Extra PFAS-metingen in Molenbeek, aanleg park niet in gedrang

Vorige week bleek uit een metingen die Leefmilieu Brussel in november 2022 uitvoerde, dat het grondwater ter hoogte van de Karperstraat in Molenbeek een te hoge concentratie PFAS bevat. Er worden extra metingen aangekondigd. Het is nog onduidelijk welke gevolgen de vervuiling heeft voor een toekomstig park in de bouwblok Kortijk-Oostende.

PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische stoffen die niet van nature voorkomen in het milieu, bestand zijn tegen hoge temperaturen en water-, vuil- en vetafstotend zijn. Ze werden daarom veel gebruikt in cosmetica, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen.

Nadat het Vlaamse PFAS-schandaal in 2020 aan het licht kwam in het Oosterweeldossier, besloot Leefmilieu Brussel twee grote onderzoeksprojecten uit te voeren in 2021 en 2022. Volgens een aantal criteria selecteerde Leefmilieu Brussel een honderdtal verdachte sites, die het stelselmatig zal onderzoeken. Het gaat om brandweerkazernes, plekken waar blusschuim werd gebruikt of om sites met een voormalige industriële activiteit waar er een vermoeden is dat er PFAS werd gebruikt.

Een van die sites ligt ter hoogte van de Karperstraat in oud-Molenbeek, waar in het verleden onder meer plastic bloemen en campingtextiel vervaardigd werden, een mogelijk risico voor PFAS-vervuiling. Leefmilieu Brussel organiseerde er donderdagavond een informatievergadering voor de buurt.

Uit metingen die Leefmilieu Brussel uitvoerde eind vorig jaar, bleek er inderdaad PFAS aanwezig te zijn in het grondwater. Het gaat om een zogenaamde ‘weesverontreiniging’, waarbij de vervuilende activiteit niet meer bestaat en de vervuiler dus moeilijk met zekerheid aan te wijzen is, zelfs al zijn er vermoedens.

Op de industriële site zelf werden vier stalen genomen (zie bovenstaande kaart, red.), achter de tuinen in de Karperstraat. Twee daarvan tonen een overschrijding van de (Vlaamse) richtwaarden aan. Leefmilieu Brussel kondigde daarom tijdens de bewonersvergadering extra metingen aan.

“Waar de stalen precies zullen genomen worden, wordt nog besproken met de bodemdeskundige,” vertelt Aurélier Dulière, hoofd van de afdeling Inspectie en verontreingde bodems bij Brussel Leefmilieu. “Er moet zeker een staal genomen worden op het trottoir in de Karperstraat.”

“Indien de stalen nog overschrijdingen tonen, zullen er andere genomen moeten worden, verder van het mogelijke bronperceel, om de aangetaste zone af te bakenen,” aldus Dulière. Die resultaten worden verwacht voor eind juni. “We zullen de bewoners dan informeren over de resultaten, alsook de maatregelen die eventueel genomen moeten worden,” geeft het diensthoofd nog mee.

'Geen gevaar voor volksgezondheid'

Op basis van de huidige inzichten, gaat Leefmilieu Brussel er voorlopig van uit dat er geen gezondheidsrisico bestaat. Dat herhaalde Saïd El Fadili van Leefmilieu Brussel donderdag nog eens voor de vijf aanwezige buurtbewoners. “Het gecontamineerde grondwater zit 2,5 meter onder de grond. Volgens onze informatie wordt er geen grondwater opgepompt in die zone. Daar is tenminste geen vergunning voor uitgereikt door Leefmilieu Brussel.”

Dat betekent niet dat mensen niet zonder de nodige vergunning grondwater zouden kunnen oppompen, beseft ook El Fadili. Zijn boodschap naar de buurtbewoners was dan ook duidelijk: “Pomp in geen geval grondwater op.”

Voor het drinkwater stelt zich geen probleem, ging El Fadili verder, “aangezien dat uit het Zoniënwoud en Wallonië afkomstig is en wordt behandeld.”

Of de verhoogde PFAS-concentraties op de site een impact hebben voor de uitvoering van het as-huizenblokcontract in de Karperstraat, is voorlopig niet duidelijk. De gemeente Molenbeek heeft plannen om vanaf 2024 een park aan te leggen in het huizenblok waar PFAS werden aangetroffen. Er is ook geld voorzien om daar grond aan te kopen.

“Grondvervuiling is ten koste van de eigenaar,” reageert Molenbeeks schepen voor Openbare Werken Jef Van Damme (one.brussels-Vooruit). “Als wij de grond kopen zal de eigenaar dus eerst moeten saneren of gaat de saneringskost af van de koopprijs. We willen hoe dan ook nog steeds verder gaan met het project,” besluit de schepen.

'Vijftien zones per jaar'

Intussen gaat Leefmilieu Brussel ook elders in het gewest verder met zijn onderzoek. Hoeveel sites Leefmilieu Brussel nog dient te onderzoeken, is nog niet bekend, maar “we plannen om een vijftiental sites per jaar te analyseren,” zegt Dulière, die meegeeft dat niet alleen de PFAS-campagnes van Leefmilieu Brussel informatie leveren.

“Volgens de bodemordonnantie, dienen alle sites die potentieel verontreinigd zijn met PFAS onderzocht te worden bij bijvoorbeeld een verkoop, een bouwproject, of een stopzetting en overdracht van een risicoactiviteit.” Ook dat kan informatie opleveren over mogelijke PFAS-vervuilingen, die tot nu toe onder de radar zijn gebleven.