Abdeslam extra straf opleggen zou illegaal zijn, zeggen zijn advocaten

Op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 snijden de partijen woensdag een technische discussie over de 'samenloop van misdrijven' aan. Er moet uitgeklaard worden in welke zin er voor de straffen rekening gehouden moet worden met eerdere veroordelingen. "Salah Abdeslam een extra straf geven bovenop zijn levenslange celstraf die hij kreeg voor de aanslagen in Parijs, zou illegaal zijn." Dat zeiden zijn advocaten Delphine Paci en Michel Bouchat.

13.18 uur: Abdeslam haalt uit naar parket: "Ze maken geen enkel onderscheid"

Salah Abdeslam heeft op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 na afloop van de pleidooien over de conclusies ferm uitgehaald naar de federale procureurs. "Het parket heeft gevraagd om onschuldigen te veroordelen en maakt geen enkel onderscheid. Hoe kan u zo'n onrechtvaardigheid laten passeren? U laat u voor de gek houden door twee personen", richtte hij zich tot assisenvoorzitster Laurence Massart.

De verdediging van Abdeslam had eerder op woensdag gepleit om hem geen bijkomende straf op te leggen. Volgens zijn verdediging zou dat namelijk onwettig zijn. Het parket vroeg daarentegen een levenslange gevangenisstraf en een terbeschikkingstelling van 15 jaar.

Volgens Abdeslam zelf heeft het parket "urenlang gepleit" om de jury ervan te overtuigen dat de broers-Farisi schuldig waren terwijl ze uiteindelijk vrijuit gingen. Hetzelfde geldt, zij het in mindere mate, voor Sofien Ayari en Hervé Bayingana Muhirwa, die vrijgesproken werden voor de belangrijkste aanklachten: terroristische moord en moordpoging.

Tijdens het requisitoir heeft het parket ditmaal voor de zes die over de hele lijn schuldig werden bevonden dezelfde straf gevraagd. "Ze maken geen enkel onderscheid en vragen levenslang voor iedereen. Voor hen is Najim Laachraoui (die zich opblies in Zaventem, nvdr) gelijk aan Mohamed Abrini, ben ik hetzelfde als Oussama Atar en is Ali El Haddad Asufi hetzelfde als de broers-El Bakraoui (de zelfmoordterroristen van Maalbeek en Zaventem, nvdr). Dit terwijl we ons in een rechtsstaat bevinden. Hoe kan u zo'n onrechtvaardigheid laten passeren?"

"Laat u niet voor de gek houden door twee personen die geen twee zinnen kunnen lezen zonder een fout te maken en geef ons een sprankeltje hoop", vervolgde Abdeslam. "Ik heb alles gedaan wat u gevraagd hebt, ik heb het spel meegespeeld en vraag u dan ook om niet naar het parket te luisteren."

Na de tussenkomst van Abdeslam, ging het hof in beraad.

13.16 uur: Federaal parket betwist dat Ayari's straf voor schietpartij Vorst gehalveerd zou worden

Federaal procureur Paule Somers heeft woensdag op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 betwist dat Sofien Ayari strafvermindering zou krijgen na zijn veroordeling voor deelname aan de activiteiten van een terreurgroep, zoals een krant had geschreven. Somers sprak ook de advocaten van Salah Abdeslam en Mohamed Abrini tegen, die aanvoerden dat hun cliënten geen straf meer kunnen krijgen, omdat ze al in Parijs veroordeeld werden.

"Ze stellen de vraag fout, om ervoor te zorgen dat hun antwoord juist is", zei Somers woensdag aan het einde van de voormiddag over de verdediging, nadat de advocaten van Abdeslam en Abrini uitvoerig hadden geargumenteerd waarom artikel 62 van het strafwetboek van toepassing is. Volgens dat artikel wordt alleen de zwaarste straf uitgesproken bij samenloop van misdaden.

