Lockdown wordt doping voor de fiets en domper voor openbaar vervoer

Na de lockdown gaan we veel meer fietsen en beduidend minder het openbaar vervoer nemen, leert een rondvraag bij 1.300 mensen. Opmerkelijk: het gebruik van de eigen auto zou niet stijgen. Veel mensen zijn ook bereid autoruimte in het straatbeeld op te offeren voor bredere trottoirs en fietspaden.

Wie vandaag gewoon even zijn neus uit de deur steekt, ziet meteen dat onze mobiliteitsgewoontes drastisch overhoop gehaald zijn. Zo rijdt het openbaar vervoer met een fractie van het normale aantal passagiers, terwijl straten en trottoirs toch best wel wat voetgangers tellen.

Studiebureau Espaces-Mobilités wou graag weten hoe de coronacrisis ons verplaatsingsgedrag zal veranderen op iets langere termijn.

De voorlopige resultaten van een online bevraging (op dit moment bij ruim 1.300 Belgen, waarvan de helft Brusselaars) tonen al een duidelijke trend. Zo zegt een derde van de respondenten dat ze na de lockdown vaker gebruik zullen maken van de fiets (of step). Minder dan 1 procent zegt dat hij minder zal fietsen (of steppen) na de crisis.

De deelnemers aan de enquête geven verschillende redenen op voor hun voornemen: naast de bescherming tegen besmetting blijken ook ecologische afwegingen en de wil om meer te gaan bewegen bijna even belangrijk.

De stijging van het aantal fietsers (en in mindere mate de steppers, die een kleiner aandeel in de mobiliteit hebben) gaat in de enquête ten koste van het openbaar vervoer. 30 procent van de respondenten zegt dat ze het openbaar vervoer minder zullen gebruiken, terwijl slechts 3 procent het meer wil gaan gebruiken in de toekomst.

Dat het openbaar vervoer aan populariteit inboet, is vooral te wijten aan het gevoelde risico op besmetting (bij bijna 80 procent van de mensen die het minder wil gaan gebruiken). De beperkingen omwille van gezondheidsmaatregelen (zoals maskers) spelen mee bij bijna een derde van die respondenten.

Voor Xavier Tackoen van Espaces-Mobilités tonen de bovenstaande resultaten aan dat de Covid-crisis het potentieel heeft om een modal shift te veroorzaken, een aanzienlijke verschuiving van de transportmiddelen waarmee we ons verplaatsen. “Vooral bij de Brusselse tieners is er een enorm potentieel voor de fiets,” weet Tackoen. In die leeftijdsgroep fietst nu bijna niemand. Dat kan nu veranderen.”

Auto wint niet

Als we de resultaten van de enquête mogen geloven zou die verschuiving er trouwens niet een zijn naar de auto, nochtans een buffer tegen virussen. Het aantal mensen dat zegt dat ze zich na de lockdown meer met de auto zullen verplaatsen ligt zelfs een beetje lager dan het aantal respondenten dat het tegendeel van plan is.

“Dat resultaat is een verrassing,” geeft Tackoen toe. “Mogelijk hebben mensen andere vervoersmiddelen herontdekt tijdens de lockdown, zoals de fiets. Een andere mogelijke verklaring is dat de longziekte Covid-19 de voorbije maanden herhaaldelijk aan een slechte luchtkwaliteit is gelinkt.”

Een laatste mogelijke oorzaak ligt bij de groep van respondenten. “We hebben de enquête onder volledig neutrale doelgroepen verspreid, maar ook via ons eigen netwerk. Daarin zitten wellicht meer mensen die gevoelig zijn voor de gevaren van de auto.”

Tackoen ziet ten slotte ook economische redenen. “Lang niet iedereen heeft een auto. We stevenen op een economische crisis af en om dan zo’n grote uitgave te doen lijkt veel mensen wellicht riskant.”

De auteurs van de studie wilden verder nog weten hoe mensen het beleid inzake mobiliteit en openbare ruimte willen zien evolueren na de crisis. Een aanzienlijke meerderheid is ervoor om deze periode aan te grijpen om de bakens te verzetten. Zo pleit ruim 60 procent ervoor om meer plaats te geven aan voetgangers met onder meer bredere trottoirs, zelfs als dat betekent dat de auto plaats moet afstaan. Amper 20 procent is tegen zo’n ingreep. Idem voor aanleg van brede fietspaden ten koste van het autoverkeer.

“Veel mensen die zich er niet zo van bewust waren, hebben de voorbije maanden gezien dat zij zelf ook van zo’n maatregelen zouden profiteren,” analyseert Tackoen.