Hoge Raad: 'Aanpak onderzoek naar dood politieagent in Schaarbeek verliep correct'

De Hoge Raad voor de Justitie heeft haar bijzonder onderzoek naar de dood van politie-inspecteur Thomas Monjoie afgerond. De HRJ komt tot de conclusie dat de gerechtelijke opvolging van de verdachte, Yassine Mahi, correct is verlopen, maar doet toch een aantal aanbevelingen over de werkprocessen, de communicatie tussen justitie, politie en de gezondheidszorg en de preventie van gewelddadig radicalisme.

De 29-jarige Thomas Monjoie werd 's avonds op 10 november 2022 tijdens een politiepatrouille neergestoken in de patrouillewagen door de 32-jarige Yassine Mahi, die eerder op de dag het politiekantoor in de Brabantwijk nog was binnengelopen en getuigde dat hij "een agent wilde vermoorden".

Enkele uren later werden Monjoie en Jason P. (23) aangevallen in de wagen. P. raakte levensgevaarlijk gewond, maar overleefde de feiten.

De aanpak van deze zaak door verschillende instanties, waaronder het openbaar ministerie, riep veel vragen op, wat de HRJ ertoe aanzette een bijzonder onderzoek op te starten.

Onderzoek

"Tijdens dit onderzoek heeft de HRJ 26 personen geïnterviewd, afkomstig uit onder meer het openbaar ministerie, de politie, de inlichtingendiensten, het gevangeniswezen en de gezondheidszorg", klinkt het bij de HRJ. "De HRJ heeft vastgesteld dat alle actoren in dit dossier professioneel gehandeld hebben, ondanks de moeilijkheidsgraad bij het inschatten van een complexe crisissituatie. Hoewel er geen tekortkomingen in het justitiële systeem werden vastgesteld, blijft het feit dat er slachtoffers te betreuren zijn."

De HRJ formuleert daarom een reeks aanbevelingen over de werkprocessen, de communicatie tussen justitie, politie en de gezondheidszorg, de preventie van gewelddadig radicalisme, het juridische begrip 'bedreigingen' en de wet op de bescherming van geesteszieken.

"Een nulrisico bestaat niet, maar het risico moet tot een minimum herleid worden via continue verbeteringen", zegt de HRJ. "In het verslag geven we een concrete aanzet om daar werk van te maken."

Zo stelt de HRJ vast dat Yassine Mahi weliswaar zei dat hij een aanslag wilde plegen op politiemensen, maar omdat die woorden niet vergezeld gingen van "een bevel of voorwaarde", konden ze niet beschouwd worden als strafbare bedreigingen, en kon Mahi dus niet opgepakt worden. De HRJ stelt zich dan ook de vraag of het begrip "mondelinge bedreigingen" in de wet niet moet aangepast worden.

'Geen organigram'

Daarnaast blijkt dat de parketmagistraat die door de politie gebeld werd, contact opnam met een collega-magistraat van de sectie groot banditisme-terrorisme, die op zijn beurt een andere collega contacteerde. De HRJ stelt echter vast dat het Brusselse parket, dat in verschillende secties verdeeld is, niet over een organigram beschikt met de bevoegdheden van de verschillende secties.

"Het zou goed zijn om de definitie en de verdeling van de bevoegdheden tussen de verschillende secties van een parket te formaliseren en via de interne communicatiekanalen te verspreiden", adviseert de HRJ daarom. Ook zou het nuttig zijn om de communicatie tussen politie en parket te stroomlijnen, zeker tijdens de week als verwacht wordt dat de politie het parket contacteert via e-mail. Een standaardmodel voor een dergelijke e-mail zou de doeltreffendheid verhogen, klinkt het.

Begeleiding komt tekort

Uit het onderzoek van de HRJ bleek tevens dat er heel wat problemen zijn met de begeleiding van veroordeelden, zowel tijdens hun detentie als nadien, tijdens hun voorwaardelijke vrijlating.

"Alle gedetineerden, ongeacht of ze hun gevangenisstraf al dan niet uitzitten onder het stelsel van de vrijlating onder voorwaarden, zouden een voorbereiding en begeleiding op maat moeten krijgen", stelt de HRJ, die ook pleit voor een evaluatie van het in 2015 opgestelde Actieplan tegen radicalisering in de gevangenissen.

De HRJ wijst er ook op dat heel wat actoren op het terrein vragende partij zijn voor meer opleidingen inzake geestelijke gezondheid, en dat het nuttig zou zijn om een samenwerkingsprotocol uit te werken voor de ziekenhuizen, politie en het openbaar ministerie, om informatie uit te wisselen en te overleggen over werkmethodes. Op die manier zouden de verschillende betrokkenen beter de gevaarlijkheid van een individu en het risiconiveau kunnen inschatten.