Een op de drie crèches niet in orde met taalwetgeving

Een Nederlandstalige crèche in Brussel moet in principe in het Nederlands georganiseerd worden. Toch stelde de Vlaamse zorginspectie de voorbije jaren 75 inbreuken vast op de taalwetgeving, op een totaal van iets meer dan 200 crèches. Vijf kinderdagverblijven moesten hierdoor sluiten.

De zorginspectie voerde tussen 2017 en nu 306 inspecties uit in de Brusselse kinderopvang, waarvan ruim de helft in opdracht van Kind en Gezin. Op dit moment telt het Brussels gewest nog 201 erkende opvanglocaties door de Vlaamse gemeenschap. Het gaat dan zowel om groepsopvang als gezinsopvang (onthaalouders).

In 75 gevallen bleek de opvang niet in orde met de taalwetgeving: ofwel omdat er geen Nederlandstalige verantwoordelijke of kinderbegeleider aanwezig was (38 gevallen), ofwel omdat de crèche te weinig inzette op het stimuleren van Nederlandse woordjes en taalontwikkeling bij de kinderen, of bijvoorbeeld niet de juiste pedagogische tools in het Nederlands kon invullen (37). Kind en Gezin laat weten dat uiteindelijk vijf crèches de deuren moesten sluiten, omdat de taalproblemen niet werden opgelost. Er zijn ook crèches op eigen initiatief overgestapt naar de Franstalige gemeenschap.

Personeelstekort

In de regel moet in elke erkende crèche in Brussel minstens één kinderbegeleider Nederlands kennen. De verantwoordelijke moet dat ook. Ontvangt de crèche bovendien subsidies, dan moeten alle begeleiders Nederlands spreken. Voor crèches zonder subsidies is anderstalige opvang wel mogelijk, zolang de rest van de organisatie in het Nederlands gebeurt. Denk aan de communicatie met de ouders, de website of de arbeidscontracten van het personeel.

De zorginspectie kan niet meedelen hoeveel taalklachten te maken hebben met gesubsidieerde dan wel met private crèches. Begin april toonde een BRUZZ-reportage nog hoe moeilijk het is om personeel te vinden in de kinderzorg. “De taalvereisten zijn niet overdreven of slecht, maar ik vraag me af of je niet beter werkt met taaltraining on-the-job,” zegt Vlaams Parlementslid voor Brussel Celia Groothedde (Groen). “Bij een dermate groot personeelstekort kunnen mensen dan al aan de slag, zonder dat ze eerst de taal moeten studeren.”

Voor N-VA-parlementslid Annabel Tavernier is dat geen optie. “Het is een en-en-verhaal. Uiteraard is het belangrijk dat er voldoende personeel is, maar wij blijven erop aandringen dat die mensen Nederlandstalig zijn,” zegt ze. “Peuters moeten in hun eigen taal kunnen aangeven dat ze honger, dorst of pijn hebben. En als een kind valt, moeten de ouders daarvan in het Nederlands verwittigd kunnen worden. Dat zijn ook veiligheidselementen.”

Onderzoekscommissie

Ondertussen loopt in het Vlaams Parlement nog een onderzoekscommissie naar de veiligheid van de kinderopvang. Die kwam er na het overlijden van een baby in een Gentse crèche in februari. “In de commissie is het nog niet over taalwetgeving gegaan,” zegt Groothedde, die er als rapporteur zit.

Volgens Kind en Gezin is er de voorbije vijf jaar één Brusselse crèche gesloten omwille van dringende noodzakelijkheid. Dat gebeurde in juni vorig jaar. “Er waren verschillende tekorten op vlak van organisatie en pedagogisch beleid, die niet weggewerkt werden,” zegt woordvoerder Niels Heselmans.

In totaal controleerde de zorginspectie in diezelfde periode, los van de taalproblematiek, 68 crèches na een klacht van ouders. “Het zijn altijd klachten waar we ons op een of andere manier zorgen maken,” zegt Niels Heselmans. Ze kunnen gaan over de fruitpap tot gebrekkige pedagogie, personeelstekorten of echte mishandeling. “Maar ook over taal. Dat is ook ernstig voor bepaalde mensen,” zegt Heselmans.

Dat vindt ook de N-VA. “De kinderopvang is vaak de eerste plek waar anderstalige kinderen in contact komen met het Nederlands, de taal die kansen biedt,” zegt Annabel Tavernier.