De nacht die niet mocht plaatsvinden: ‘Is het normaal dat mensen nu al dronken zijn?'

Alle waarschuwingen en maatregelen ten spijt, trokken ook Brusselaars vrijdagavond nog massaal op café en restaurant. Wie daar vandaag op terugkijkt, weet dat zo’n laatste feestavond waarschijnlijk nog voor extra besmettingen met het coronavirus heeft gezorgd. Relaas van een nacht die niet mocht plaatsvinden. "Dit is wel speciaal, een beetje zoals bij nieuwjaar. Gaan we straks ook aftellen?"

Het is vrijdagavond, 20 uur en er heerst een vreemde drukte op en rond het Beursplein. Iets minder dan 24 uur geleden heeft premier Sophie Wilmès (MR) aangekondigd dat bars en restaurants vanavond om middernacht dicht moeten, maar dat lijkt hier nog niet helemaal door te dringen. “Ik weet nog niet of ik maandag naar mijn werk kan”, zegt een voorbijgangster aan de telefoon. Groepjes jongeren spreken af op het plein, sommigen zijn al helemaal in een feeststemming, alsof er iets speciaals te gebeuren staat.

In het midden van het plein kijken twee mannen - toeristen uit Keulen - een beetje verbaasd rond, met halve liters in de hand. “Is het normaal dat zoveel mensen nu al dronken zijn?”, vraagt Duitser Christian. Samen met zijn vriend Michael had hij donderdagochtend een weekend in Brussel geboekt. “Wij komen zelf uit een broeihaard in Duitsland en wilden even weg, een weekendje uitgaan”, zucht hij.

Nog zeker tot middernacht willen de twee nog genieten van het uitgaansleven, maar hun tweede nacht in Brussel hebben ze alvast geannuleerd. “In de plaats daarvan gaan we morgen verder feesten in Parijs”, lachen ze hoopvol. Toeristen annuleren hun reservaties massaal, de Brusselse hotelsector heeft het over “een crisis die twee tot drie maal erger is dan na de aanslagen.” “Het is wel goed dat België zulke maatregelen neemt. Dat zou Duitsland ook moeten doen”, knikken Christian en Michael nog. Dat ze ook in Parijs de laatste dag van de Franse bars zullen meemaken, weten ze dan nog niet.

‘Horeca steunen’

De horeca doet het deze laatste avond goed. Terrassen stromen vol en in de restaurants zien we geen lege tafels. Zoals vaak op een vrijdagavond zit The Big Game, een sportbar naast de Beurs, bomvol. Nog een laatste happy hour. Wie wil zitten in Les Brasseurs, zal lang mogen wachten en rond de Sint-Gorikshallen zien we dezelfde taferelen.

Het vat moet op, ook in café Bizon. “Het is belangrijk om de horeca te steunen. Iedereen moet drie weken sluiten, die mensen hebben geld nodig, net als na de aanslagen”, vertelt Erik. “Cafés sluiten is misschien verregaand, maar als je het virus wil indammen moet je dat misschien wel doen”, zegt Arne. “Ik heb gehoord dat dat in Zuid-Korea wel gewerkt heeft.”

Aan elke tafel is het coronavirus op de een of andere manier een gespreksonderwerp. Een skireis is geannuleerd. Ideeën om de verveling thuis tegen te houden worden uitgewisseld nu het openbare leven grotendeels zal stilvallen. Toch vindt Arne drie weken niet meer op café gaan geen ramp. “Ik zit genoeg op café, dus een paar weken zonder kan niet meteen kwaad. Dit is goed voor mijn portemonnee”, lacht hij. “Gaan de bioscopen ook dicht? En de musea?” Een cafévriend komt erbij en groet met de elleboog. Een “elbump” is veiliger dan een kus, maar wie het gesprek wil volgen moet dichtbij elkaar zitten. “Ja, je zit dichtbij elkaar”, beseft Erik, “maar aan de kassa van een overvolle Colruyt kan je even goed besmet raken.”

Lockdownparty

Cafés als Les Brasseurs en Bizon hebben geen oproep gelanceerd om nog een laatste keer de bloemetjes buiten te zetten. Toch gaan de pinten vlot over de toog. Andere cafés zoals Dynamo in Sint-Gillis en Beergium Bar in Ukkel deden dat wel, met bijvoorbeeld lagere prijzen. In de Dansaertstraat herdoopte Barbeton zijn verjaardagsfeestje tot een “Lockdown Party”. Het is er om 21.30 uur niet veel drukker dan elders, al zijn de tappers druk in de weer.

“Die kerel heeft twee vingers in mijn mond gestoken”, roept iemand plots. Social distancing is hier nog geen begrip. De stoelen en bankjes zijn gevuld met twintigers en dertigers. “Ben je zelf niet bang om hier binnen op café te zitten?”, vraagt Joris* oprecht. “Je ziet dat hier alleen jonge mensen zitten, de risicogroep is hier niet.” “Zelf ben ik niet bang, maar mijn ouders mag ik niet meer bezoeken, want zij wonen in een rusthuis”, vervolgt Pieter.* “Ik snap wel dat het besmettelijk is. Ik ben zelf preventieadviseur en in mijn bedrijf heb ik verschillende maatregelen genomen. Vandaag heb ik verschillende apotheken bezocht om ontsmettingsgels te vinden.”