Concreet is volgens hen de straf die het speciale assisenhof in Parijs heeft uitgesproken (een 'onsamendrukbare' levenslange celstraf voor Abdeslam en een levenslange celstraf voor Abrini waarvan hij minstens 22 jaar moet uitzitten) die zwaarste straf en kan het assisenhof in Brussel dus geen nieuwe straf opleggen.

Maar volgens Somers kan wel degelijk een nieuwe straf uitgesproken worden, en zij baseert zich daarvoor op artikels 65 en 99bis van het strafwetboek. Er is een 'ideeële' of eendaadse samenloop van misdaden, argumenteert zij, waarbij de intentie dezelfde was, en geen 'materiële' samenloop, waarbij er buiten de dader geen link is tussen de feiten. Daarom is artikel 65 van toepassing, die dus wel ruimte laat voor een extra straf. Artikel 99bis zou bovendien bepalen dat met een buitenlandse veroordeling zoals die in Parijs geen rekening hoeft gehouden te worden.

Somers kwam ook terug op krantenberichten die stelden dat Sofien Ayari een strafvermindering van minstens tien jaar kon krijgen. Hier komt dan weer artikel 61 in het spel, een bepaling die vandaag weliswaar niet meer bestaat, maar wel nog op het moment van de feiten. Het bewuste artikel voorzag dat een criminele straf, uitgesproken door het hof van assisen, een correctionele straf opslorpt die eerder werd uitgesproken. De logica daarachter is dat een criminele straf zwaarder is dan een correctionele straf, maar dat is bij Ayari niet het geval. Hij kreeg twintig jaar voor poging tot moord op een politieagent op het proces over de schietpartij in Vorst. Voor de aanslagen in Brussel en Zaventem, waarbij hij louter veroordeeld werd voor lidmaatschap van een terreurgroep, riskeert hij maximaal tien jaar.

Op de zitting woensdagvoormiddag betwistte Somers dat artikel 61 van toepassing is. Ook bij hem roept het parket artikel 65 in, ook hier vanwege een 'ideële' samenloop van misdaden, en zo zou de celstraf voor de Driesstraat in Vorst gewoon behouden blijven. Voor Ayari vroeg het federaal parket dat jury en hof hem geen extra straf zouden geven. De (lagere) straf die hij riskeert voor lidmaatschap van een terreurgroep zou sowieso opgeslorpt worden door de eerdere straf.

12.10 uur: Verdediging Abrini vraagt om ook hem geen extra straf op te leggen

Advocaten Stanislas Eskenazi en Laura Pinilla, die de verdediging van Mohamed Abrini op zich nemen, hebben op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016, in navolging van de verdediging van Salah Abdeslam, conclusies ingediend om het hof te vragen hun cliënt geen extra straf op te leggen. Dit omdat hij voor de aanslagen in Parijs reeds veroordeeld werd tot de zwaarste straf: levenslang, waarvan 22 jaar zeker moet worden uitgezeten. "We vragen gewoonweg de toepassing van de wet", onderstreepte Eskenazi.

Dinsdag vroeg het parket in haar requisitoir om Abrini een levenslange celstraf op te leggen, met daarbovenop een terbeschikkingstelling van 15 jaar. Volgens de procureurs mogen het hof en de jury rekening houden met zijn eerdere veroordeling, maar hoeven ze dat niet te doen. "We gaan hem toch geen strafvermindering geven omdat de feiten minder erg zouden zijn dan die in Parijs? Dat zou een premie voor zijn trouw zijn", stelde Bernard Michel toen.

Eskenazi omschreef het uitspreken van een dergelijke straf dan ook als "de kers op de taart, alsof het absoluut noodzakelijk is om een straf uit te spreken en dat al het werk voor niets is als er geen straf volgt".

Maar, "als je veroordeeld bent tot levenslang, kan je niet nog eens dezelfde straf krijgen". Daarvoor verwijzen de advocaten, net als die van Abdeslam, naar artikel 62 van het strafwetboek dat stelt dat "bij samenloop van verscheidene misdaden alleen de zwaarste straf wordt uitgesproken".

