Brusselse groenten lopen vertraging op door het slechte weer: 'Er zal minder aanbod zijn'

De oogst van Brusselse stadsboerderijen loopt vertraging op door het slechte weer van de afgelopen maanden. “Maar we krijgen die achterstand wel weggewerkt. Liever veel regen en maar een klein beetje zon, dan totale droogte en recordtemperaturen.”

De metingen van het weerstation in Ukkel tonen aan dat we een kwakkelend voorjaar achter de rug hebben: tussen eind december en midden januari werden we royaal getrakteerd op regenbuien. Februari 2023 was de droogste februari van de afgelopen 30 jaar, maart de natste maart sinds 1991.

In april viel er opnieuw bovengemiddeld veel neerslag uit de Brusselse regenwolken en ook de zon had tijd nodig om uit haar winterslaap te ontwaken. In januari kregen we amper de helft van de zonnestralen die we zouden mogen verwachten, en hoewel ze in februari eventjes kwam piepen, besloot ze in maart en april opnieuw achter de wolken te kruipen.

Dat bizarre weer heeft uiteraard ook een impact heeft op de landbouw in de stad.

Twee weken vertraging

Op het dak van Delhaize Boondael in Elsene bevindt zich 360 m² stadsmoestuin, die de supermarkt op de benedenverdieping van verse groenten, kruiden en fruit voorziet.

"Het slechte voorjaar heeft er vooral voor gezorgd dat de oogst vertraging heeft opgelopen", zegt Chloé Duret van Vestaculture, het bedrijf dat de moestuin uitbaat. "Zo goed als al onze gewassen zijn twee weken te laat, waardoor we ook met vertraging moeten leveren."

Ook Skyfarms, dat moestuinen aanlegt en uitbaat op de daken van Brusselse bedrijven, moest dit jaar wat langer wachten voor de eerste gewassen vanonder het aardoppervlak tevoorschijn kwamen.

“Maar de achterstand die we nu hebben opgelopen, kunnen we later op het seizoen nog wel inhalen”, zegt oprichter Augustin Nourissier. “We zien veel liever veel regen en maar een klein beetje zon, dan totale droogte en recordtemperaturen. Als je plant verschroeid is door de hitte, valt er gewoon niks meer aan te doen."

Flirten met het vriespunt

Naast veel regen en weinig zon, bleven ook de temperaturen aan de lage kant. Zeker ‘s nachts werd er tot een paar weken geleden nog stevig met het nulpunt geflirt.

“Hoewel er de afgelopen maanden inderdaad niet veel zon was, is er wel genoeg licht voor de groenten om te kunnen groeien”, zegt Alexandre Lefebvre, uitbater van het Maximiliaanpark en oprichter van Alaube, een start-up die stadslandbouw wil aanmoedigen. “Het probleem is dat het gewoon te koud is waardoor ze niet omhoogschieten en soms zelfs bevriezen. Al zijn er ook planten, zoals spinazie en sla, die net goed aarden in dit vochtig weer.”

Dat bevestigen ook de andere (moes)tuiniers: sla, radijsjes en spinazie doen het momenteel erg goed, in tegenstelling tot courgette, pompoen en tomaten. “Voor tomaten en courgettes zou het normaal gezien nog een beetje te vroeg zijn, maar dit jaar heeft het absoluut geen zin om daar al mee te beginnen.”

Anticiperen

Omdat veel Brusselse (dak)boerderijen afspraken hebben met klanten en restaurants, is het niet altijd evident om op die weersomstandigheden te anticiperen en hun teelt daaraan aan te passen.

"Tomaten en pompoenen doen het momenteel inderdaad niet goed, maar de mensen hebben ze besteld, dus we hebben ze wel gewoon nodig”, zegt Nourissier van Skyfarms. “We proberen ons wel aan te passen door bijvoorbeeld meer sla en spinazie te telen, maar die flexibiliteit heeft haar grenzen en daar worden we regelmatig aan herinnerd."

Lefebvre vreest dat klanten hierdoor minder interesse zullen hebben in het lokale aanbod. “Het resultaat van dit weer is dat mensen gewoon langer zullen moeten wachten en er ook minder gevariëerd aanbod zal zijn, waardoor klantenmisschien opnieuw vaker naar de supermarkt zullen gaan om groenten uit Spanje of Marokko te kopen”, betreurt hij.

Ontregelde seizoenen

Voor de bestuivers is het slechte weer van de afgelopen maanden misschien nog wel het meest problematisch. “Onder de 15 graden Celcius werken bijen maar heel weinig, en als het regent komen ze ook niet buiten”, legt Lefebvre uit. “Dat betekent dat ze op hun reserves moeten overleven en momenteel dus ook geen honing meer produceren.”

Lefebvre maakt zich niet per se zorgen over het natte voorjaar, maar wel over de uitzonderlijke weersomstandigheden die stilaan het nieuwe normaal zijn geworden. “Vorig jaar was er extreme droogte in de zomer, het jaar voordien waren er de overstromingen, dit jaar is het voorjaar extreem nat en koud… Ik denk dat dit voorjaar pijnlijk duidelijk maakt dat de klimaatverandering momenteel volop aan de gang is. De aarde warmt niet 'gewoon' op, de seizoenen zijn ook totaal ontregeld."