Proces aanslagen: Abrini en El Haddad Asufi willen niet spreken voor transferkwestie geregeld is

Op de luchthaven van Zaventem ontploften op 22 maart 2016 twee bommen. Ook in metrostation Maalbeek was er een explosie. Op 12 september ging het proces, dat 9 maanden zal duren, van start in Brussel. Volg alles over het proces hier live.

14.01 u.: Abrini en El Haddad Asufi willen niet spreken voor transferkwestie geregeld is

Beschuldigden Mohamed Abrini en Ali El Haddad Asufi zullen niet spreken op het terreurproces zolang de kwestie van de overbrenging uit de gevangenis niet is uitgeklaard. Dat hebben hun advocaten verklaard.

Een aantal beschuldigden in het proces over de aanslagen in Zaventem en Brussel zijn naar de kortgedingrechter getrokken om de omstandigheden aan te klagen waarin de overbrenging van hun cel naar de rechtszaal gebeurt. Die zaak wordt pas vrijdag, los van het assisenproces, behandeld.

Laura Pinilla, de advocaat van Mohamed Abrini verduidelijkte dat Abrini "geen keuze heeft" om al dan niet te spreken op het proces, verwijzend naar de omstandigheden van zijn overbrenging. "Hij zal niet antwoorden zolang die kwestie niet is geregeld." Ook Jonathan De Taye, advocaat van Ali El Haddad Asufi, zei te wachten op uitsluitsel over de overbrenging. "Maar hij wil wel praten." Op het terreurproces van Parijs heeft hij dat ook gedaan, klonk het.

De verklaringen wekten ergernis bij de burgerlijke partijen. Advocaat Guillaume Lys, die slachtoffervereniging V-Europe vertegenwoordigt, vond het niet normaal. "Dit is niet het eerste terreurproces met deze overbrengingsvoorwaarden", merkte hij op. Hij wil dat de voorzitter "akte neemt en voortdoet".

De advocaten van Bilal El Makhoukhi en Hervé Bayingana Muhirwa gaven op hun beurt aan dat hun cliënten wél bereid zijn om al te praten. Die twee beschuldigden volgden maandag ook de hele zitting.

13.53 u.: Advocaten verdediging vragen jury om verder te kijken dan akte van beschuldiging

De advocaten van verschillende beschuldigden hebben aan de jury gevraagd om niet alleen rekening te houden met de akte van beschuldiging, want die vertelt maar één kant van het verhaal.

Meester Vincent Lurquin wees op de biografie van zijn cliënt Hervé Bayingana Muhirwa in de akte van beschuldiging. Daarin staat dat die de genocide in Rwanda "van ver" heeft meegemaakt, terwijl zijn vader vermoord werd toen de genocide al begonnen was. En al in de biografie wordt ook meteen vermeld dat Bayingana Muhirwa in Brussel Bilal El Makhoukhi heeft ontmoet. "Het openbaar ministerie vertrekt van de aanslagen en keert dan op zijn stappen terug naar de persoon. Ik vraag u, vertrek van zijn verhaal", vroeg Lurquin aan de jury. Hij benadrukt ook dat over Bayingana Muhirwa niet geschreven werd dat hij een blanco strafblad heeft.

Ook Jean-Christophe De Block, advocaat van Ali El Haddad Asufi, benadrukte dat de wet oplegt dat een akte van beschuldiging nodig is, maar dat die enkel gaat over elementen die volgens het OM zouden kunnen aantonen dat de beschuldigden schuldig zijn. Er is een verschil tussen aanklachten en bewijzen, stelt hij. "We gaan nu zes tot negen maanden debatten voeren, iedereen moet kunnen praten."

Ook zijn collega Jonathan De Taye riep de jury op om zeer voorzichtig te zijn met de informatie in de akte en benadrukte dat het vooral gaat over wat er niet in dat document staat. Hij stelde ook dat het Brusselse hof van beroep oordeelde dat zijn cliënt vrij mocht komen met een enkelband en dat er "geen enkele vorm van radicalisatie" is bij zijn cliënt. "Waarom zou zo iemand van de ene dag op de andere beslissen om deel te nemen aan een terreurproject?", aldus De Taye.

Meester Xavier Carette, de advocaat van Ibrahim Farisi, wees er eveneens op dat de akte van beschuldiging niet dé waarheid is. "Jullie nemen zelf beslissingen om jullie eigen waarheid te vormen", zei hij aan de jury. Ook herinnerde hij de jury eraan dat zijn cliënt als enige enkel aangeklaagd wordt voor deelname aan de activiteiten van een terreurgroep en dat hij ontkent dat hij op de hoogte was van de activiteiten van de groep. Bovendien zijn in het dossier drie Ibrahims: El Bakraoui, Abrini en "mijn Ibrahim" Farisi.

11.41 u.: Abdeslam is ziek

Salah Abdeslam is maandag opnieuw niet opgedaagd op het assisenproces over de aanslagen in Zaventem en Maalbeek. Er is intussen een arts bij hem geweest en er zal een medisch attest volgen, zo liet zijn advocaat Delphine Paci verstaan. Abdeslam heeft ook antibiotica gekregen.

Vorige week was Abdeslam ook al afwezig, toen zonder medisch attest. Zijn advocaat zei toen dat een doktersbezoek werd aangevraagd.

De andere beschuldigden waren er 's ochtends bij de start wel, maar een aantal onder hen gaf meteen aan te willen vertrekken. Het ging om Mohamed Abrini, Osama Krayem en Ali El Haddad Asufi.

De drie andere beschuldigden, Sofien Ayari, Bilal El Makhoukhi en Hervé Bayingana Muhirwa, besloten om wel in de beschuldigdenbox te blijven. En ook de broers Smail en Ibrahim Farisi, die als vrije mannen verschijnen en niet in de box zitten, waren aanwezig.

