VUB-onderwijsspecialist: 'Eindexamens zorgen voor weinig toegevoegde waarde'

Naar aanleiding van de coronacrisis kiezen de Vlaamse, Brusselse en Waalse overheden andere strategieën in verband met het jaareinde in de scholen. In Wallonië en in de Brusselse scholen van het GO! opteert men ervoor om op het einde van het schooljaar geen examens te organiseren. In Vlaanderen vindt de overheid dat er sowieso examens moeten komen. Volgens onderwijsspecialist en professor aan de VUB Inge Placklé heeft het organiseren van examens weinig toegevoegde waarde.

"De scholen kunnen beter de nog resterende tijd maximaal gebruiken om de knelpunten bij de leerlingen op te sporen. Een duidelijke focus op het 'leren' primeert nu boven examineren," vertelt Placklé. "Vanuit een didactisch oogpunt lijkt het verstandiger om de resterende tijd te gebruiken om les te geven en geen tijd verliezen aan het organiseren van examens, wat algauw een week of drie van de lestijd afknabbelt."

"Dat betekent niet dat er niet geëvalueerd moet worden. Leerkrachten zijn professionals, die precies weten hoever een leerling staat, hoe die geëvolueerd is en of die vooruitgang heeft geboekt tijdens het voorbije schooljaar. Een overleg met de klassenraad kan dan evengoed beslissen of een leerling geslaagd is of niet." Zo'n klassenraad is volgens Placklé uiterst belangrijk in een dergelijk scenario.

Iedereen mee

"De klassenraad beschikt over heel veel gegevens over elke leerling afzonderlijk en kan op die basis een gegronde beslissing nemen." Sommige scholen of lokale besturen werken aan een tussenoplossing. "Ik ben in Diest bezig met een project samen met het Lokaal Overlegplatform (LOP) en met alle Diestse scholen en lerarenopleidingen om het einde van het schooljaar in goede banen te leiden. Studenten van de lerarenopleidingen en oud-leerkrachten ondersteunen leerlingen uit kwetsbare gezinnen. Het is hartverwarmend te zien hoe iedereen zijn steentje wil bijdragen aan meer gelijke onderwijskansen. Vereende krachten zijn nu nodig. Elke stad, ook Brussel, heeft zo'n LOP dat mee kan helpen de juiste beslissingen te nemen."

"Voor enkele sleutelvakken komt er allicht een examen, maar dat is nog niet zeker. De scholen gaan er zo veel als mogelijk inzetten op het behalen van de leerdoelen in de verschillende jaren. Sommige scholen kiezen er al voor om doorgroeirapporten op te stellen. De evolutie die leerlingen doormaken wordt dan snel duidelijk. Of er een examen komt, staat dus nog niet vast, ondanks de richtlijnen vanuit de Vlaamse overheid. Scholen hebben een zekere autonomie voor het organiseren van hun vakken en voor de manier van evalueren."

'Beperkte schade'

In het beroepsonderwijs liggen de zaken duidelijker. "Daar worden sowieso al weinig examens georganiseerd", weet Placklé. "Men kiest er meestal voor een permanente evaluatie doorheen het hele jaar, wat een prima beeld geeft van de groei van de leerlingen. De essentie is dat leerlingen bijleren en voldoende vooruitgang boeken."

De coronaschade zal volgens Placklé al bij al nogal meevallen. "Ik zie leerkrachten - meer dan - hun uiterste best doen om leerlingen optimaal online te begeleiden. Dat is erg hoopgevend. Scholen kunnen anticiperen en eventueel niet behaalde leerdoelen de nodige aandacht geven tijdens een volgend leerjaar. Voor kinderen uit kwetsbare gezinnen maak ik me meer zorgen. De vrees voor een toename van de sociale kloof is gegrond. Vandaar dat we samen moeten blijven zoeken hoe we ook de meest kwetsbare leerlingen kunnen bereiken."