Normaal zou het groepje vrienden aan tafel samenkomen voor een klasreünie. Die gebeurtenis is uitgesteld, dus zit het groepje hier, op café. Tot middernacht mag het nog, klinkt de consensus aan tafel. “Nog twee uur”, zegt iemand. Het gesprek gaat verder, onder meer over aandelenkoersen, over het juiste moment om te investeren. “Ik heb drie weken geleden in Mondmaskers nv geïnvesteerd.” “We praten over het coronavirus, maar op een onnozele manier”, legt Pieter uit. “We maken er grapjes over.”

‘Risicogroep in quarantaine’

De kroegentocht gaat verder, terug richting Beurs. We zien weinig beweging op straat, maar in de cafés gaat het leven nog één uur door. De rokers voor Le Coq lijken maar over één onderwerp te praten. “Ik werk in de horeca, dus ik heb vakantie. Nu kan ik even chillen, ik ben blij dat het coronavirus er is”, horen we iemand grappen.

We sluiten aan bij een groepje van drie, Bert, Louis en Sanne. Of ze hier zijn omdat het hierna niet meer zal kunnen tot 3 april? “Dat heeft ermee te maken”, klinkt het in koor. “Ik vind het belangrijk om mensen te ontmoeten”, zegt Bert. Het gesprek ging net over wc-papier, “maar niet over het hamsteren.” “Ik raad je af om geparfumeerd wc-papier te kopen. Daar krijg je jeuk van”, licht Sanne toe. “Vermijd goedkoop toiletpapier en investeer.” Er wordt over gelachen, maar er is ook kritiek op de maatregel om cafés te sluiten.

“Onder de mensen komen heb je toch nodig. Het caféleven is daar maar een onderdeel van”, vindt Bert. “Ik vind dat ze beter de risicogroep in quarantaine plaatsen. Zet de kwetsbare mensen veilig weg, maar niet mensen zoals wij.” “Dan kunnen wij tenminste nog een beetje leven”, voegt Sanne toe, “maar het is niet de bedoeling dat wij hen besmetten. Dat is vanzelfsprekend.”

Binnen kruipen we in een hoek van de goedgevulde kroeg. Het gesprek gaat verder, de toon wordt wat serieuzer. “Ik ken niet alle statistieken, maar blijkbaar is het percentage sterfgevallen drie procent. Het ding is dat er veel mensen zijn die het virus dragen maar geen ziekteverschijnselen tonen”, begint Louis, tot iemand aan de tafel ernaast een ‘coronagrap’ vertelt. Louis barst in lachen uit en moet hoesten. “Een droge hoest”, roept Sanne. “We zitten hier met een coronabesmetting!” Het is nu aftellen tot alle cafés verplicht de deuren moeten sluiten en alle klanten naar buiten moeten. Buiten kijkt een roker naar zijn horloge. “Dit is wel speciaal, een beetje zoals bij nieuwjaar. Gaan we straks ook aftellen?”

Crisiscentrum: ‘Slecht idee’

Het Beursplein ligt er verlaten bij, tot om klokslag middernacht de politie voor de deur van The Big Game staat. Een stroom jongeren komt naar buiten. Wie nog een halve pint op straat wil leegdrinken, wordt aangesproken door de politie. De cafés moeten dicht en buiten geldt het alcoholverbod. Voor de bars die de maatregelen perfect naleven en om middernacht de deuren sluiten, nemen vrienden afscheid van elkaar, alsof dit de allerlaatste keer is. Ze omhelzen en kussen elkaar.

Voor sommige cafés gaat de sluiting moeizamer. De gordijnen gaan dicht, de toog is nog heel even gevuld. “Waarom neem je een foto”, roept de uitbater van Chili Bar naar ons. Binnen worden de tafels opgeruimd, maar op het terras worden de laatste glaasjes wijn nog leeggedronken. “Ik ben mijn zaak toch aan het sluiten! Ik doe dit alleen maar, omdat ik op televisie heb gezien dat het moet. Ik heb geen enkele officiële mededeling gekregen. Wat moet ik doen met mijn vijf personeelsleden?” Hij klinkt bijna wanhopig. “Maar ik begrijp wel dat we iets moeten doen tegen dit virus.”

Op straat horen we verhalen van mensen die op een andere manier willen verder feesten. “Ik heb al een plek gevonden waar ik een clandestiene bar kan openen”, zegt iemand voor Le Coq. “Afterparty chez moi”, roept een voorbijganger. Een Vlaming stapt net uit de nachtwinkel met een sixpack Gordon: “Nous suivez (sic)!” Dat is net wat het Nationaal Crisiscentrum en federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) afraden. Organiseer geen ‘lockdownfeestjes’, is hun boodschap. “Ook twintigers en dertigers kunnen op intensieve terechtkomen”, waarschuwt viroloog Marc Van Ranst. En ook al word je zelf niet ziek of vertoon je geen symptomen, je kan het virus overdragen naar andere, zwakkere mensen die wel ernstig ziek kunnen worden.

De sixpack verdwijnt in een tas. “Ik neem mijn verantwoordelijkheid en ga thuis verder feesten. Maar dit is ongezien, erger dan de terroristische aanslagen.”