Experts taxeren positief advies metro 3: ‘Het project stoppen kan nog steeds'

De overlegcommissie is het in grote lijnen eens geworden over de aanleg en uitbreiding van metro 3. Er kwam een positief advies, maar wel met tweehonderd voorwaarden. Het Gewest moet zich nu over de vergunning buigen. Experts wijzen erop dat het project nog altijd kan worden stopgezet.

"De werkzaamheden voor de tweede fase zijn nog niet begonnen: het is nog mogelijk de plannen voor dit deel af te schaffen," zegt Pierre Laconte, die jarenlang topman was van de UITP, de internationale unie van vervoersmaatschappijen en vandaag voorzitter is van de Foundation of Urban Environment.

Het miljardenproject bestaat namelijk uit twee fases: van de premetro tussen Albert en het Noordstation een metro maken en tijdens de tweede fase de metro doortrekken van het Noordstation naar Bordet. Een vergunning voor deze werken is nog niet afgegeven. Wel heeft de overlegcommissie een positief advies geformuleerd. De tweehonderd voorwaarden laten volgens Laconte zien dat er veel discussie was over de plannnen voor metro 3, maar ze zijn onvoldoende om het project stop te zetten.

Spijtig, vindt Laconte, want Brussel zou het voorbeeld van Lyon kunnen volgen. "Sinds de coronacrisis zie je dat de metro internationaal alleen nog wordt aangelegd als er een werkelijke vraag is vanuit de groep reizigers." In overige gevallen gaat de voorkeur uit naar de ontwikkeling van tram- en busnetwerken in plaats van metronetwerken. Dat is een goedkopere optie, waardoor geld overblijft voor andere overheidsuitgaven.

'Brussel heeft al een begrotingstekort van 18 miljard'

De financiering is ook voor Chris Kesteloot een belangrijk punt van kritiek. "De kosten worden geraamd op 2,3 miljard, maar grootschalige metroprojecten vallen vaak duurder uit," zegt de emeritus hoogleraar in sociale en economische geografie. "Ook de aanbevelingen uit het advies brengen extra kosten met zich mee."

Tegelijkertijd is die kostprijs niet meegenomen in de rondvraag naar de nood bij de Brusselaars aan deze metro. "Bouwheer Beliris zwaait soms met een enquête waaruit blijkt dat een grote meerderheid van de Brusselaars voorstander is van metro 3. Maar daarin werden de kosten voor de bouw van de metro niet genoemd. Dat is alsof je naar het restaurant gaat en vraagt: wil je champagne of water? Zonder daarbij de prijs te noemen." Het is volgens Kesteloot slechts één van de vele voorbeelden voor de ondemocratische besluitvorming rond de bouw van metro 3.

'Stopzetten fase 2 kan nog'

Zowel Kesteloot als Laconte zijn ervan overtuigd dat het stopzetten van metro 3 nog steeds de beste optie is. "Zo kan tram 55 behouden blijven. Want metro 3 (die tram 55 zal vervangen) zal de mobiliteitsproblemen daar niet oplossen."

"Tussen Helmet en Liedts nemen mensen de tram voor korte afstanden. Men vervangt een efficiente lokale lijn door een regionale metrolijn die zo diep onder de grond ligt dat het reizigers een paar minuten de tijd kost om naar boven te gaan. Bovendien zullen ze vervolgens verder moeten stappen, de metro biedt maar de helft van de haltes aan.”

Een tweede tramlijn zou een beter alternatief zijn. "Die kost maar een tiende van de nieuwe metro."