Reislustige ooievaars

Ze zijn bijna dagelijks te zien: ooievaars langs het kanaal in Heembeek en Haren. En nu de trek volop bezig is, zie je ze ook hoog in de hemel.

Eind augustus vorig jaar zag een naarstige ornitholoog een ooievaar in Neder-over-Heembeek met een kleurring aan zijn poot. Het bleek een ooievaar te zijn die vijf jaar eerder in het zuiden van Zweden was geboren. Het exemplaar had er al aardig wat reisjes opzitten. Ze werd in enkele jaren tijd achtereenvolgens waargenomen in Navarra, Rostock, Madrid, Brandenburg en Turijn, vooraleer in Heembeek neer te strijken. Helemaal verwonderlijk is die reislust niet. Ooievaars zijn trekvogels die eind augustus voor het warme zuiden kiezen. Het levert soms spectaculaire beelden op, ook in Brussel, zoals onlangs aan de Upsite-toren waar vijftien ooievaars zich naar boven schroefden om vervolgens hun trek aan te vatten. Enkele dagen eerder werd in Vorst een groep van maar liefst zeventig ooievaars waargenomen, hoog in de lucht richting zuiden.

En toch zijn de ooievaars die in Brussel gezien worden meer honkvast dan tot nu toe werd gedacht. Sommige zijn zelfs standvogel geworden, en trekken niet langer. Dat blijkt uit een artikel van Koen Van Steenhoudt van het Ooievaar Observatie Initiatief. Hij onderzocht de waarnemingen van ooievaars langs het kanaal in Brussel in de voorbije jaren en moest vaststellen dat de meeste ooievaars die er gezien worden geboren zijn in Planckendael. De ooievaars komen eten op de afvalbergen van de afvalbedrijven van Suez en De Meuter, amper tien kilometer van hun broedplek. Het lijkt er nu op dat ze zich hun fourageerplek ook in hun latere levensjaren herinneren, en er terugkomen, al dan niet tijdens de trek.

Slechts vijftien procent van de waargenomen ooievaars aan het kanaal komt van elders, zo blijkt nog uit het onderzoek. Ze komen dan uit Nederland, Frankrijk of Duitsland. Vermoed wordt dat de Planckendaelse ooievaars de andere ooievaars tijdens de trek meebrengen naar het Brusselse kanaal. De hoop is intussen dat de ooievaars ook in Brussel komen broeden. De vzw Brussel Natuur heeft daarom in 2017 aan het kanaal twee ronde nestplatformen geïnstalleerd op een hoge paal, maar voorlopig zonder succes.