Weyts wil enkel Nederlands op school horen: ‘Aanval op Brusselse ketjes’

In een omzendbrief stelt Vlaams minister voor Onderwijs Ben Weyts (N-VA) dat enkel het Nederlands de voertaal mag zijn op Nederlandstalige scholen. “Dit strookt niet met de Brusselse realiteit”, reageren de directeurs van twee Brusselse scholen.

Als het van Weyts afhangt, spreken leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs alleen nog maar Nederlands in de klaslokalen én op de speelplaats. Ook tijdens oudercontacten en schoolactiviteiten zou dat volgens hem enkel nog de voertaal mogen zijn. In een omzendbrief vraagt hij scholen om dat in het schoolreglement op te nemen.

“Nederlands is het bindmiddel tussen al die leerlingen met een verschillende thuistaal”, stelt Weyts. “Als je toelaat dat iedereen zijn eigen taal spreekt in het onderwijs, dan ontstaat er een Babylonische spraakverwarring. Je moet een duidelijk signaal en een duidelijke boodschap geven. Ouders en kinderen die maximaal inzetten op Nederlands, presteren uiteindelijk beter en halen betere resultaten.”

In Nederlandstalige Brusselse scholen zijn leerlingen die thuis Nederlands spreken in de minderheid, blijkt uit de meest recente cijfers van de studiedienst Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). In het academiejaar 2020-2021 was voor meer dan de helft van de leerlingen in zowel het secundair (58,6 procent), lager (73,3 procent) en kleuteronderwijs (75,2 procent) het Nederlands thuis geen voertaal.

Tekst gaat verder onder de grafiek.

‘Onhaalbaar voorstel’

Diezelfde cijfers zien ook directeurs Guray Turkistan van Basisschool Unesco in Koekelberg en Brian Rotsaert van Basisschool Nieuwland in Brussel. Bij hen klinkt unisono dezelfde reactie: “Het voorstel van Weyts is onhaalbaar in de Brusselse context.”

“De speeltijd is een moment van ontspanning. Dan laten we de thuistaal toe”, zegt Turkistan. “We stimuleren hen wel om Nederlands te spreken, maar bestraffen hen niet. Dat heeft een averechts effect omdat ze dan een aversie kunnen krijgen van de taal.” Ook op de speelplaats van Basisschool Nieuwland mogen de leerlingen zich probleemloos in hun thuistaal uitdrukken. “Zolang ze daarbij niemand uitsluiten”, zegt Rotsaert.

Als Nederlands bovendien de enige communicatietaal mag zijn met de ouders, waarvan de overgrote meerderheid de taal niet spreekt, wordt het moeilijk om hen bij de school te betrekken, stellen de directeurs. Turkistan is resoluut: “Dat de ouders betrokken zijn, is in het belang van het kind. Dan maakt het niet uit in welke taal dat is.”

Kwetsbare gezinnen

Het voorstel van Weyts houdt geen rekening met de achtergrond van de Brusselse leerling, vindt Turkistan. “Zeker voor kinderen die uit een kwetsbaar gezin komen, is dat contact met de ouders zo belangrijk. Als dat goed zit, kun je vertrouwen opbouwen en het kind vooruithelpen. Als je weigert om een gemeenschappelijke communicatietaal te vinden, is het kind het grootste slachtoffer. Niet iedere ouder heeft de mogelijkheid om een tolk te vinden. Het voorstel van Weyts is een aanval op Brusselse ketjes.”

Beide scholen organiseren de oudercontacten in een andere taal dan het Nederlands als dat nodig is. “De leerkrachten in ons team spreken zelf verschillende talen en dat zetten we ook in”, zegt Rotsaert.

De schriftelijke communicatie die Basisschool Nieuwland naar ouders verzendt, is uitsluitend Nederlandstalig. “We hanteren daarvoor wel de brochure van het Huis van het Nederlands om zo duidelijk mogelijke taal te gebruiken”, zegt Rotsaert. Zo gebruikt de school bijvoorbeeld ‘sport’ in plaats van ‘lichamelijke opvoeding’, omdat dat eerste woord in meerdere talen gekend is.

De Unescoschool verwijst ouders op het einde van hun schriftelijke communicatie dan weer naar de vertaalsite Deepl door. “Tenzij het om een belangrijk onderwerp gaat, dan geven we ook een Franse en Engelse vertaling mee, maar schrijven we erbij dat die uit het Nederlands is vertaald”, zegt Turkistan. “Tijdens de coronaperiode hebben we dat bijvoorbeeld gedaan.”

Deel van identiteit

“Wij zien meertaligheid juist als rijkdom, een stuk cultuur dat kinderen mee naar school brengen. Leerlingen kunnen ontdekken en van elkaar leren. Het is niet bevorderlijk voor hen als ze die identiteit moeten achterlaten aan de schoolpoort”, zegt Turkistan.

Dat betekent niet dat de lessen in andere talen doorgaan, benadrukt Turkistan. “De talen komen wel aan bod. We sensibiliseren de leerlingen over de diversiteit van talen, maar ook over de verbanden tussen taalfamilies. Leerlingen ontdekken zo taalstructuren, waardoor ze gemakkelijker een taal aanleren.”

Basisschool Nieuwland stimuleert zijn leerlingen dan weer om naschoolse activiteiten in het Nederlands te volgen. “We hebben bijvoorbeeld partnerschappen binnen het samenwerkingsnetwerk Brede School met Nederlandstalige muziekacademies, dramascholen en sportclubs zodat leerlingen daar sneller de weg naartoe vinden”, zegt Rotsaert.

Beide directeurs hebben de omzendbrief nog niet ontvangen en kunnen op woensdag niet bevestigen aan BRUZZ of ze het voorstel van Weyts effectief in het schoolreglement zullen opnemen. “Of we Weyts in zijn voorstel zullen volgen, moeten we sowieso ook intern bespreken”, klinkt het.