Brief aan de Brusselaar: 'In tijden van crisis zijn wij beter gewapend dan wie dan ook’

"Brussel is een eindeloze stad. De mensen zijn eindeloos interessant, de musea eindeloos relevant, het vuil eindeloos irritant, de cafés eindeloos plezant. Maar Brussel is vandaag niet meer eindeloos.

Niet zonder haar huizen van cultuur, haar bruine kroegen, haar warme groet op straat, haar dikke bees tussen volwassen mannen. Niets meer van dat, nu het coronavirus door de scheve straatjes waait en het slot op de grendel houdt. Plots moet de Brusselaar terugplooien. Op zichzelf, op wat er zich binnen zijn vier muren bevindt, op tijd die er voorheen niet was. ‘De tijd doden’: daarvoor was er in Brussel simpelweg nooit tijd. Want de stad lonkte, altijd en overal.

Ja, dit is verschrikkelijk frustrerend. Voor de jonge gasten die zich stierlijk zullen vervelen zonder school, fitness of jeugdhuis. Voor de actieve twintigers en dertigers, die in Brussel de rusteloosheid vinden waarvan ze niet wisten dat ze die zochten. Voor de vaders en moeders, die gewrongen zitten tussen hun werk, opvang voor hun kinderen en het besmettingsgevaar voor hun naasten. Voor de ouderen, die noodgedwongen een periode van isolement tegemoet gaan zoals ze die, met al hun ervaring op de teller, nog niet gekend hebben.

Het roept vooral de vraag op: wat is Brussel zonder de cultuurhuizen, de musea, la bouffe et les chopes? Is er meer dan die ‘voor-ieder-wat-wils’ dat ons verbindt? Het antwoord moet ontegensprekelijk ‘ja’ zijn. Je dirais même plus: de Brusselaar is in tijden van crisis beter gewapend dan eender wie op deze aardkloot. Solidariteit, empathie en begrip vormen de basis van onze identiteit. Voeg daar nog de Brusselse zwanze, openheid naar andere culturen en de zin voor creativiteit en innovatie aan toe, en je hebt het perfecte antivirus voor een maatschappij die noodgedwongen in isolatie moet.

Weg met het je-m’en-foutisme

Al is er één ding waar de Brusselaar wél mee zal worstelen. Deze stad heeft zich altijd onderscheiden door een gezonde vorm van rebellie. Rebellie tegen de politieke klasse die haar regeert, rebellie tegen al te conservatieve opvattingen, rebellie tegen wat gangbaar en gevestigd is. In het gareel lopen, luisteren naar richtlijnen die van hogerhand worden opgelegd: de Brusselaar heeft er doorgaans de pest in. Het ‘je-m’en-foutisme’, het absurde web van het politiek bestel, de surrealistische geest van René Magritte die elke dag nog door deze stad en dus door dit land waart: het is soms moeilijk te onderscheiden wat oorzaak en gevolg is. Dat werd opnieuw pijnlijk duidelijk vrijdagavond. Een minderheidsregering die pas anderhalve dag na een vrijblijvend advies dan toch strenge maatregelen afkondigt, maar die strikt genomen niet verbieden om vrijdag nog massaal op café te gaan: zo’n achterpoortje moet je geen enkele Belg geven.

Maar hier zeggen we halt. Niet opnieuw. Laten we blijven rebelleren, maar dan tegen een onzichtbare vijand die er ons probeert onder te krijgen. Rebellen worden helpers, bondgenoten. In de strijd tegen een onzichtbare vijand die ons allemaal belaagt. Laten we ons vooral niet van vijand vergissen. Net daarom is het zo belangrijk dat de veiligheidsmaatregelen strikt opgevolgd worden: dat is al door heel veel experten en mensen slimmer dan ik gezegd en geschreven. Het is eigenlijk simpel: blijf thuis en vermijd zoveel mogelijk contact met anderen.

Het zal zaak zijn om dat élke dag te herhalen. Tegen jezelf, maar vooral tegen iedereen van wie je merkt dat die het nog niet begrepen heeft. Herhaal dat we het niet alleen voor onszelf moeten doen, maar vooral voor de zwakkeren in onze samenleving. Herhaal dat dat er veel meer zijn dan je denkt. Herhaal dat elk risico dat je neemt, een extra last is op de schouders van artsen en verplegers die de komende weken onder zware druk komen te staan. Herhaal dat hoe beter we de maatregelen opvolgen, hoe sneller de dag komt dat we hier vanaf zijn.

Nooit meer vanzelfsprekend

Gelukkig moet isolatie onze zin voor solidariteit niet in de weg staan. Solitair maar solidair. En moeten we het soms niet al te ver gaan zoeken. Op café gaan is uit den boze, net zoals feestjes met vrienden thuis. Maar een grote bestelling bij de lokale brouwerijen om thuis te genieten kan wel nog perfect. Op restaurant gaan zit er even niet in, maar uw favoriete eethuis steunen kan wel door eten af te halen. Concerten, theater en expo’s vervang je niet zomaar, maar wie het kan missen, kan ervoor kiezen om het geld van een ticket voor een afgelast concert niet te laten terugbetalen om zo de cultuursector een tastbaar hart onder de riem te steken. Als we daarbovenop het geld dat we normaal wekelijks in de Brusselse horeca en cultuurhuizen pompen, netjes opzij leggen om in de eerste week na dit isolement meteen de schade in te halen, zijn we zelf het beste overbruggingskrediet dat de sector maar kan wensen.

En ik beloof u, dat zodra de isolatieperiode voorbij is, deze stad uit haar voegen zal barsten van vreugde. Het feest zal ongeëvenaard zijn, de cafés overvol, de restaurants leeggegeten. We zullen het nooit meer vanzelfsprekend vinden wat voor een plezier het is om in een stad als deze te wonen. Enkele weken isolatie zullen de liefde voor elkaar, de stad en het sociale weefsel van onze samenleving alleen doen toenemen. Oh Brussel, wat mis ik je nu al, maar wat kijk ik uit naar onze hereniging.