Yves Barbieux: ‘Vooral de waardigheid van de slachtoffers is me bijgebleven’

In grote steden is er vaak meer criminaliteit dan op het platteland. Ook Brussel ontsnapt daar niet aan. Voor misdaadverslaggevers liggen de verhalen in de hoofdstad voor het rapen. Yves Barbieux begon als journalist te werken in de tijd dat gerechtsjournalistiek nog het terrein was van een beperkt clubje journalisten, vooral van kranten.

Yves Barbieux (61) heeft altijd in de media gewerkt. “Ik ben begonnen bij Het Laatste Nieuws, ben daarna bij Het Nieuwsblad gaan werken en ben nu op een zucht van de eindmeet.”

Barbieux studeerde pers en communicatie aan de VUB en verkaste meteen naar de documentatiedienst van Het Laatste Nieuws als RVA-stagiair (een van de nepstatuten om de hoge werkloosheid in te dijken, red.). “Toen op een bepaald moment enkele journalisten tegelijk zijn weggegaan, zowel bij de krant als bij de weekbladen, fluisterde een collega me in: ‘Jij met je diploma, zou je niet eens naar de hoofdredacteur stappen en vragen of je geen aanspraak kan maken op een van die vrijgekomen plaatsen?’

Zo tuimelde ik eerst de regionale redactie in. Na mijn legerdienst mocht ik terugkomen op de nationale redactie. Ik schreef algemene reportages tot de geaccrediteerde misdaadverslaggever - Mon De Vogelaere zaliger intussen - om gezondheidsredenen vroeg om van zijn taak ontlast te worden. Hoofdredacteur Leo Siaens vroeg me om zijn werk over te nemen.”

Ik herinner me dat Yves Barbieux eens helemaal van slag was toen hij op de redactie van Het Laatste Nieuws, nog aan de Jacqmainlaan, aankwam na een bloederige moordpartij. Wat doet dat met een mens, 35 jaar moord en doodslag?

Barbieux: “Ik herinner me dat zelfs niet meer. In het begin ben je niet thuis in die wereld en heb je een drempel van wat je kan verwerken. Met de jaren en de diversiteit aan zaken waarmee je te maken krijgt, schuift die drempel op en kan je er meer tegen. Op de duur wint het professionele het van het emotionele, maar de zaken die me bijgebleven zijn, zijn dat vaak ook door de waardigheid waarmee nabestaanden hun lot ondergingen.”

De journalistiek is erg veranderd in dertig jaar tijd, en de misdaadverslaggeving des te meer, zegt Barbieux. “We waren een beperkt clubje met alleen maar pen en papier, zonder micro of camera’s. We kenden elkaar goed, en omdat de audiovisuele media weinig of geen aandacht schonken aan misdaad kon je makkelijker afspraken maken met tipgevers over het tijdstip waarop je het verhaal zou ‘lossen’. De vijver is vandaag nog altijd dezelfde, maar zijn er veel meer vissers.

De prijzenpot moet met andere woorden sneller en over meer mensen verdeeld worden. De audiovisuele media liggen op de loer, je moet echt bij de pinken zijn. Verhalen uitstellen kan niet meer. Een onderwerp moet je soms herkauwen, een eerste versie voor de website en dan moet nog een paar pijlen op je boog houden om het stuk ’s anderendaags in de krant te brengen.”

De straatcriminaliteit komt veel minder aan bod in de dagbladen dan pakweg 20, 25 jaar geleden. “Indertijd had je de echte faits-diverskranten, Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad. Faits divers en gerechtelijk nieuws blijven belangrijke rubrieken, maar op een ogenblik hebben lezers van populaire kranten laten merken dat ze een grotere verscheidenheid aan onderwerpen wilden.”

Netflix produceert de ene spannende misdaadreeks na de andere, waarbij de georganiseerde misdaad prominent in beeld komt, terwijl je er in de kranten nauwelijks iets over leest, is ze onbestaande, krijgt het gerecht de daders niet te pakken of krijgen de journalisten het nieuws niet vast?

Barbieux: “Grote misdaad, georganiseerde criminaliteit begeeft zich op meerdere gebieden, net zoals de maffia. Ze zijn actief in de mensenhandel, de wapenhandel, de prostitutie en de drugshandel."

Toen ik Mon De Vogelaere vroeg waarover misdaad ging, antwoordde hij: ‘Le cul et les écus’. Wij zouden zeggen: geld, god en gat. Het gaat altijd over geld, veel geld dat gecentraliseerd zitten bij kapo’s of deelorganisaties. Die worden wel degelijk bestreden, maar ze zijn dermate vertakt dat als er een misdadiger verdwijnt er alweer een andere klaarstaat om hem te vervangen.

In de jaren 1980-1990 probeerde Hassan Maâche Patrick Haemers de loef af te steken. Je hebt de indruk dat de politie en het gerecht er geen vat op krijgen, maar dat is omdat het een never ending story is.”

Lees ook het bijhorende artikel Vijf beklijvende Brusselse misdaadverhalen uit de herinnering van Yves Barbieux