11u27: Dan toch geen veiligheidsbriefing voor de leden van de jury

De jury van het assisenproces rond de aanslagen van 22 maart 2016 zal dan toch geen veiligheidsbriefing krijgen.

De discussie over de veiligheidsbriefing van de Directie speciale eenheden (DSU) van de federale politie over wat te doen bij een verhoogd risico op aanslagen duurt al een tijdje. Eerst zouden enkel de effectieve juryleden de briefing krijgen, wat een advocaat van de verdediging een "dwaling" noemde, later werd beslist dat ook de plaatsvervangende juryleden de informatie zouden krijgen.

Uiteindelijk zal de briefing dan toch niet plaatsvinden, zei Massart maandag. Ze verwijst naar het feit dat een persoon van buitenaf contact zou moeten hebben met de jury, terwijl de juryleden niet met anderen over het proces mogen praten.

11.23 u.: Verdediging Smail Farisi valt parket aan

De advocaat van Smail Farisi, een van de beschuldigden op het assisenproces over de aanslagen in Zaventem en Brussel heeft maandag uitgehaald naar het openbaar ministerie. Dat wil de jury overtuigen van de schuld van zijn cliënt door met feiten "te foefelen", zei hij.

Meester Sébastien Courtoy verdedigt een van de broers Farisi. Zij zijn beschuldigden op het proces, maar zijn wel op vrije voeten. Smail had een appartement in Etterbeek gehuurd en leende dat uit aan Khalid El Bakraoui, die zich opblies in het metrostation Maalbeek. Na de aanslagen maakten de broers het appartement schoon.

Vraag is of Farisi wist waarvoor het appartement zou dienen. Volgens Courtoy is zijn cliënt onschuldig. Hij werd vrijgesproken door de correctionele rechtbank in het Belgische luik van het terreuronderzoek naar de aanslagen in Parijs in 2015. De rechters gingen niet mee in de redenering van het parket dat Farisi had moeten doorhebben dat El Bakraoui geradicaliseerd was.

Courtoy verwees naar die uitspraak, en ook naar het feit dat het parket er niet tegen in beroep ging. Hij hamerde er ook op dat het Franse gerecht niet om de uitlevering van Smail Farisi vroeg. "Al drie Belgische rechters hebben gezegd dat hij onschuldig is. Vier of vijf deden hetzelfde in Parijs."

Nog volgens Courtoy is het parket in de akte van beschuldiging niet correct over de duur van de contacten van Farisi. De advocaat rekent op het hoofd van de speurders om te verduidelijken dat er in het appartement niets te vinden was dat hem aan de aanslagen kan linken.

10.45 u.: 'Slachtoffers worden gegijzeld door debat over transferomstandigheden'

De slachtoffers van de aanslagen van 22 maart worden gegijzeld door de discussie over de transfer- en detentievoorwaarden van de beschuldigden. Dat zei meester Maryse Alié, die deel uitmaakt van het advocatencollectief Life4Brussels dat een groep slachtoffers verdedigt. "Dit heeft niets te maken met dit assisenproces", benadrukte ze maandag tegenover de jury.

Al sinds het begin van het proces klagen de beschuldigden over de omstandigheden van hun transfer van hun cel naar het Justitia-gebouw. De advocaten van zes beschuldigden dagvaardden vorige week minister van Justitie Vincent Van Quickenborne in kort geding. Er vond maandagochtend al een zitting plaats, waarop beslist werd dat het kort geding vrijdag wordt behandeld in het Justitia-gebouw.

De kwestie kwam maandagochtend opnieuw ter sprake aan het begin van de zitting, toen voorzitter Laurence Massart een brief voorlas van minister van Quickenborne. Daaruit bleek dat de maatregelen zoals de fouilles en het dragen van een donkere bril behouden zullen blijven uit veiligheidsoverwegingen. Meester Delphine Paci, die Salah Abdeslam vertegenwoordigt, liet weten dat de verdediging opnieuw geantwoord heeft op het brief van Van Quickenborne, die ze ontoereikend noemde. Ze wees ook op de procedure in kort geding die werd gestart.

Meester Maryse Alié nam daarop het woord in naam van de burgerlijke partijen. "Het verhaal van de transferomstandigheden heeft niets te maken met het assisenproces zelf, dat zich afspeelt in deze zaal", zegt ze. "We hebben genoeg van al die vertragingen. De mensen die wij verdedigen wachten al jaren op antwoorden." Ze laakt dat de beschuldigden zich profileren als slachtoffers en het proces willen boycotten. "Het wordt onaanvaardbaar, een pingpongspel dat niets te maken heeft met wat hier op het spel staat."

10.28 u.: Abdeslam opnieuw afwezig

Salah Abdeslam is maandag opnieuw niet opgedaagd op het assisenproces over de aanslagen in Zaventem en Maalbeek. De andere beschuldigden waren er wel, maar een aantal vertrok bij de start van de zitting.

Vorige week was Abdeslam ook al afwezig, zonder medisch attest. Zijn advocaat zei toen dat een doktersbezoek werd aangevraagd. Het werd maandag niet duidelijk of er intussen een attest is.

Na een aantal mededelingen kon het proces rond 10 uur hernemen. Op dat moment gaven enkele beschuldigden aan te willen vertrekken. Het gaat om Mohamed Abrini, Osama Krayem en Ali El Haddad Asufi.

De drie andere beschuldigden, Sofien Ayari, Bilal El Makhouki en Hervé Bayingana Muhirwa, besloten om maandag wel in de beschuldigdenbox te blijven. En ook de broers Smail en Ibrahim Farisi, die als vrije mannen verschijnen, zitten nog in de zaal.