Brussel in Europese top tien waar meeste stikstofdioxide wordt ingeademd

In een rangschikking van duizend Europese steden naar de sterfte door stikstofdioxide (NO2) staat Brussel op de achtste plaats - en Antwerpen zelfs op de tweede. In Brussel zouden jaarlijks ruim 1.100 voortijdige overlijdens vermeden kunnen worden als de luchtkwaliteit vergelijkbaar zou zijn met die van de properste steden van Europa.

Dat blijkt uit een studie door het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) in samenwerking met onderzoekers van het Swiss Tropical and Public Health Institute (Swiss TPH) en de Universiteit van Utrecht, die gepubliceerd werd in The Lancet Planetary Health.

"Dit nieuwe Europese onderzoek leert dat grote Belgische steden het nog altijd erg slecht doen op vlak van ongezonde luchtvervuiling door stikstofdioxide (NO2)", zegt Joeri Thijs, luchtkwaliteitexpert bij Greenpeace.

Tromso in Noorwegen

"In het bijzonder Antwerpen en Brussel scoren abominabel qua gezondheidsimpact door stikstofdioxide. In Antwerpen is maar liefst 7 procent van de jaarlijkse natuurlijke overlijdens toe te schrijven aan luchtvervuiling door stikstofdioxide. In Brussel is dat 6 procent." (Lees verder onder de grafiek)

De studie wijst zo op de mortaliteit door luchtvervuiling ten gevolge van het verkeer in Brussel. Stikstofdioxide is een vervuilende stof die voornamelijk door gemotoriseerd verkeer wordt geproduceerd. Vanwege de coronacrisis daalde de concentratie in Brussel in 2020 vooral tijdens de eerste lockdownperiode sterk, maar ze lag in de maand september - toen de situatie heel even weer normaal leek - alweer op het niveau van de voorgaande jaren.

In Brussel zouden jaarlijks bijna 530 voortijdige overlijdens vermeden kunnen worden als het niveau van NO2-verontreiniging vergelijkbaar zou zijn met dat van de properste steden van Europa, zoals Tromsø in Noorwegen, blijkt uit de resultaten van het onderzoek.

Fijn stof

Hoewel Brussel heel wat lager staat in de ranking van steden met de grootste concentraties fijn stof – 308ste op 858 steden – heeft dat nog een grotere impact op de sterfte. Fijn stof heeft meerdere oorzaken, van houtverwarming tot verkeer, industrie en landbouw.

Als de concentratie fijn stof PM 2,5 (fijnstof kleiner dan 2,5 µm) onder de drempel zou dalen die de Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft ingesteld, zouden jaarlijks 231 overlijdens kunnen vermeden worden. Dat aantal stijgt zelfs naar 577 als de concentratie fijn stof net zo laag zou zijn als in de steden met de minste vervuiling in Europa. (Lees verder onder de grafiek)

"Nog onrustwekkender is dat de studie de impact van de luchtvervuiling waarschijnlijk onderschat, omdat de gegevens waarop de onderzoekers zich baseerden niet kloppen. Het meetnetwerk dat moet toezien op de luchtkwaliteit in Brussel onderschat de reële vervuiling in de stad", reageert Ugo Taddei, jurist bij de milieu-ngo ClientEarth. ClientEarth heeft daarom samen met vijf burgers beslist om naar het gerecht te stappen.

Zij eisen van de regionale autoriteiten dat die met precisie de luchtvervuiling zouden meten en een "ambitieus, robuust en gedetailleerd plan opmaken rond luchtkwaliteit". Een beslissing van de rechter wordt eind deze maand verwacht. Ook in de andere twee gewesten lopen rechtszaken rond de luchtkwaliteit.

De Europese studie kun je hier bekijken.