed op schema" voor grote aanslag in juni

Explosievenexpert Herman kwam getuigen over drie expertises die hij uitgevoerd had. Een daarvan, op een vest die beschuldigde Osama Krayem aan had tijdens zijn arrestaties, wees op sporen van zwavelzuur, een bestanddeel van TATP.

Alexandre Herman legde uit dat die sporen daar niet konden gekomen zijn door zich simpelweg in hetzelfde appartement te bevinden als waar TATP geproduceerd werd. Volgens hem was een zekere nabijheid nodig. Krayem voert aan dat ook kamikaze Khalid El Bakraoui de vest gedragen heeft.

Op aangeven van een jurylid stelde voorzitster Laurence Massart daarnaast de vraag of het, vanuit een chemisch oogpunt, een goed idee was om al begin maart te beginnen met de productie van TATP voor een aanslag met veel TATP in een camionette in juni. "En ik heb het over veel, veel", zei Massart.

Ze verwees naar de verklaringen van verschillende beschuldigden, die volhouden dat het werkelijke plan was om een aanslag te plegen op het EK voetbal in juni in Parijs. Volgens de beschuldigden bracht de arrestatie van Salah Abdeslam en Sofien Ayari alles in een stroomversnelling.

Het feit dat er al 130 kilo TATP klaar was vóór hun arrestatie roept niettemin vragen op. "Dat was goed op schema geweest", antwoordde Herman aan Massart. "Op enkele weken tijd zal de TATP niet enorm verslechteren."

Het Openbaar Ministerie confronteerde Herman nadien met een eerdere uitspraak van een officier van ontmijningsdienst DOVO, die had gesteld dat het gevaarlijk was om vijf à zes maanden vooraf TATP te produceren en dat een grote hoeveelheid beter al na een paar dagen gebruikt zou worden.

Herman zei dat die uitspraak niet in tegenspraak was met de zijne. Hij antwoordde dat het bewaren inderdaad grote risico's inhield, maar dat hij had verwezen naar de effectiviteit. "De enigen die het doen, willen zich laten ontploffen", merkte Herman ook op. "Het is gevaarlijk als je het verschillende maanden bewaart. Maar met wat geluk gebeurt er niks en is het er maanden later nog."

12.08 uur: Karabijn gevonden in Max Roosstraat "is geen kermiswapen" zegt expert

De karabijn die in stukken werd aangetroffen in de Max Roosstraat is "geen kermiswapen maar een echt vuurwapen". Dat heeft een ballistische expert dinsdag gezegd. Het wapen kwam maandag ook al ter sprake op het proces omdat volgens een expert het DNA van beschuldigde Ali El Haddad Asufi werd aangetroffen op het handvat, een bevinding die niet werd weerhouden tijdens het onderzoek.

Het wapen werd gevonden in een kast in de inkomhal van de Max Roosstraat. Het was gedemonteerd, maar de experts van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) konden het weer in elkaar steken - er miste enkel een schroef die vervangen kon worden - en er referentieschoten mee afvuren.

Het wapen kon niet gelinkt worden aan wapens in de Nationale ballistische databank, aldus ballistisch expert van het NICC Jan De Ceuster. De karabijn is een enkelschotswapen, dat na één schot opnieuw geladen moet worden, klonk het nog.

Voorzitster Laurence Massart vroeg de experts waarvoor zo'n wapens gewoonlijk gebruikt worden. "Ik zie het eerder als een jachtwapen. Het is geen wapen dat ik zou kiezen om een aanslag te plegen, want je moet het telkens opnieuw herladen. Bij een overval kan het gebruikt worden om te dreigen. Of misschien bij een schietpartij in familiale context, een passiemoord", aldus De Ceuster.

Expert André Chabotier voegde, op vraag van de verdediging, toe dat het een karabijn is waarmee je op een honderdtal meter nog iemand dodelijk kunt raken.

De voorzitster wilde ook weten of het het wapen een "kermiswapen" genoemd kan worden, een term die Jonathan De Taye, de advocaat van El Haddad Asufi, maandag in de mond nam. "Het gaat om een echt vuurwapen, een long rifle", antwoordde De Ceuster.

De ballistische experts hadden het in hun uiteenzetting ook over de twee wapens die gevonden werden bij de kamikazes van Zaventem. Een van de wapens bleek een omgebouwd alarmpistool te zijn.

Het openbaar ministerie vroeg de experts ook naar de prijs van kalasjnikovs, verwijzend naar de sms'en in codetaal tussen Ali El Haddad Asufi en zijn Nederlandse neef die volgens het OM over de aankoop van wapens gingen. Procureur Bernard Michel had het over prijzen van 2.200 en 2.700 euro. Daarover konden de experts weinig informatie geven.

"Ik koop geen illegale wapens", grapte Chabotier. "Maar het lijkt me wel een logische potentiële prijs." Een jurylid wilde ook weten hoe moeilijk het is om een wapen dat geneutraliseerd is weer operationeel te maken. "Dat is in principe mogelijk voor iemand die zeer gekwalificeerd is en het juiste materiaal heeft", antwoordde Chabotier.

9.45 uur: Hervé Bayingana Muhirwa ziek

Ook Hervé Bayingana Muhirwa geeft dinsdag verstek voor het proces over de aanslagen van 22 maart 2016, nadat Salah Abdeslam maandag een ziektebriefje had ingediend. "Hij had maandag al pijn en vanmorgen ging het niet. In de loop van de dag komt er een dokter", zei zijn advocate Juliette Lurquin.

Er zetelen zo dinsdag slechts drie beschuldigden in de beschuldigdenbox. Gewoontegetrouw verliet Osama Krayem de box dinsdagochtend bij de start van de zitting, maar ook Sofien Ayari vroeg om alvast het eerste deel van de voormiddag in het cellencomplex van het Justitia-gebouw door te brengen. In de eerste dagen van de ramadan was Ayari ook al afwezig gebleven omdat hij zich niet goed voelde.

5.00 uur: Alweer een technische zitting

De zitting dinsdag belooft opnieuw technisch te worden, nadat maandag de DNA-experts hun onderzoek hadden uiteengezet in de rechtbank. Aan het woord komen experts van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC), een ballistische expert, een explosievenexperts, wetsdokters en tandheelkundigen.

Woensdag volgen mensen die in het buitenland berecht zijn voor andere feiten. Het gaat enkel om Mohamed Bakkali en Yassine Atar, die in België in de cel zitten.

Het parket wilde ook vier terreurveroordeelden horen die in de cel zitten in Frankrijk, maar zij weigeren te getuigen en zullen dus niet worden overgebracht naar ons land. Onder hen bevond zich Ayoub El-Khazzani, de dader van de verijdelde aanslag op een Thalys-trein in augustus 2015.

Nog woensdag volgt het eerste deel van de uitleg van onderzoekers over de niet-overleden slachtoffers van de aanslagen. Voorzitster Laurence Massart had gevraagd om van elke gewonde duidelijk aan te geven waar hij zich juist bevond op het moment van de aanslag.

De getuigenissen van experts en van betrokkenen bij de huur van de safehouses en de voorbereidingen van de feiten duren tot midden mei - met een week vakantie de eerste week van mei. Daarna volgen de moraliteitsgetuigen.