Daarna legde Pinilla aan de jury uit waarom de veroordeling van Abrini door het speciale assisenhof in Parijs als de zwaarste moet worden beschouwd. De zwaarte van een straf wordt namelijk bepaald door de 'voornaamste straf'. En de 22 jaar die Abrini sowieso achter de tralies moet doorbrengen, maken deel uit van die straf. Terwijl dat bij een eventuele terbeschikkingstelling niet het geval is. "Die vrijheidsberoving is een kapitaal verschil", onderlijnde Pinilla.

"De procureurs verklaarden dat een van de functies van een straf is om respect uit te dragen voor de rechtsstaat en de democratie en dat begint met het respecteren van het recht", besloot de advocate.

12.06 uur: Abdeslam extra straf opleggen zou illegaal zijn

Het debat over de samenloop van misdaden was aangekondigd, en het federaal parket had in zijn requisitoir al gepleit dat Abdeslam wel degelijk een extra straf kan krijgen. Het vraagt om Abdeslam voor de aanslagen in Maalbeek en Zaventem een levenslange celstraf te geven en een maximale terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank van 15 jaar.

De advocaten van Abdeslam pleiten woensdag echter dat Abdeslam helemaal geen extra celstraf mag krijgen volgens de wet. De discussie draait vooral over de vraag of artikel 62 of artikel 65 van het strafwetboek van toepassing is voor de 'samenloop van misdaden', die zich voordoet wanneer iemand meerdere strafbare feiten pleegt vooraleer hij voor een van de misdaden definitief werd veroordeeld - Abdeslam pleegde de feiten in Brussel voor hij veroordeeld werd in Parijs.

"Het parket haalt demagogische argumenten aan om te vragen om Abdeslam een extra straf te geven. Geen straf uitspreken zou betekenen dat de slachtoffers van vandaag minder waard zouden zijn dan die van Parijs. Dat is een assisenhof onwaardig", aldus Delphine Paci. "De ernst van de feiten wordt niet tegengesproken. Abdeslam is veroordeeld tot een 'onsamendrukbare' (niet in te korten, nvdr) levenslange gevangenisstraf. Die straf is een feit."

Volgens de verdediging van Abdeslam is enkel artikel 62 van toepassing, wat betekent dat geen enkele straf nog mag worden uitgesproken en dat enkel de zwaarste straf weerhouden kan worden. Het is volgens Paci evident dat de 'onsamendrukbare' levenslange celstraf van Parijs zwaarder is dan de levenslange celstraf met terbeschikkingstelling die het Belgische federale parket vordert.

"We vragen geen medelijden, we vragen enkel de toepassing van de wet", besloot Paci.

05.00 uur: Technische kwestie over samenloop van misdrijven woensdag op het menu

Centraal op het proces over de aanslagen in Maalbeek en Zaventem staan woensdag artikels 61, 62, 65 en 99bis van het strafwetboek. De partijen buigen zich dan over de mate waarin er een 'samenloop van misdrijven' is met de terreuraanslagen van 13 november 2015 in Parijs en de schietpartij van 15 maart 2016 in de Driesstraat in Vorst. Dat zal een impact hebben op de straffen voor verschillende veroordeelden die in die dossiers al een straf opliepen, via mogelijke opslorpingen of bijkomende straffen.

Afhankelijk van de uitkomst van de kwestie is het hof (voorzitter en twee bijzitters), dan wel het hof samen met de jury bevoegd om zich uit te spreken. Dat is meteen de reden waarom de discussie al woensdag wordt gevoerd, nog voor de werkelijke pleidooien van de verdediging over de strafmaat.

Verschillende advocaten van de verdediging kondigden al aan conclusies te zullen neerleggen. De advocaten van Mohamed Abrini en Salah Abdeslam zeiden dit zeker te zullen doen. Die van Sofien Ayari en Ali El Haddad Asufi dachten hier nog over na.

Verwachting is dat de hele ochtend zal gepleit worden over de technische kwestie. Vervolgens moet het hof in beraadslaging, waarna het een tussenarrest zal vellen.