Meer dan 800 extra plaatsen voorzien voor Belgische gevangenissen

In 2022 en 2023 zullen meer dan 800 extra plaatsen gecreëerd worden in de Belgische gevangenissen, transitiehuizen en detentiehuizen, waarvan minstens 300 in de gevangenissen van Sint-Gillis en Dendermonde. Dat meldt minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) maandag. De plekken komen bovenop de 720 plaatsen die deze legislatuur voorzien zijn in detentiehuizen voor het uitvoeren van korte straffen.

De capaciteit van de Belgische gevangenissen zal "dit jaar en in 2023 ook structureel worden uitgebreid", klinkt het maandag in een persbericht. De gevangenissen van Haren-Brussel (goed voor 1.190 plaatsen) en Dendermonde (444 plaatsen) treden binnenkort in werking. Er komen ook 70 extra plaatsen in transitiehuizen. In totaal worden dit jaar 452 plaatsen gecreëerd.

De gevangenissen van Haren-Brussel en Dendermonde zijn voorzien als vervangers van de bestaande gevangenissen van Sint-Gillis, Vorst, Berkendael en Dendermonde. "Om op korte termijn extra capaciteit te voorzien" besliste federaal minister van Justitie Vincent Van Quickenborne in overleg met staatssecretaris voor de Regie der Gebouwen Mathieu Michel echter om de gevangenis van Sint-Gillis nog drie jaar en de oude gevangenis van Dendermonde nog vijf jaar gedeeltelijk te blijven benutten. Zo zullen respectievelijk 200 en 100 plaatsen behouden worden.

Oud zeer

De gevangenis van Ieper, die dit jaar nog zal sluiten voor renovatie en uitbreiding, zal bij de heropening in 2023 dan weer 56 extra plaatsen tellen. In 2025 wordt de gevangenis van Antwerpen vervangen worden door een nieuwe. In 2026 openen de gevangenissen van Vresse (goed voor 280 plaatsen) en Leopoldsburg (312 plaatsen).

"De overbevolking in ons gevangenissen is een oud zeer. De druk op de gevangenissen nam bovendien recent nog meer toe door onder meer het SKY-ECC dossier waarbij meer dan 500 personen gearresteerd zijn en 240 verdachten extra in voorhechtenis zitten", stelt Van Quickenborne. Bovendien brengen de coronacrisis en de bijhorende quarantainemaatregelen moeilijke werkomstandigheden voor het gevangenispersoneel met zich mee. In de Nederlandstalige gevangenissen van ons land werd in januari nog gestaakt.

In principe is er in de 35 penitentiaire instellingen in ons land maar plaats voor ruim 9.500 gedetineerden, maar op dit moment tellen ze er 10.700.

Volgens de N-VA gaat Van Quickenborne met zijn beslissing in op het pleidooi van de oppositiepartij om enkele oude gevangenissen wat langer open te houden en zo een antwoord te bieden op de overbevolking. Maar, zegt Kamerlid Sophie De Wit, "wat echter nog ontbreekt zijn de bijbehorende cipiers. Want de aanwerving daarvan blijft uit. Zonder extra personeel blijft dit plan een dode mus."

Volgens haar collega Tomas Roggeman, die ook schepen is in Dendermonde, betekenen de honderd plaatsen voor vijf jaar nog steeds geen houvast voor de oude gevangenis in zijn stad.

"Het gevangeniscomplex zal eind dit jaar grotendeels leeg komen te staan. Er is nood aan een duidelijke planning. Om dit te blijven gebruiken als gevangenis, moet de Regie Der Gebouwen budget voorzien voor renovatie."

'Stap in de goede richting'

Dat de capaciteit van het Belgisch gevangeniswezen wordt uitgebreid is volgens de gevangenisbonden een stap in de goede richting. Maar toch is het nijpende personeelstekort daarmee niet opgelost.

"Het is mooi om extra plaatsen te voorzien en nieuwe gebouwen te betrekken, maar er moet ook personeel zijn om de gedetineerden daar te begeleiden," zegt VSOA-secretaris Eddy De Smedt. Volgens hem is het goed dat het aanslepende probleem van overbevolking in de gevangenissen wordt aangepakt. Zo werden er onlangs ook extra bedden geplaatst om 'grondslapers' te voorkomen. Maar met ongeveer 1.200 gedetineerden te veel en 800 plaatsen die bijkomen, vragen de bonden zich af of dit wel voldoende is.

De gevangenissen van Haren-Brussel (goed voor 1.190 plaatsen) en Dendermonde (444 plaatsen) treden binnenkort in werking en zijn voorzien als vervangers van de bestaande gevangenissen van Sint-Gillis, Vorst, Berkendael en Dendermonde. "Elke plaats extra is meer dan welkom. Het is zeker een stap in de goede richting, maar wie gaat in die gevangenissen werken?" reageert Robby De Kaey van ACOD Justitie.

Bovendien is er niet enkel nood aan bewakend personeel maar ook op administratief-technisch vlak zijn de noden hoog. "De aanwervingsmotor loopt niet zoals het zou moeten lopen," zegt Frank Conings, secretaris bij ACV Justitie. Daarnaast leidt het tekort ertoe dat nieuwe werknemers veel sneller op de werkvloer worden gedropt en minder of een kortere opleiding krijgen. Er is ook regelmatig personeel dat vertrekt uit de sector. "De job moet opnieuw aantrekkelijker worden," besluit Conings.