Diesel- en benzineban in Brussel: jaarlijks 100 tot 110 minder sterfgevallen

Door de diesel- en benzineban, in combinatie met de Good Move-maatregelen die het autoverkeer in Brussel doen afnemen, zouden vanaf 2030 jaarlijks 100 tot 110 vroegtijdige sterfgevallen worden vermeden. Bovendien zouden er een kwart minder chronische ademhalingsaandoeningen als longkanker en astma voorkomen, en veel minder broeikasgassen worden uitgestoten. Dat blijkt uit studies die Leefmilieu Brussel heeft laten uitvoeren om de impact van de uitfasering van de verbrandingsmotor in te schatten.

Concreet zou dat 440 astmagevallen minder bij Brusselse volwassenen betekenen, berekende het VITO, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek, en 21 kinderen onder de 4 jaar minder die niet naar het ziekenhuis hoeven voor een infectie van de onderste luchtwegen. Het aantal Brusselse ziektegevallen door de blootstelling aan fijn stof zou met 7,5 procent dalen.

"Naast ademhalingsproblemen die op deze manier vermeden worden, verwachten we ook een daling van het aantal hart- en vaatziekten, die met name de oudere bevolking treffen”, klinkt het bij Karen Van de Vel, onderzoekster bij het VITO, die de impact op de gezondheid van de Brusselse ban heeft onderzocht.

“Er zouden minder vroeggeboortes en baby’s met een laag geboortegewicht zijn. Om ervoor te zorgen dat deze verbeteringen een echte impact kunnen hebben, is het van essentieel belang dat Brusselaars en pendelaars kiezen voor actieve bewegingsmogelijkheden, wat nog eens extra gezondheidsvoordelen zal opleveren."

De vermindering van het aantal sterfgevallen en ziekten zou volgens het VITO enkel in 2030 alleen al tot een daling van 100 à 350 miljoen euro aan directe en indirecte gezondheidskosten leiden.

Effecten op klimaat en milieu

Ook de impact op het milieu, de sociaal-economische situatie, mobiliteit en energie is op vraag van Leefmilieu Brussel onderzocht. De resultaten van de onderzoeken werden gebruikt voor de politieke beslissing over de diesel- en benzineban, en de ‘roadmap’ met begeleidende maatregelen om de ban in te voeren. Gemotoriseerd verkeer is in Brussel immers een van de belangrijkste oorzaken van luchtverontreiniging en van broeikasgassen, die de klimaatopwarming veroorzaken.

Voor de impact op milieu en klimaat werden verschillende scenario’s bekeken. Het plan dat in het regeerakkoord opgenomen is – een uitfasering van dieselverkeer tegen 2030, en benzine vanaf 2035, gecombineerd met het GoodMove-mobiliteitsplan – werd vergeleken met scenario’s waarin ook andere verbrandingsmotoren worden verboden: CNG- en hybride auto’s vanaf 2035, of vrachtwagens. Uiteindelijk besloot de Brusselse regering CNG- en hybride wagens ook op te nemen in het verbod. Vrachtwagens, (mini)bussen, en autocars krijgen meer tijd.

In 2019 was de rechtstreekse uitstoot van broeikasgassen in het gewest al met 23 procent gedaald in vergelijking met 2005. Maar terwijl de bouwsector wel al zware inspanningen heeft geleverd, is de uitstoot van het wegverkeer sinds 1990 relatief stabiel gebleven (Lees verder onder de afbeelding). De huidige lage-emissiezone (LEZ) heeft maar een heel kleine invloed op de uitstoot van broeikasgassen.

Met de diesel- en benzineban, in combinatie met de geplande afname van het verkeer door Good Move, wil het Gewest de opwarming van de aarde verder tegengaan. De rechtstreekse uitstoot van broeikasgas CO2 moet tegen 2030 immers met minstens 40 procent verminderen, en tegen 2050 met 90 procent, om te streven naar klimaatneutraliteit.

Door de dieselban zou de CO2-uitstoot door het wegverkeer tegen 2030 met 55 tot 75 procent dalen, afhankelijk van het precieze scenario. Nu een verschuiving naar CNG- en hybride voertuigen wordt uitgesloten door ook deze voertuigen te verbieden, zal de uitstoot van CO2 tegen 2035 immers nog eens met bijna 20 procent extra dalen. “Dat is ook het scenario dat het gewest het dichtste bij haar doelstelling voor klimaatneutraliteit in 2050 kan brengen”, stelde Leefmilieu Brussel. (Lees verder onder de afbeelding)

Qua luchtvervuiling had de invoering van de lage-emissiezone en het bijbehorende geleidelijke verbod op diesels veruit het meeste impact: -71 procent stikstof(di)oxiden (NOx) tegen 2030. Dieselvoertuigen zijn immers veruit de grootste uitstoters van NOx, die onder meer irritaties van de luchtwegen veroorzaken. Een volledige dieselban kan de NOx-uitstoot tegen 2030 met 94 procent doen dalen.

Het wegverkeer was in 2019 alleen al verantwoordelijk voor 61 procent van de NOx-uitstoot (stikstofoxiden) en voor 26 procent van de uitstoot van PM 2,5 (fijn stof). Bij een ongewijzigde situatie zou in 2030 meer dan een kwart van de Brusselaars nog blootgesteld worden aan te hoge NO2-concentraties, maar een verbod op verbrandingsmotoren verhelpt dat volgens Leefmilieu Brussel (Lees verder onder de afbeelding)

CNG- en hybride benzinevoertuigen verbieden levert hier relatief weinig extra winst op (zie grafiek). Vrachtwagens op diesel verbieden zou daarentegen een enorm effect hebben: 73 procent minder NOx, in vergelijking met het gekozen scenario waarbinnen dit vrachtvervoer op diesel toegestaan blijft.

Ondersteuning

De geleidelijke afschaffing van voertuigen met verbrandingsmotoren tegen 2035 zal geen negatieve impact hebben voor Brusselse huishoudens, blijkt uit een VUB/STRATEC-studie rond de sociaal-economische impact van de diesel- en benzineban. Dat is zo dankzij de evolutie naar meer betaalbare prijzen en de ontwikkeling van een markt voor tweedehandsauto's met een lage uitstoot, en vooral als alle duurzame mobiliteitsoplossingen worden ontwikkeld.

De overgang naar een koolstofarme mobiliteit moet daarom samengaan met ondersteunende maatregelen die het voor iedereen mogelijk maken om een duurzame manier van reizen te vinden die bij hem/haar past.

Beluister hieronder een fragment uit het middagprogramma 'Whatzz Up?'.