Luchtkwaliteit ondermaats aan Flagey en Bareel Sint-Gillis: ‘Nefast voor gezondheid'

De luchtvervuiling op het Elsense Flageyplein en de Bareel in Sint-Gillis overschrijdt ruim de advieswaarde van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dat blijkt uit een studie van de vzw Les Chercheurs d’air, die gedurende een jaar de luchtkwaliteit op beide plekken registreerde. En dat kan een negatieve impact hebben op de volksgezondheid, waarschuwt de vzw.

Tussen mei 2023 en juni 2024 voerde de vzw Les Chercheurs d’air een studie uit naar de stikstofconcentratie in de buurten op en rond het Flageyplein en de Bareel in Sint-Gillis. Die plekken werden gekozen omdat er voor beide punten een nieuw circulatieplan werd ontworpen, zo zegt directeur Pierre Dornier.

Met de studie wil de vzw op langere termijn bekijken welke impact het autoluw maken van bepaalde wijken heeft op de luchtkwaliteit. De komende twee jaar wordt het onderzoek verdergezet. Daarvoor worden passieve meetbuizen gebruikt die om de 30 dagen vervangen worden. De methode maakt het mogelijk om de gemiddelde stikstofconcentratie per maand bij te houden.

Drempelwaarde

De eerste resultaten lijken alvast niet bemoedigend. Aan de tramhalte op het Flageyplein bleek het jaarlijkse stikstofgemiddelde 44 microgram per kubieke meter te bedragen. Aan de Bareel lag het gemiddelde op 28,6 microgram per kubieke meter.

In beide gevallen wordt dus de advieswaarde van 10 microgram per kubieke meter, zoals aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), ruimschoots overschreden. Ook op andere locaties in Elsene en Sint-Gillis was dat het geval.

Daarbij moet wel opgemerkt worden dat de advieswaarde van de WHO niet bindend is, de Europese grenswaarde is dat wel. Die werd vastgeklikt op 40 µg/m³. Ook die waarde wordt dus aan het Flageyplein overschreden.

Lees verder onder de afbeelding

De WHO-waarde heeft volgens Les Chercheurs d’air nefaste gevolgen voor de volksgezondheid. Dat valt ook te lezen in een rapport van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel, gepubliceerd in 2021.

Daaruit blijkt dat luchtverontreiniging goed is voor bijna 12 procent van de vroegtijdige sterfte, voor de leeftijd van 75 jaar dus. Jaarlijks komt dat gemiddeld neer op meer dan 900 voortijdige overlijdens in het Brussels gewest.

Dornier wil de beleidsmakers dan ook herinneren aan het belang van een goede luchtkwaliteit in de stad. "Onze studie toont aan dat op plekken zoals het Flageyplein, nog steeds heel wat luchtverontreiniging is. Nochtans zijn dat locaties waar inwoners elkaar ontmoeten, naar de markt gaan, en die gebruikt worden door kinderen om te spelen. We spenderen er veel tijd in de buitenlucht."

Zwakke weggebruikers

In het geval van het Flageyplein werd het aangekondigde mobiliteitsplan afgezwakt door werken aan de tunnels op de Louizalaan. Zo voorzag men initieel dat het weggedeelte aan de zuidwestkant van het plein zou voorbehouden worden voor zwakke weggebruikers. Ook was het de bedoeling dat een deel van de Lesbroussartstraat, de Guldensporenlaan en de Boondaelsesteenweg eenrichtingsverkeer voor auto's zou worden.

Die voorstellen werden nog niet geïmplementeerd. Les Chercheurs d’air had er recent nog een overleg over met de gemeente, maar die laatste liet verstaan dat er voor de gemeenteraadsverkiezingen geen wijzigingen meer konden doorgevoerd worden. Dornier hoopt dat het volgende bestuur er wel werk van maakt. “Die ingrepen kunnen volgens ons zeker bijdragen aan een betere luchtkwaliteit.”

Hetzelfde geldt voor het circulatieplan in Sint-Gillis dat deze zomer werd aangenomen. Ondanks de kleine aanpassingen, heeft Dornier er goede hoop op dat het plan de luchtkwaliteit op termijn zal verbeteren. “We hopen dus dat het komende gemeentebestuur er niet te veel meer aan wijzigt.”

Ook in de Neerstallewijk in Vorst voert Les Chercheurs d’air een studie uit naar de luchtkwaliteit. Voorlopig is het wel nog te vroeg om daar al conclusies uit te trekken.