Lerarentekort in Brussel nog toegenomen sinds begin schooljaar

Brussel kampt al langer met een lerarentekort, en het wordt bovendien steeds groter. Eind augustus meldde het gemeenschapsonderwijs (GO!) in Brussel nog dat het nog op zoek was naar 130 voltijdse leerkrachten. Dat is al opgelopen tot 184. De coronasituatie vertroebelt volgens bevoegd minister Sven Gatz (Open VLD) echter het zicht op de tekorten.

Concreet is er in het basisonderwijs van het GO! een tekort aan 140 leerkrachten in de 39 Brusselse scholen. Daarvan zijn er 82 openstaande vacatures en 58 langdurig afwezigen. Een leerkracht wordt als langdurig afwezig beschouwd als die meer dan 14 dagen niet werkt.

In het secundair onderwijs kampen 10 van de 17 scholen met een lerarentekort. Ze hebben nood aan 44 extra leerkrachten. Daarvan zijn er 28 openstaande vacatures en 16 langdurig afwezigen. “Langdurig afwezigen worden vervangen indien mogelijk,” zegt Karin Struys van het gemeenschapsonderwijs. “Maar met het lerarentekort is een vervanging niet altijd mogelijk. Dan zoekt men intern oplossingen.”

Volgens Jurgen Wayenberg, directeur van de Brusselse gemeenschapsscholen, zijn er onder meer door de coronasituatie alvast vijf basisscholen die in de problemen komen.

Corona bovenop lerarentekort

Ook het Katholiek Onderwijs voelt de druk van het lerarentekort. Gregory Dewit, directeur van het Katholiek Onderwijs Brussel Zuid (KOBZ), laat weten dat er in de tien basisscholen momenteel 40 afwezige leerkrachten zijn. Dat gaat zowel om langdurig afwezigen als om openstaande vacatures. Daarbovenop komen nog eens de afwezigheden door quarantaines.

“Er zijn nu beduidend meer tekorten dan aan het begin van het schooljaar,” zegt Dewit. “Naast de niet-ingevulde betrekkingen vinden we nu ook geen vervangers meer voor de talrijke ziekteverloven, al dan niet langdurig. Bovendien zijn er intussen heel wat leerkrachten die uit het onderwijs gaan of naar scholen buiten Brussel trekken.”

Ook in de andere katholieke scholengroepen is het tekort voelbaar, al is er nog geen sprake van om klassen te sluiten. “Dat wil niet zeggen dat er geen probleem is,” zegt Griet Blondiau, algemeen directeur van het Katholiek Onderwijs Brussel Annunciaten (KatOBA). “Tot nu toe hebben we nog geen klassen moeten sluiten. Onze leerlingen kunnen nog naar school, maar directeuren en zorgleerkrachten moeten nog steeds voor de klas staan.”

Zorgleerkrachten voor de klas

Bart Tuyteleers, directeur van scholengemeenschap Klaveren 7, meldt dat alle negen scholen gemiddeld één leerkracht te weinig hebben, maar ook daar moeten voorlopig geen klassen gesloten worden. “We hebben wel heel wat taken herverdeeld. Daarnaast moeten turnleraren en zorgleerkrachten heel vaak voor de klas staan. Als we dat niet zouden doen, dan was het tekort dubbel zo groot,” zegt Tuyteleers. Dat zorgleerkrachten voor de klas moeten staan, is volgens Tuyteleers problematisch omdat de leerlingen zo geen extra zorg kunnen krijgen.

Tuyteleers heeft vooral schrik voor de lange termijn. “We kunnen de taken niet blijven herverdelen. Voor onze vaste leerkrachten wordt dit ook te zwaar. Bovenop onze structurele tekorten, komt dan nog eens de afwezigheid door corona.” Ook de omikronvariant baart hem zorgen. “Ik heb geen glazen bol, maar als ik naar het nieuws kijk, vermoed ik dat er nog meer besmettingen zullen zijn in de scholen.”

Bevoegd minister Sven Gatz (Open VLD) liet enkele maanden geleden nog weten dat hij het lerarentekort wilde halveren tegen eind 2021, maar daar merken de scholen tot nu toe weinig van. “Dat is echt wishful thinking,” zegt Tuyteleers. “Het probleem zal niet zomaar opgelost raken en de cijfers wisselen elke dag. Ik ben twintig jaar directeur en er is slechts een kleine periode geweest dat het tekort niet nijpend was.”

Dat bevestigt Gregory Dewit. “Van het wegwerken van de helft van het lerarentekort door Sven Gatz zien we weinig tot niets. Hier en daar is er wel een vrijwilliger, maar dat is eerder een uitzondering dan de regel.”

Al zijn verschillende scholengemeenschappen tevreden met de steun vanuit het Onderwijscentrum Brussel (OCB). “We krijgen veel ondersteuning vanuit de VGC als er crisissituaties zijn. Ze laten ons niet aan ons lot over en zoeken echt mee naar oplossingen,” aldus Griet Blondiau.

'Tijdelijke crisishulp'

Ook volgens Eva Vanhengel, woordvoerder van minister Gatz, wordt de steun vanuit het OCB sterk geapprecieerd. "We zetten ons OCB in 35 scholen in voor tijdelijke crisishulp. Er is geen enkele Brusselse school op dit moment gesloten door een lerarentekort. Er zijn soms wel sluitingen door Covid en quarantaine. Dit maakt de zaak moeilijk te lezen. Wat is echt lerarentekort en waar gaat het om ziekte of quarantaine?"

Hoe het lerarentekort zal evolueren, is nog niet duidelijk. "Momenteel zijn we volop bezig met een actieplan op te stellen om extra kracht bij te zetten. Zodra dat klaar is, zullen we op gepaste tijd communiceren," aldus Vanhengel.