Hoe de Anderlechtse meerderheid zich terugtrok uit het circulatieplan

Het Anderlechts circulatieplan werd in februari goedgekeurd door het hele schepencollege. Ruim een half jaar later wil burgemeester Fabrice Cumps (PS) het stopzetten. De meerderheidspartijen – behalve Groen en Ecolo – steunen hem daarin. Kritische stemmen uit de oppositie halen eindelijk hun slag thuis. Wanneer veranderden de meerderheidspartijen van gedacht? Een reconstructie in drie scharniermomenten.

De voorbereidingen voor het circulatieplan van Kuregem starten in 2020. Anderlechts schepen Susanne Müller-Hubsch (Groen) twijfelt omdat er nog coronamaatregelen gelden, maar ze beslist toch te beginnen met burgers en organisaties te bevragen.

In een eerste fase organiseren Müller-Hübsch en haar medewerkers ontmoetingen met vertegenwoordigers van culturele centra, buurtverenigingen, scholen, wijkcomités en actieve burgers, net als winkelierscomités en fietsersverenigingen.

In december 2020 en het voorjaar van 2021 vinden nog eens zo'n tachtig ontmoetingen plaats met burgers uit Kuregem. Een driehonderdtal mensen geeft hun mening op het voorstel via online-enquêtes. Daarnaast worden er flyers verdeeld in de gemeente en kan wie dat wil een afspraak maken bij het mobiliteitsloket.

Begin februari 2022 gaan burgemeester en schepenen uit de meerderheid (PS, Vooruit, Ecolo, Groen, Défi en Les Engagés) akkoord met de krijtlijnen van het circulatieplan. Dat betekent dat er binnen de meerderheid een akkoord is over de perimeter van het project, waar de nieuwe rijrichtingen komen en de zogenaamde 'verkeersfilters' die autoverkeer op bepaalde plekken moeten verminderen.

27 februari, gemeenteraad Anderlecht

Eind februari vraagt oppositiepartij MR in een interpellatie om meer en breder overleg over het circulatieplan met zowel burgers als de gemeenteraad. Fractieleider Gaëtan Van Goidsenhoven noemt de testfase een vorm van "politieke pirouette". Hij stelt tot zijn ongenoegen vast dat de meerderheid de nieuwe verkeerssituatie zal invoeren, evalueren en dan mogelijk aanpassen zonder dat hierover gestemd is in de gemeenteraad.

Na een testfase van een jaar start in de zomer van 2023 immers de definitieve herinrichting van de weg.

Ook fractieleiders Gilles Verstraeten (N-VA) en Giovanni Bordonaro (PTB) betreuren die gang van zaken. "Op straat merkten we dat mensen niet op de hoogte waren van de plannen," zegt die laatste." Daar hebben we deze meerderheid sinds het begin over gewaarschuwd."

Van Goidsenhoven vraagt in februari of het circulatieplan kan worden uitgesteld tot het moment dat er échte inspraak is geweest van de bevolking. Hij wijst er ook op dat de politie de veiligheid van de weggebruikers moet kunnen waarborgen tijdens de testfase. Op die voorstellen gaat de meerderheid op dat moment niet in.

4 juli, start circulatieplan

Ook in de zomermaanden zijn er verschillende informatiemomenten met zowel burgers als handelaars, maar dat is niet het moment om grote wijzigingen te doen. Samen met de start van de zomervakantie wordt ook het plan voor de autoluwe wijk in Kuregem uitgerold. Kuregemnaren die in de loop van augustus uit vakantie terugkeren treffen betonblokken aan in hun straat.

Een reeks protestacties volgt: een petitie tegen het circulatieplan verzamelt bijna zesduizend handtekeningen, het comité Non Au Plan Good Move begint burgers te mobiliseren via sociale media en hier en daar schuiven burgers betonblokken opzij. Wanneer zelfs gemeenteraadslid Lotfi Mostefa (PS) de betonblokken vergelijkt met de blokken in de Gazastrook, klinkt ook de steun van de PS aan de burgers door - terwijl die partij in februari het akkoord ondertekende.

Twee meerderheidspartijen die vanaf het begin al enige twijfels hebben – Défi en Les Engagés – worden nu steeds zekerder van hun zaak en willen het plan stopzetten. "Veel burgers zeiden ons dat ze niet waren ingelicht," zegt schepen Julien Milquet (Les Engagés). Zo klinkt het ook bij schepen Alain Kestemont (Défi): "Stel dat twintig procent van de burgers op de hoogte was, dan komt nog steeds tachtig procent van de bevolking voor een voldongen feit te staan."

15 september, gemeenteraad Anderlecht

Op donderdag 15 september barst de bom. In de gemeenteraad vragen burgers om een tijdelijke opschorting van het Good Move-plan. Hun aanvraag wordt gesteund door de partijen uit de oppositie: MR, N-VA en PTB.

De meerderheid wordt uitgejouwd tot burgemeester Cumps beslist de bijeenkomst stop te zetten. Zo komt de gemeenteraad er niet aan toe om te stemmen over een motie die de meerderheidspartijen hebben ingediend. Daarin staan enkele grote wijzigingen voor het circulatieplan, maar - nog altijd - geen woord over een schrapping of stopzetting.

Woensdagavond – een kleine week later – kondigt burgemeester Cumps aan dat de gemeente de betonblokken weg zal halen en hij het liefst tabula rasa wil maken. Dat betekent dat de socialisten in die laatste week ook definitief hun kar gekeerd hebben, waardoor Ecolo en Groen alleen zijn komen te staan binnen de meerderheid.

Voor Cumps is het niet de druk van de publieke opinie die hem van gedachten doet veranderen. Het is de verdeeldheid onder de bevolking die hij wil tegengaan, zo zegt hij die avond op BX1. Samen met de burger wil Cumps de volgende stappen uitdenken. Hoe dat er precies zal uitzien, is nog niet bekend. Daarover moet een akkoord worden gevonden met Ecolo en Groen.

"Ook wij zijn bereid om opnieuw rond de tafel te gaan zitten," zegt schepen Müller-Hübsch, voor wier huis politiemensen patrouilleren om haar veiligheid te garanderen. "We willen terug naar de participatiefase, maar wel met de kennis en het plan dat er nu is."

De komende dagen onderhandelen de meerderheidspartijen verder over het vervolg van het circulatieplan.