Leerkrachten blikken terug op schooljaar: 'Corona heeft mij milder gemaakt'

Ze strompelen met zijn allen richting vakantie, de leraars die de Brusselse ketjes door een chaotisch schooljaar moesten loodsen. Ondanks de vele teleurstellingen en de daarmee gepaard gaande vermoeidheid, durven de Brusselse leraars voorzichtig, maar hoopvol te kijken naar een nieuwe start in september. Een zonder mondmaskers dan liefst, maar wel met minstens zoveel persoonlijk contact met de leerlingen. “Soms kwamen er 's ochtends slechts twee van de negen leerlingen opdagen.”

Bjorn Dierickx ( Atheneum Emanuel Hiel): 'Het was een jaar van proberen en opnieuw proberen'

Bjorn Dierickx (29) heeft er net zijn zevende schooljaar in het GO! Atheneum Emanuel Hiel in Schaarbeek opzitten. Als leraar Nederlands in het zesde jaar TSO en ASO, en als titularis van het zesde jaar Secretariaat-Talen, zag hij de afwezigheden het voorbije schooljaar toenemen. “In het ASO viel dat nog mee. Zij hebben hun zinnen gezet op verder studeren en willen zich daar zo goed mogelijk op voorbereiden. Maar de leerlingen van het TSO hadden het moeilijker om zich aan het steeds wisselende ritme aan te passen. Soms kwamen er 's ochtends slechts twee van de negen leerlingen opdagen. Tegen de middag waren er dan al wat meer. Dat was zeker frustrerend, omdat we met het hele schoolteam al het mogelijke deden om hen toch aan boord te houden. Het was natuurlijk niet makkelijk met dat voortdurende veranderende schema: ik ben door een vergissing zelf ook een keer te laat geweest.”

Dierickx merkte echter ook op dat heel wat leerlingen plots zijn beginnen te werken in plaats van de lessen nog te volgen. “Dat betekent niet per se dat die leerlingen niets geleerd hebben. Maar ons voornaamste doel bestond er het voorbije schooljaar dan niet meer zozeer uit om de leerachterstand weg te werken, maar wel om de leerlingen opnieuw richting school te krijgen,” vertelt Dierickx. “Maar alle minder schoolse projectjes die de leerlingen doorgaans motiveren, vielen weg. Zo hadden we een stage in Amsterdam op poten gezet die een dag vóór een lockdown geannuleerd moest worden. Onlangs konden we dan eindelijk een uitstap naar Bobbejaanland organiseren. De opkomst was nog nooit zo groot.”

Ondanks het vele vallen en opstaan wijst Dierickx erop dat het vreemde schooljaar ook goede zaken met zich meebracht. “Het was één grote oefening in flexibiliteit, en een jaar van proberen en opnieuw proberen. Sommige zaken bleken echter wel goed te werken. Dat bepaalde vergaderingen voortaan online worden gehouden in plaats van nog lange uren op school te moeten zitten, is bijvoorbeeld positief. Ook iets als flipping the classroom, waarbij leerlingen tijdens thuisonderwijs teksten op eigen tempo lezen en we die in de klas meteen bespreken en verbeteren, werkte goed. Hopelijk kunnen we dat behouden.”Ondanks alles heeft Dierickx het merendeel van zijn leerlingen grote vooruitgang zien maken. “Ik hoop natuurlijk dat we volgend semester opnieuw op een 'normale' manier aan de slag kunnen, zonder de mondmaskerplicht en andere beperkingen. Maar ik heb er een goed oog op dat mijn laatstejaars klaargestoomd zijn voor het echte leven.”

Evelyn Matthijs (Basisschool De Telescoop):'We hebben in deze moeilijke tijden toch het verschil kunnen maken'

Voor Evelyn Matthijs was het voorbije schooljaar pittig, maar ook leerrijk. “We zijn allemaal moe,” vertelt de 31-jarige lerares die aan de laatste dagen van haar eerste schooljaar aan de GO! Freinet basisschool De Telescoop in Laken bezig is. Hoewel kinderen in het basisonderwijs het voorbije schooljaar het gros van de tijd naar school mochten komen, moest ook Matthijs zich voortdurend aanpassen aan een nieuwe realiteit.

“Ik geef les aan het eerste leerjaar,” vertelt Matthijs. “Met zesjarigen moet je sowieso wel wat flexibiliteit aan de dag leggen, maar dat was het voorbije schooljaar nog veel meer het geval. Gelukkig had iedereen begrip voor de situatie. Ook de omgang met de ouders van de kinderen verliep heel vlot.”

