Hind Fraihi: 'Het probleem is de grenzeloosheid van het jihadisme'

Een evaluatierapport in september 2018 toonde aan dat het aantal gevallen van radicalisme en terrorisme ondertussen is afgenomen. Meer dan achtduizend mensen werden uit het bevolkingsregister geschrapt na woonstcontroles. De controles op illegale economie en criminaliteit zijn spectaculair toegenomen – al waarschuwde Vilvoords burgemeester Hans Bonte (SP.A) wel dat de samenwerking tussen de verschillende burgemeesters nog steeds te wensen overliet. Het aanhoudende tekort aan politiemensen maakt de taak er evenmin eenvoudiger op.

Onderzoeksjournaliste Hind Fraihi sloeg jaren geleden al alarm over terroristische netwerken in Molenbeek, in haar boek Undercover in Klein-Marokko, verschenen in 2006. Momenteel werkt ze aan een volgend boek, dat de nieuwe, meer verdoken verspreiding van jihadistisch gedachtegoed analyseert.

Fraihi ziet dat het Kanaalplan deels effect heeft gehad. “Het ‘gangster-islamisme’ teerde vijftien jaar geleden nog op een heel systeem van onderduikadressen, wapenhandel, witwaspraktijken enzovoort. Door harde maatregelen als woonstcontroles en door misdaadnetwerken op te rollen, hebben dergelijke bendes het nu veel moeilijker.”

Maar de dreiging is nog niet geweken, waarschuwt Fraihi. “Het risico op geïsoleerde vormen blijft bestaan, een soort do-it-yourself-jihad. Geen centraal aangestuurde misdaad, maar om het plastisch uit te drukken: een mes pakken en de straat opgaan, in je eentje. Een dreiging die we ook zullen zien bij het andere uiterste: extreemrechts.”

Bewustzijn gegroeid

Want het intolerante salafo-wahabistische gedachtegoed, waarin zowel gangster-islamisme als DIY-jihad geworteld is, woekert nog steeds. Nochtans beloofde de federale regering ook om radicale moskeeën en haatpredikers op te doeken. “Voor een stuk heeft dat gewerkt,” zegt Fraihi. “Er is zeker een bewustzijn gegroeid binnen de Belgische moskeeën. Imams zijn alerter en doen aan de overheid melding van verdachte activiteiten.”

“Het probleem is de grenzeloosheid van het jihadisme, en dat is meteen ook de kracht ervan. Het radicale gedachtegoed verspreidt zich via sociale media en schotelantennes, wat veel moeilijker tegen te houden is. Het is gebaseerd op een vijandig wij-zij-denken: zogezegd ‘zuivere’ moslims versus gematigde moslims en andersgelovigen. Dat denken verspreidt zich bovendien steeds meer in de huiskamers, ook via de vrouwen, opnieuw in meer geïsoleerde vorm.”

Na de harde aanpak is het tijd voor de strijd om the minds and the hearts, aldus de onderzoeksjournaliste. “Door nabijheidspolitie en jeugdwerk moeten we het vertrouwen van geradicaliseerde jongeren terugwinnen. We moeten nadenken over hoe we ons onderwijs inrichten, zodat we die jongeren prikkelen en zodat relschoppers niet opnieuw kunnen verglijden tot gangsters. Want ook terroristen als de broers El Bakraoui (daders in Brussel en Zaventem, red.) zijn ooit begonnen als kleine boefjes.”