Drie fietsers slachtoffer van verkeersagressie: 'Dit is verontrustend'

Nog geen dag na het incident van homofoob geweld tegen een fietsende vrouw aan Louiza zijn twee andere vrouwen geconfronteerd met een agressieve automobilist. “Ik zie een tendens van toenemend geweld tegen fietsers,” zegt Thomas Schoenmakers van Pro Velo.

Zwaaiende middelvingers, geroep vanuit het autoraam of ronduit fysiek geweld. Verschillende fietsers vertellen wat ze op de Brusselse banen te verduren krijgen. Zaterdagavond kreeg de politie een klacht binnen van geweld tegen twee fietsende vrouwen in de Aalststraat aan de Dansaertwijk. "De auto kwam snel aanrijden en de fietsende vrouwen deden teken dat hij moest vertragen. Daarop is de bestuurder uitgestapt en heeft hij een van de vrouwen in het gezicht geslagen," zegt parlementslid Lotte Stoops (Groen) die bevriend is met de slachtoffers.

Commissaris van Brussel-Stad Olivier Slosse bevestigt dat er een proces-verbaal werd opgesteld voor slagen en verwondingen en dat daar achteraf nog een melding van fietsdiefstal aan werd toegevoegd. De agressor zou de fiets van het slachtoffer meegenomen hebben.

Probleem onder de radar

Thomas Schoenmakers van fietskenniscentrum Pro Velo ziet een tendens van toenemend geweld tegen fietsers. “Er is nog geen cijfermateriaal, maar ik fiets zelf iedere dag in Schaarbeek en krijg bijna dagelijks met agressie te maken.” Hij benadrukt dat dit geweld zich op verschillende manieren uit: van claxonneren tot roepende chauffeurs. “Vorige week reed een auto mij bijna omver op een plek waar ik voorrang had. De automobilist deed zijn raam naar beneden en begon te roepen dat er geen plek is voor fietsers op de weg. Dat is beangstigend.”

Volgens politiecommissaris Slosse moeten we cijfermateriaal sowieso met een korrel zout nemen, omdat we met een hoog aantal dark numbers zitten. “Veel slachtoffers doen geen aangifte", beaamt Schoenmakers van Pro Velo het probleem. "Ze weten dat het lang duurt of dat er niks mee wordt gedaan. Daarom blijft het probleem sterk onder de radar.” De Fietsersbond wil fietsers op dit vlak sensibiliseren. “We raden de Brusselse fietsers aan om bij zulke incidenten altijd klacht in te dienen bij de politie zodat ze dit kunnen opvolgen.”

Trage reactie van gerecht

Het incident van vrijdagnacht, waarbij twee mannen met hun auto een vrouw van haar fiets reden, deed al veel stof opwaaien. Het zou vooral om een homofobe reactie gaan, waarbij de auto wel als gevaarlijk wapen werd gebruikt. Dat vindt Pieter Fannes van 'Heroes for Zero', de organisatie die het aantal verkeersdoden in Brussel tot nul wil herleiden.

Fannes was anderhalf jaar geleden zelf slachtoffer van verkeersagressie. “In juni 2019 werd ik door een zestienjarige chauffeur aangereden. Dat leek zelfs voor de lol. Als ik hem daarop aansprak viel hij mij fysiek aan. Pas in maart dit jaar werden de getuigen van dit voorval gehoord. Dat is toch geen normale termijn?”

Anti-fietsers facebookgroepen

Zowel Fannes als Schoenmakers maken zich ook zorgen over wat ze op sociale media zien voorbij komen. Zo zijn er verschillende Facebookgroepen, zoals L’Automobiliste en a marre, waarin de leden oproepen om fietsers het leven zuur te maken. “Het is ongelooflijk wat daarin verschijnt. Soms roepen ze expliciet op tot geweld.” Fannes hield een verzameling van screenshots uit de groep bij, met de meest gewelddadige commentaren. “Ze zijn niet alleen anti-fietsers, maar vaak ook homofoob en racistisch. Al die verschillende vormen van haat komen samen en de fietser wordt het mikpunt. Dat is verontrustend.”

Maar van waar komt dat geweld nu precies? Bij Pro Velo en de Fietsersbond wijzen ze naar de infrastructuur. Hoewel er de laatste jaren al veel is verbeterd, is er vaak nog geen goede doorstroom van weggebruikers. “Als er minder verkeer is, dan zijn mensen hoffelijker. Op plaatsen waar fietsers zich tussen de auto’s door moeten wringen zullen er meer conflicten zijn. Je ziet er een zekere territoriale drang.”

Lotte Stoops (Groen) wijst ook naar wat ze de machocultuur in de Brusselse openbare ruimte noemt. “Het probleem van agressie tegen fietsers is een genderkwestie. Er zijn sowieso ook mannen die hiermee geconfronteerd worden, maar het gaat om een kwetsbaarheidspositie. De publieke ruimte is nog steeds niet ingericht om evenveel toegang te geven aan vrouwen als aan mannen.”

De politica pleit daarom voor meer autovrije speelstraten en meer verlichting. “We moeten plaatsen creëren die opnieuw veilig aanvoelen.” Ook de fietsbrigade van de politie vindt Stoops een goede stap vooruit. “Een agent op de fiets is veel beter aanspreekbaar dan een agent in een combi.”

Bekijk ook het gesprek met Bas de Geus, mobiliteitsexpert aan de VUB, in de studio van BRUZZ 24.