Toch geeft Matthijs aan dat het erg moeilijk was om als het ware de wereld in de klas te brengen. “Waar je er in normale tijden met de kinderen op uit trekt, moesten we het plots zien klaar te spelen met boeken en filmpjes in de klas.” Bovendien werken ze in de Freinetschool vaak klasoverschrijdend, iets wat in coronatijden niet langer mogelijk was. “We mochten de verschillende bubbels niet mengen en dat was niet makkelijk. Ze leren daar normaal gezien veel uit. Maar anderzijds merkten we dat we door in dezelfde klas te blijven, dan ook weer op andere zaken konden focussen.”

“Vooral de vindingrijkheid die we aan de dag hebben moeten leggen het voorbije schooljaar, is iets wat we moeten meenemen naar volgend schooljaar,” voegt Matthijs toe. “Maar van die mondmaskers raken we hopelijk wel snel af. De kindjes verstaan er ons soms moeilijk door. In het algemeen hebben we echter gezien dat de kinderen grote stappen hebben gezet het voorbije jaar. Ze doen het toch maar. Dat toont aan dat we in deze moeilijke tijden toch het verschil hebben kunnen maken. We kijken er met een positief gevoel op terug.”

Anaïs Maes (Atheneum Etterbeek): 'Als maatschappij hebben we een generatie in de steek gelaten'

Moe, bezorgd en hoopvol. Het zijn de drie termen waarmee Anaïs Maes (37) terugblikt op het voorbije schooljaar. Als lerares geschiedenis, cultuurwetenschappen en media aan de vijfde- en zesdejaars ASO van het GO! Atheneum Etterbeek, staat Maes aan de vooravond van haar tiende schooljaar. “Niet alleen de leraars, maar ook de leerlingen zijn op. Het was een erg intensieve periode met veel aanpassingen. De communicatie vanuit het departement Onderwijs kon je niet altijd optimaal noemen. Telkens als we ons aan een nieuw systeem hadden aangepast, moest het op de schop.”

Daarnaast geeft Maes aan zich bijzonder bezorgd te voelen. “Vooral het mentale welzijn van deze generatie baart me grote zorgen. Wij zien dat als leraars met lede ogen aan. Behalve titularis van onze klas, zijn wij ook coach. In die rol houden wij ons niet enkel bezig met de schoolse aspecten, maar besteden we ook aandacht aan de context waarin een leerling moet leven en studeren. Tijdens sommige lockdowns belden we soms tot tweemaal per week met onze leerlingen. Wat daaruit naar boven kwam, was soms schrijnend. Het is een generatie die we als maatschappij zo hard in de steek hebben gelaten dat ik me zelfs niet wil inbeelden wat de gevolgen daarvan op middellange termijn zullen zijn. Een opvallend groot deel van de leerlingen zat er mentaal onderdoor. We voelden de paniek door het computerscherm.”

Ook vandaag voelen Maes en haar collega's dat hun leerlingen nog sterk onder de situatie lijden. “En wij zien vermoedelijk slechts het topje van de ijsberg. Deze pubers moeten eigenlijk zo snel mogelijk de vrijheid krijgen om ook puber te zijn. Daarnaast moet er dringend iets gedaan worden aan de wachtlijsten in de mentale zorg.”

Ondanks de zware tijden blijft Maes ook hoopvol. “Pubers zijn tegelijk erg flexibel en veerkrachtig. Ook als school hebben we veel geleerd van deze periode. Wij zijn als het ware in de poel van de digitalisering geduwd. Hoewel ik niet voor afstandsonderwijs pleit, zijn daar ook voordelen aan. Zo zeggen leerlingen me soms dat ze het fijn vinden dat ze me kunnen 'terugspoelen' als ze iets niet begrepen hebben. Van heel wat lessen hebben we nu ook video's online staan. Als een leerling in de toekomst een les mist, kan daarnaar teruggegrepen worden.”

Ook het persoonlijke contact met de leerlingen wil Maes zeker behouden. “De coronaperiode heeft van mij een mildere leraar gemaakt. Ik heb meer begrip voor de omstandigheden waarin iemand moet studeren en heb ook begrepen dat een puber een puber moet kunnen zijn. Dat wil ik onthouden.”