VUB-lessen Arabisch: ‘Religie heeft niets met taal te maken’

Sinds oktober 2016 biedt de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met de Scholengroep Brussel, lessen Arabisch aan voor kinderen van 6 tot 15. In het tweede lesjaar blijken de lessen een nog groter succes te zijn. Met 300 leerlingen en nog eens 300 kinderen op een wachtlijst, verdubbelde het aantal inschrijvingen. Op een zaterdagnamiddag woonde Bruzz enkele lessen bij in basisschool De Kleurdoos in hartje Brussel.

Een poging om de kinderen uit de radicale Koranscholen te houden. Zo omschreef Jacky Goris van de Scholengroep Brussel het project toen het begin vorig schooljaar werd gestart. “Maar ik wil het niet over religie hebben. Hier gaat het om taal”, zegt Sami Azar. Hij werkt voor de VUB en coördineert het project.

Vluchtelingen

Sami neemt me mee naar de speelplaats. Een vijftigtal kinderen geniet van de winterzon tijdens de eerste speeltijd, terwijl leraar Nemah toekijkt. Hij is net zoals zijn collega-leerkrachten een vluchteling die een conflictgebied ontvlucht heeft. En net zoals de anderen heeft hij ervaring in het lesgeven, in zijn geval in Syrië.

“Daar was Arabisch steeds de moedertaal”, legt hij uit, “maar hier leren we de kinderen een tweede taal.” En dat maakt het lesgeven moeilijker dan in hun thuisland, zegt ook Sara, die op een middelbare school lesgaf in Irak. “Maar de kinderen komen hier graag, of dat hoop ik toch”, lacht ze. Nemah verklaart waarom: “Waar de kinderen tijdens de week in een restrictieve sfeer schoolgaan, kunnen ze zich hier uitdrukken.”

De Syriër, die trouwens vloeiend Engels en Frans spreekt, benadrukt het belang van deze lessen. “Het helpt de kinderen met de ontwikkeling van hun identiteit. Naast het land waar je woont, moet je ook je roots kunnen koesteren.” Het is een ingewikkelde zaak, geeft hij toe, maar die identiteit moet meerledig kunnen zijn. “De Arabische, de Europese en de Belgische culturen moet je kunnen mengen.”

Koran

Om te illustreren dat niet alle kinderen hier een Noord-Afrikaanse of Midden-Oosterse achtergrond hebben, roept Sami er de veertienjarige Tassirata bij. “Zij komt uit Guinee”, zegt Sami, maar Tassirata nuanceert meteen: “Ik ben wel in België geboren!”. Thuis spreekt ze geen Arabisch, maar ze houdt wel van de taal. “Ik wil Arabisch leren zodat ik de Koran kan begrijpen.”

Tassirata is niet de enige leerling die hier les volgt omwille van religieuze redenen. Dat bevestigt Sami. “Veel ouders vertellen me dat het belangrijk is dat hun kinderen Arabisch kennen zodat ze de Koran zelf kunnen lezen en begrijpen.” Al vindt die godsdienstbeleving nooit in de klas plaats. “In de les hebben we het nooit over godsdienst. Hier leren ze een taal en daarmee doen ze wat ze willen.”

“Gestraft”

De speeltijd is over. Met Sami bezoeken we elk van de vijf klassen. In de klas voor de meest gevorderden is het onderwerp van de dag 'roken en gezondheid'. Sami vertaalt voor ons. Het woord dat op het bord staat, betekent “ziekte”. Net zoals zijn klasgenoten let de twaalfjarige Ibrahim aandachtig op. Hij komt hier graag. “Op school gebruiken we soms Arabische woordjes als we iets niet in het Frans kunnen uitleggen, maar dan worden we gestraft.”

Ook in de klas van Nemah lijken alle kinderen graag naar de les te komen, zelfs op een zaterdagnamiddag. “De leerkrachten zijn hier superleuk”, klinkt het in koor. Een andere leerling vertelt over de speelse lessen. En nog iemand: “We leren hier Arabisch voor als we ooit teruggaan naar ons land.” Maar Ayaa heeft haar eigen redenen om de taal te leren. “Zodat ik later veel kan reizen en met de mensen kan praten”, vertelt ze. Het negenjarige meisje komt uit een gemengd huwelijk, haar moeder is Belgische.

De meeste van de 300 leerlingen hebben een Noord-Afrikaanse of Midden-Oosterse achtergrond. Sami zou graag meer kinderen in zijn klassen zien van wie de beide ouders Belg zijn. “Een Arabische achtergrond is hier niet belangrijk. De taal willen leren, is wat telt.” En daarvoor moet je zeker geen moslim zijn. “Taal heeft niets met religie te maken. Als je Arabisch wil leren, moet je niet van godsdienst veranderen.”